Kanun Numarası: 6785, Kabul Tarihi: 16.07.1956, Resmi Gazete Tarihi: 16.07.1956, Resmi Gazete Numarası: 9359 (Bu Kanun, 3194 sayılı İmar Kanunu ile yürürlükten kaldırılmıştır.)
BİRİNCİ BÖLÜM – YAPI VE RUHSAT İŞLERİ
MADDE 1- Belediye sınırları içindeki, resmi ve hususi, bütün yapılar bu kanun hükümlerine tabidir.
(Bu kanunda geçen “Yapı” tabiri, karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişikliklerine ve tamirlerine, sabit ve müteharrik tesislerine şamildir.)
MADDE 2- Belediye sınırları içinde yapılacak bütün yapılar için belediyeden ruhsatiye alınması mecburidir.
MADDE 3- Derz, iç ve dış sıva badana, boya, oluk, dere, doğrama, döşeme ve tavan kaplamaları, elektrik, sıhhi tesisat tamirleriyle kiremit aktarılması ve belediyelerce mahalli hususiyetine göre talimatnamelerde belirtilecek diğer tamirler, ruhsata tabi değildir. Ancak bunlardan iskele kurmayı icabettirenler için belediyeye yazı ile müracaat edilmesi lazımdır.
MADDE 4- Yapı ruhsatiyesi almak için belediyeye bir dilekçe ile müracaat edilmesi, tapunun ve varsa çapın gösterilmesi ve dilekçeye bu kanuna uygun olarak hazırlanmış mimari, statik ve tesisat plan, proje, resim ve hesaplarından gerekli olanlarının eklenmesi lazımdır.
Kadastrosu yapılan yerlerdeki belediyeler inşaatla ilgili dosyalarını, kadastro ada ve parsel numaralarına göre tutmakla mükelleftir.
Ruhsatiye alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması bu maddeye göre yeniden izin alınmasına bağlıdır.
Bu kanunda geçen ruhsatiye ekleri tabirinden, dilekçe ile beraber belediyeye verilen ruhsatiye ile birlikte tasdik edilen mimari, statik ve tesisat plan, proje, resim ve hasapları anlaşılır.
MADDE 5- Ruhsatiye almak için yapılan müracaatlara belediyelerce, müstakil imar müdürlüğü olan yerlerde imar müdürlüklerince, 30 gün içinde müspet veya menfi cevap verilmesi mecburidir.
Bu müddet içinde cevap alamıyanlar mahallin en büyük mülkiye amirliğine yazı ile durumu bildirirler. Mülkiye amirleri ve bu müracaat üzerine 10 gün içinde belediyelerin müsbet veya menfi cevap vermelerini temin ile mükelleftirler.
MADDE 6- Ruhsatiye alınmadan başlanılan yapılar belediyelerce derhal durdurulur.
A) Yapı, kanun ve talimatnamelere, imar ve istikamet planlarına uygun ise dördüncü madde hükümleri yerine getirilmek şartiyle harcı beş kat alınarak ruhsatiyesi verilir.
B) Yapı, kanun ve talimatnamelere, imar ve istikamet planlarına uygun değilse mümkünse düzeltilmesi, değilse yıktırılması, ilgiye tebliğ olunur. Tebliğ gününden, itibaren mal sahibi yapısını düzeltmeden veya yıktırmadan inşaata devam ederse yapısının uygun görülmeyen kısımları belediye encümeni karaile 22 ve 23 üncü maddelere göre yıktırılır.
C) Yapı, başkasının mülküne tecavüz suretiyle yapıldığı takdirde salahiyetli fen adamlarınca hazırlanacak rapor üzerine derhal durdurulur.
Yapı, kanun ve talimatnamelerin diğer hükümlerine, imar ve istikamet planlarına uygun ise mal sahibinin kanunen muteber muvafakati alınıncaya veya mülkiyet durumu ait olduğu resmi mercice tayin edilinceye kadar inşaatın devamına müsaade edilmez. Kanun, talimatname ve imar planı ile istikamet planlarına uygun değilse bu maddenin (b) fıkrası tatbik olunur.
MADDE 7- Yapı, ruhsatiye ve eklerine aykırı yapıldığı takdirde derhal durdurulur.
Projede yapılan tadilat kabul ve tasdik edilerek ruhsatiyesi tashih edilinceye kadar inşaata devam ettirilmez.
A) Yapının iç hacim ebadında projesine aykırı bir tadilat yapılmış ise tadilata uğrıyan katın ruhsat harcının dörtte biri,
B) Yapıda projesine aykırı olarak bir genişleme yapılmış ise genişliyen her kısmın ruhsat harcının beş misli,
C) Yapıda ruhsat ve eklerin aykırı olarak yapılan tadilat, imar ve istikamet planlarına, kanun ve talimatnamelere göre düzeltilmesi mümkün değilse bu gibi yerler hakkında 6 ncı maddenin B fıkrası ile 8 nci madde hükümleri tatbik olunur.
MADDE 8- Belediyelere karşı yapının fenni mesuliyetini üzerine alan meslek mensupları yapıyı ruhsat ve eklerine uygun olarak yaptırmaya ve mal sahibinin ruhsatiye ve ekleri hilafına yaptırdığı işleri 5 gün içinde yazı ile belediyeye bildirmeye mecburdurlar. Aksi takdirde bu gibi mensupları için belediye encümenleri 100 liradan 1000 liraya kadar para cezasına ve aynı belediye hududu içinde bir aydan bir yıla kadar yapacakları projeleri ve alacakları fenni mesuliyetleri kabul etmemeye karar verirler. Bu karar, kesinleştiği takdirde, tatbik ve mensup oldukları meslek odalarına tamim olunur.
MADDE 9- Ruhsatiye alınan yapılar için belediyeye yazı ile müracaat edilerek, yapı yerinin gösterilmesi istenir. Belediye, dilekçenin yapı sınırını röperlerini göstermekle mükelleftir. Bu müddet içinde bunlar gösterilmezse, mal sahibi ruhsat ve eklerine ve imar durumuna uygun olmak şartiyle yapısına başlıyabilir.
MADDE 10- Yapıya başlama müddeti ruhsatiye tarihinden itibaren bir yıldır. Bu müddet zarfında yapıya başlanmadığı veya yapıya başlanıp da, her be sebeple olursa olsun, ruhsat müddeti ile birlikte 4 yıl içinde bitirilmediği takdirde verilen ruhsatiye hükümsüz olup yeniden ruhsat alınması lazımdır.
MADDE 11- Müracaat tarihindeki dört yıllık imar programına dahil olmıyan yerlerde, imar planı tatbikatına kadar, belediye encümenlerince muvakkat veya tesisata müsaade edilir ve buna istinaden ruhsatiyesi verilir.
Bu gibi hallerde verilecek müddetin 10 yıl olması, yapılacak yapının belediye meclislerince kabul edilerek talimatnameye uygun bulunması ve muvakkat inşaat veya tesisat olduğunun tapuya şerh verilmesi mecburidir.
Plan tatbik edilirken encümen kararı ile 24 üncü madde gereğince inşaat veya tesisat yıktırılır. Bundan dolayı mal sahibine tazminat verilmez.
On yılın hitamınıda bu yerlerde imar tatbikatı yapılmıyacaksa, belediye encümeni karariyle, plan tatbikatına kadar müddet uzatılır. Ancak bu uzatılan müddet imar planın tatbikatına geçilmesini durduramıyacağı gibi mal sahibin de bir hak bahşetmez.
MADDE 12- Yapı yerinde ruhsat ve eklerinin bulundurulması mecburidir. Aksi takdirde yapı sahibine ruhsat harcının yarısı kadar ceza hükmolunur. Tekerrürü halinde ceza tekrarlanır.
MADDE 13- Yapının nevine, ehemmiyetine ve büyüklük derecesine göre proje ve eklerinin tanziminin ve inşaatının kontrolunun salahiyetli meslek mensuplarına yaptırılması mecburidir. Yapının fenni mesuliyetini üzerine almış olan meslek mensupları, bu vazifeden çekildiği takdirde, tatil günleri hariç üç gün içinde, mucip sebepleriyle birlikte, keyfiyeti yazılı olarak belediyeye bildirmekle mükelleftir. Aksi takdirde istifasını bildirinceye kadar kanuni mesuliyetlerden kurtulamazlar. Fenni mesuliyeti üzerine alınan istifa veya ölümü halinde başka bir meslek mensubu fenni mesuliyeti deruhte etmedikçe yapının devamına da müsaade edilmez.
MADDE 14- İmar planları ile bunların tatbikat planlarının ve halihazır haritalarının, mimari, statik ve tesisat plan, proje, resim ve hesaplarının hazırlanmasını ve bunların tatbikatındaki fenni mesuliyetlerini, ihtisas ve iştigal mevzularına göre, yüksek mimar, yüksek mimar, yüksek mühendis, mimar ve mühendisler deruhte ederler.
Bunlardan gayri fen adamlarının salahiyet ve mesuliyet hudutları, bunlara yetiştiren müesseselerle bunlara ait cemiyetlerin ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin mütalaası alındıktan sonra Maarif ve Nafia Vekaletlerince müştereken hazırlanacak bir talimatname ile tayin olunur.
MADDE 15- İnşaat ve tamiratın devamı ve bahçelerin tanzim ve ağaçlandırılması sırasında yolun ve yaya kaldırımlarının belediyeye ve komşulara ait yerlerin işgal edilmemesi ve buralardaki yer altı ve yerüstü tesislerinin tahrip olunmaması ve bunlara zarar verilmemesi, taşıt veya yayaların gidiş ve gelişinin zorlaştırılmaması lazımdır.
Yapı, yol sınırından üç metre ve daha az mesafede yapıldığı takdirde her türlü tehlikeyi önliyecek şekilde yapı önünün tahta perde veya münasip bir malzeme ile kapatılması ve geceleri aydınlatılması mecburidir.
Yapı, yol kenarına yapıldığı takdirde belediyelerce takdir edilecek zaruri hallerde yaya kaldırımlarının bir kısmının işgaline (Yukardaki tedbirler alınmak şartiyle) müsaade olunabilir.
Bu gibi hallerde mal sahiplerinin gelip geçenlere zarar vermiyecek ve tehlikeyi önliyecek şekilde tedbir almaları lazımdır.
Yukardaki hususlara riayet etmiyenler belediye nizamatına aykırı hareket etmiş sayılacakları gibi, bunlardan tevellüt edecek zararın tazmini ile de mükellef tutulurlar.
MADDE 16- Yapı bitince kullanılabilmesi için belediyeden izin alınması mecburidir. Yapı, mal sahibinin yazılı isteği üzerine fen ve sağlık mensuplarınca muayene edilerek ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen ve sağlık bakımlarından mahzur görülmediği takdirde, kullanma izni verilir.
Yapının tamamı herhangi bir sebeple bitirilmemişse, ruhsat ve eklerine uygun olarak tamamlanan bir kısmının kullanılmasına, yapılan muayenede fen ve sağlık bakımlarından mahzur görülmediği takdirde izin verilebilir. Belediyeler, mal sahiplerinin müracaatlarını en geç 30 gün içinde neticelendirmek mecburiyetindedirler. Bu müddetin sonunda hiçbir muameleye lüzum kalmadan, yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılır. Ancak bu salahiyet mal sahibini kanuna, ruhsatiye ve eklerine riayetsiz hareketinden doğacak mesuliyetten kurtaramaz. Yapı tamamen veya kısmen ruhsatsız veya ruhsatiye ve eklerine aykırı olarak bitirilmişse, 6 ve 7 nci maddeler hükümleri yerine getirilmedikçe, kullanılmasına müsaade edilmez.
MADDE 17- Muayene için binanın gezilmesine müsaade edilmediği takdirde, belediyenin tezkeresi üzerine mahallin sulh hukuk hakiminin izniyle ve zabıtanın iştirakiyle binaya girilir. Muayene neticesinde binaya kullanma müsaadesi verilmezse, belediyece mahallin sulh hukuk hakimine tezkere ile müracaat edilir. Onun vereceği kadar üzerine bina idareten boşalttırılmak beraber rapor icaplarına göre bu kanun hükümleri tatbik olunur.
MADDE 18- İnşaatın bitme günü, kullanma izninin verildiği tarihtir, kullanma izni verilmiyen veya alınmıyan yapılır, izin alınıncaya kadar, belediye hizmetlerinden ve tesislerinden faydalanamazlar. Bu hizmetlerin yapılmaması mal sahiplerini kanununi mükellefiyetlerinden kurtaramaz.
MADDE 19- Ruhsatiye ve eklerine aykırı olduğundan veya ruhsatsız başlamış bulunmasından dolayı bu kanuna göre durdurulması lazımgelen yapıların o andaki inşaat durumu, belediye fen adamları bunların bulunmadığı yerlerde belediyece hariçten memur edilmiş veya edilecek sair ehliyetli kimseler tarafından zabıtla tesbit edilerek birer nüshası mal sahibi ile mesul fen adamına, bir nüshası da belediye reisliğine verilir. Alakalıların bulunmamaları veya zaptı tebellüğ etmek istememeleri halinde, ruhsatiyede yazılı kanuni ikametgahlarına posta ile yollanır. Ruhsatiyesiz yapılarda ise alakalıların bulunmaması halinde mutat usullerle ilanen tebligat yapılır.
MADDE 20- Durdurma emrinin tebliğinde, mal sahibi her ne suretle olursa olsun inşaata devam edemez. İnşaata devam edildiği takdir mal sahibinden durdurma emrinden sonra yapılmış bulunan kısımların belediyece re’sen takdir edilecek maliyet bedeli kadar para cezası alınmasına encümence karar verilir. Durdurma emrine karşı mal sahibi tarafından salahiyetli mercilere yapılacak itirazların neticesi beklenmeden, devam eden inşaat belediyece derhal, durdurma emrinin tebliği sırasında tesbit olunan duruma, yıktırılmak suretiyle getirilir.
MADDE 21- Ruhsatiye ve eklerine aykırı veya ruhsatsız olan yapılar, her ne suretle olursa olsun, iskan veya işgal edilmiş ise, mal sahibine yukarda belirtilen şekilde yapılacak tebligat üzerine azami on beş gün içinde boşalttırılmadığı takdirde mahalli sulh hukuk hakimliğinin belediyeden yazılacak tezkere üzerine vereceği izinle ve zabıta marifetiyle boşalttırılıp, mal sahibi, durdurma veya boşaltma emrine uyacağını tebliğden itibaren üç gün içimde bildirildiği takdirde, yapıda ıslahı mümkün hususlar beş gün içinde kendisine bildirilir ve bunun için kafi mehil verilir.
MADDE 22- Yapı ıslah edilmiyecek veya esasen ruhsat verilmiyecek yapılardan ise, keyfiyet, mal sahibine tebliğ tarihinden itibaren üç gün içinde belediye encümenine bildirilerek yıkma kararı istenir. Encümenler kararlarını, müracaat tarihinden itibaren 15 gün içinde vermeye mecburdurlar. Kararlar verildikleri tarihten itibaren beş gün içinde belediye reisliğince yazı ile mal sahiplerine bildirilir. Yıkma kararlarına karşı 7 gün içinde yetkili idare heyetleri nezdinde itiraz olunabilir. İdare heyetleri, bu kararları ancak bu kanun ve talimatnameleri hükümleri dahilinde ve 15 gün içinde inceler; karar bağlıyarak ilgililere bildirirler. Müddetinde itiraz olunmıyan kararlar katileşir. Yıkma kararına karşı vakı itiraz üzerine Şurayı Devletçe belediye aleyhine tehiri icra kararı verilse dahi inşaata devam olunamaz.
MADDE 23- Belediye encümenlerince verilen yıkma ve ıslah kararlarının, sahibine veya fenni mesuliyeti deruhte eden kimseye yazılı olarak tebliği tarihinden itibaren, yedi gün içinde yıkılmıyan veya verilen mehil içinde ıslah edilmiyen yapılar belediyelerce yıktırılır.
Yıkma müddeti mevsim icaplarına göre belediye encümenlerince uzatılabilir.
MADDE 24- Belediyelerce 11 inci maddeye göre muvakkat bir zaman için yapılmasına izin verilmiş olan bina ve tesislerin zamanı gelince yıktırılması mal sahibine tebliğ edilir. Tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yıkılmıyan bina ve tesisler hakkında 23 üncü madde hükümleri tatbik olunur.
MADDE 25- Yapılacak bina, tesis ve bunlara ait müştemilatın:
A) Fen, sağlık, içtimai emniyet, mahalli hususiyet ve kullanılacak malzeme bakımından ne gibi şartlara tabi olacağı ve hangi vasıfları haiz bulunacağı,
B) Kat adedi, kat yüksekliği, derinlik ve çıkıntıları,
C) Komşu hudutlarına, yol ve su kenarlarına, kara ve demir yolu mihverlerine, tarihi ve bedii kıymeti olan eski eserlere ve arkeolojik sahalara olan mesafeleri,
D) Parsel cephesi ile parsel ebadı ve bu parseller içerisine yapılacak binaya verilecek azami inşaat sahası,
E) Bahçelerin tanzimi ağaçlandırılması bahçe duvarlarının şekli ve ebadi, bina ve tesislere ait diğer hususat, hazırlanacak nizamname ve talimatnamelerde tesbit olunur.
İKİNCİ BÖLÜM
HÂLİHAZIR HARİTA, İMAR VE YOL İSTİKAMET PLANLARI
MADDE 26– Tasdikli halihazır haritası bulunmıyan belediyeler, halihazır haritalarını, nüfusu 5 000 den yukarı belediyeler, imar ve kanalizasyon planlarını, nüfusu 5 000 den aşağı belediy
