İçindekiler
4753 Kanun Nedir?
4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu, 1945 yılında, arazisi olmayan veya yetmeyen çiftçilere bu kanun gereğince topraklandırmaları kabul edilenleri, aileleri ile birlikte geçimlerini sağlayacak ve iş kuvvetlerini değerlendirecek ölçüde araziye sahip kılmak amacıyla çıkarılmış bir kanundur.
a) 4753 Sayılı Kanunla Takyitlidir Ne Demek?
4753 sayılı Kanun dağıtılan topraklarla ilgili olarak çeşitli kısıtlamalar getirmiştir. İlk olarak bu şekilde dağıtılan arazinin dağıtım yapılan kişilerce işletilmesi ve boş bırakılmaması zorunludur. Bu kısıtlamalar Kanunun çeşitli maddelerinde yer almaktadır.
Örneğin Kanunun 57. maddesinde, 4753 sayılı Kanun kapsamında dağıtılan arazilerin, dağıtım yapılan çiftçiler tarafından terk edilmesi, boş bırakılması ya da ortakçılık/kiraya verme yoluyla işletilmesi durumunda geri alınması öngörülmüştür. Kanun‘un 57. maddesine göre bu şekilde terk edilen, boş bırakılan, ortakçılıkla veyahut özürsüz olarak kira ile işletilen tarım arazisi Tarım Bakanlığı‘nın açacağı dava sonucu Hazine adına tescil edilir ve bu Kanun hükümlerine göre diğer hak sahiplerine dağıtılır. Anayasa Mahkemesi 28/04/1966 tarihli ve E: 1966/3, K: 1966/23 sayılı kararında bu madde ile mülkiyet hakkına getirilen sınırlamayı 1961 Anayasası‘nın mülkiyet hakkını düzenleyen 36. ve toprak mülkiyetini düzenleyen 37. maddesine aykırı bulmamıştır. Anayasa Mahkemesine göre toprak dağıtımını kamu yararı amacıyla bazı yükümlere ve koşullara bağlamak ve böylece mülkiyet hakkını kanunla sınırlamak devletin hakkı ve görevidir. Dolayısıyla bu sınırlamada ne 36, ne de 37. maddeye aykırılık söz konusudur.
İkinci olarak Kanun‘un 54. maddesine göre, verilen arazilerin bedelleri ödenmedikçe bunlar üzerinde temliki hiçbir tasarrufta bulunulamaz ve başkaları lehine ayni bir hak ihdas edilemeyeceği gibi şahsi bir hak da bu gayrimenkullerin sicillerine kaydedilemez. Bu gayrimenkuller tüzel ve gerçek kişilerin alacakları için haciz olunamaz.
Bir diğer kısıtlama dağıtılan toprağı bizzat işleme zorunluluğudur. Kanun‘un 56. maddesine göre bu kanunla verilen arazi ortakçılıkla işletilemez ve kiraya verilemez. Askerlik ve belgelendirilen uzun hastalık gibi makbul sebepler varsa dilediği şekilde işletilebilir. Bu Kanun‘la verilen arazi sahibi tarafından işletilemeyerek terk edilir veya ortakçılıkla veyahut özürsüz olarak kira ile işletilirse Tarım Bakanlığının, bu kanun gereğince ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere, gayrimenkullerin geri verilmesini ve tapu kaydının silinerek Hazine adına değiştirilmesini mahkemeden istemeye hakkı vardır. Bu işlerde basit muhakeme usulü uygulanır. Gayrimenkullerin geri alınması halinde ödenen taksitler ve yapılan zaruri veya faydalı giderlerle araziden elde edilmiş olan intifaın bedelleri karşılıklı olarak hesap edilir. Değerlerde ziyade varsa fazlası geri alınır. Arazinin işletilmeyen yıllara ait ecrimisili tazminat olarak kendisinden alınır.
İşte bu tür kısıtlamalar nedeniyle 4753 sayılı Kanun kapsamında dağıtılan parsellerin tapu kütüğüne “4753 Sayılı Kanunla Takyitlidir” şerhi konulmuştur. Konulan şerhe de “4753 Sayılı Kanunla Takyitlidir” şerhi denilmektedir.
b) 4753 Sayılı Kanuna Göre 25 Yıl Takyitlidir Ne Demek?
4753 sayılı Kanun dağıtılan topraklarla ilgili olarak çeşitli kısıtlamalar getirmiştir. Kanunun 58. maddesine göre de, borç daha evvel ödenmiş olsa bile borçlanma tarihinden başlayarak 25 yıl geçmedikçe ilgili arazi, yapı ve tesislerle işletme vasıtaları bu hükümlere bağlı kalırlar. Bu tür kısıtlamalar nedeniyle 4753 sayılı Kanun kapsamında dağıtılan parsellerin tapu kütüğüne “4753 Sayılı Kanuna Göre 25 Yıl Takyitlidir” şerhi konulmuştur.
4753 Sayılı Kanun Şerhi Satışa Engel Mi?
4753 sayılı Kanunun 54. maddesine göre verilen gayrimenkullerin bedelleriyle açılan kredilerden doğan borçlar tamamıyla ödenmedikçe bu gayrimenkuller üzerinde temliki hiçbir tasarrufta bulunulamaz ve başkaları lehine ayni bir hak ihdas edilemeyeceği gibi şahsi bir hak da bu gayrimenkullerin sicillerine kaydedilemez. Borç daha evvel ödenmiş olsa bile borçlanma tarihinden başlayarak 25 yıl geçmedikçe ilgili arazi, yapı ve tesislerle işletme vasıtaları bu hükümlere bağlı kalırlar. Bu kanunla verilen arazi ortakçılıkla işletilemez ve kiraya verilemez. Askerlik ve belgelendirilen uzun hastalık gibi makbul sebepler varsa dilediği şekilde işletilebilir. Bundan dolayı, 4753 sayılı Kanun şerhi satışa engeldir.
4753 Sayılı Kanun Takyit Süresi
Kanunun 58. maddesine göre de, borç daha evvel ödenmiş olsa bile borçlanma tarihinden başlayarak 25 yıl geçmedikçe ilgili arazi, yapı ve tesislerle işletme vasıtaları bu hükümlere bağlı kalırlar. Bundan dolayı 4753 sayılı Kanun takyit süresi, dağıtımdan itibaren 25 yıldır.
4753 Sayılı Kanun Şerhi Nasıl Kaldırılır?
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 1473 sayılı Genelgesine göre, 4753 ve 4486 sayılı kanunlarla edinilmiş olan taşınmaz mallarla ilgili devir ve temlik talepleri, üzerindeki takyit müddeti dolmuş ve borcun tamamı ödenmiş ise takyit şerhleri terkin edilmek suretiyle yerine getirilmelidir. Genelgenin ilgili kısımları aşağıdadır.
TKGM 1473 Sayılı Genelge
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren;
a) Bu kanunun kaldırılan ve uygulanmıyacak hükümlerine ilişkin 26/a maddesi ile 1617 sayılı Toprak ve Tarım Reformu Ön Tedbirler Kanunun 766 sayılı Tapulama Kanununun 33 ncü maddesini değiştiren 20 nci maddesi hariç diğer maddeleri yürürlükten kaldırılmış bulunduğundan 4753 ve 4486 sayılı kanunlarla edinilmiş olan taşınmaz mallarla ilgili devir ve temlik talepleri, üzerindeki takyit müddeti dolmuş ve borcun tamamı ödenmiş ise takyit şerhleri terkin edilmek suretiyle yerine getirilmelidir.
Ayrıca 26/Temmuz/1972 tarih 1617 sayılı kanunun 6 ncı maddesi gereğince, devir ve temlik hakkının sınırlandırılmasına, 7 nci maddesi gereğince ifraz ve taksim hakkının kısıtlanmasına ilişkin olarak “Mülkiyet intikalinin Toprak ve Tarım Reformunun uygulanması açısından, geçersiz sayılacağı” şeklinde tapu kütük sahifesinin beyanlar hanesine yeni şerhler verilmemeli ve daha önce şerh verilmiş olanlarının bu taşınmaz mallarla ilgili her türlü talep ve işlem sırasında terkin işlemi resen yapılmalıdır.
b) Anılan kanunun geçici 3 ncü maddesi ile de “Uygulama Alanları dışında 1617 sayılı Toprak ve Tarım Reformu Ön Tedbirler Kanununun 8 nci maddesiyle mülga 4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu ve 4486 sayılı Teknik Ziraat ve Bahcıvanlık Okulları hakkındaki kanun hükümlerine göre tevzi edilen ve bilahare başkalarına devredilmiş bulunan gayrimenkullerin satışının iptaline ilişkin olarak açılmış davalar her ne safhada olursa olsun düşer” hükmü karşısında, yasalara aykırı olarak devir ve temlike konu edilmesi nedeniyle açılan veya müdahil olunan davaların mahkemece düşürtülmesi sağlanmalıdır.
4753 Sayılı Kanun 7. Maddesi Nedir?
Kanunun 7. maddesine göre, dinlendirme, nadas, askerlik ve belgelendirilmiş uzun hastalık gibi makbul bir özür olmaksızın üst üste üç yıl birinci fıkra hükmüne göre değerlendirilmeyen arazi işlenmiyor sayılır. Arazinin işlenip işlenmediğini Tarım Bakanlığı belli eder. Bu karara karşı arazi sahibinin Bakanlığa itiraz veya idari kaza mercilerine dava hakkı mahfuzdur.
a) 4753 Sayılı Kanunun 7. Maddesine Göre Takyitlidir Ne Demek?
Kanunun 57. maddesine göre de, bu kanunla verilen arazı sahibi tarafından işletilemiyerek terkedilir veya ortakçılıkla veyahut özürsüz olarak kira ile işletilirse Tarım Bakanlığının, bu kanun gereğince ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere, gayrimenkullerin geri verilmesini ve tapu kaydının silinerek Hazine adına değiştirilmesini mahkemeden istemeğe hakkı vardır.
Bu hak, tapu kütüğüne şerh edilmektedir. “4753 Sayılı Kanunun 7. Maddesine Göre Takyitlidir” şerhi, bu hakkı göstermektedir.
b) 4753 Sayılı Kanunun 7. Maddesine Göre Takyitlidir Şerhi Nasıl Kaldırılır?
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 1473 sayılı Genelgesine göre, 4753 ve 4486 sayılı kanunlarla edinilmiş olan taşınmaz mallarla ilgili devir ve temlik talepleri, üzerindeki takyit müddeti dolmuş ve borcun tamamı ödenmiş ise takyit şerhleri terkin edilmek suretiyle yerine getirilmelidir.
5618 Sayılı Kanun Nedir?
22.3.1950 tarihli ve 5618 sayılı Kanunla, 4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanununun çeşitli maddeleri değiştirilmiştir. Kanun metni için tıklayınız.
a) 5618 Sayılı Kanunla Takyitlidir Ne Demek?
5618 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra, 4753 sayılı Kanun kapsamında konulması gereken şerhler, 5618 sayılı Kanun ismiyle konulmuştur. Bu taşınmazların tapu kütüğüne “5618 Sayılı Kanunla Takyitlidir” şerhi konulmuştur.
b) 5618 Sayılı Kanun Şerhi Nasıl Kaldırılır?
5618 sayılı Kanun şerhi de TKGM’nin 1453 sayılı Genelgesine göre kaldırılır.
