Bu makalemizde yola cephe koşulu incelenecektir. Diğer alanlarda (örneğin imarlı arsalarda veya köy içinde yapılacak ifrazlarda aranacak şartlar için şu yazımıza bakınız: Ayırma ve Birleştirme İşleminin Şartları
Bu arada parsel cephesini de tanımlayalım. Parsel cephesi, parselin üzerinde bulunduğu yoldaki cephesini ifade eder. Birden fazla yola cepheli parsellerde uygulama imar planında belirtilmemiş ise geniş yol üzerindeki kenar, parsel ön cephesidir. Yolların eşit olması halinde ve köşe başı parsellerde dar kenar, parsel ön cephesidir.
Yola Cephe Şartı Nedir?
İmar Kanunu ve ilgili yönetmelikler, ifraz sonucu oluşacak parsellerin, yola cephesinin olmasını zorunlu kılmaktadır. Bu duruma ifrazda yola cephe şartı denilmektedir.
İfrazda yola cephe şartı, İmar Kanunu ve Yönetmeliklerle düzenlenmiştir. İmar Kanununun 15. maddesine göre, imar planlarında parsel cepheleri tayin edilmeyen yerlerde yapılacak ifrazların, asgari cephe genişlikleri ve büyüklükleri yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir.
Bu maddeye göre, imar planında parsel cepheleri tayin edilebilir. parsel cepheleri tayin edilmeyen yerlerde yapılacak ifrazların, asgari cephe genişlikleri ve büyüklükleri yönetmelikte belirtilen esaslara göre tespit edilir.
İmar Planı Kapsamında Kalan Alanlarda Yola Cephe Şartı
Planlı Alanları İmar Yönetmeliğinin 5. maddesine göre, ifraz suretiyle yola cephesi olmayan parsel oluşturulamaz. Yola cephesi olmayan parsellere yapı ruhsatı düzenlenemez.
Kanunun 18. maddesinin uygulanamadığı hallerde yola cephesi bulunan parsellerden herhangi biri ile tevhit edilmesi mecburidir. Ancak, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce; mevcut planlarla oluşmuş, bitişik boş parseli bulunmayan, fiili teşekkül sebebiyle yola cephesi sağlanamayan parsellere; komşu parsellerden süresiz geçiş hakkı alınmış ve bu konuda tapu kayıtlarına şerh konulmuş olmak kaydıyla yapı ruhsatı düzenlenebilir.
İmar planı ile mahreç aldığı yolu kapanan ve imar adası ortasında kalan, yola cephesi bulunmayan parseller ifraz edilemez.
İmar planı ile kapanan yollarda kalan, yola cephesi olmayan parsellere imar yoluna cephe sağlayacak şekilde arazi düzenlemesi yapılmadan kapanan yollar, ifraz ve tevhide konu edilemez veya ayrı bir parsel olarak değerlendirilemez.
Belediye ve Mücavir Alan Sınırları İçindeki Yerleşik Alanlarda
Planlı Alanları İmar Yönetmeliğinin 15. maddesine göre, ifraz suretiyle elde edilecek parsellerin tapu kadastro veya tapulama haritasında bulunan ve kamu eline geçmiş bir yola cephesinin bulunması şarttır. Parselden terk suretiyle yol oluşturulamaz. Çıkmaz sokaklarda cephesi olan parseller ifraz edilemez. İfraz suretiyle çıkmaz sokak oluşturulamaz.
Belediye ve Mücavir Alan Dışındaki Köy Yerleşik Alanlarında Yola Cephe Şartı
Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin 44. maddesine göre, ifraz suretiyle elde edilecek parsellerin tapu kadastro veya tapulama haritasında bulunan ve kamu eline geçmiş bir yola cephesinin bulunması şarttır. Parselden terk suretiyle yol oluşturulamaz. Çıkmaz sokaklara cephesi olan parseller ifraz edilemez. İfraz suretiyle çıkmaz sokak oluşturulamaz.
Bunun yanı sıra İmar Kanununun 27. maddesine göre, belediye ve mücavir alanlar içinde veya dışındaki iskan dışı alanlarda yapılacak tarımsal amaçlı seralar, entegre tesis niteliğinde olmamak ve ilgili il tarım ve orman müdürlüğünden uygun görüş alınmak koşuluyla yapı ruhsatı aranmadan yapılabilir. Bu alanlarda yapılacak seralar için, yola cephesi olan komşu parsellerden süresiz geçiş hakkı alınmış ve bu konuda tapu kayıtlarına şerh konulmuş olmak kaydıyla 8 inci maddede belirtilen yola cephe sağlama koşulu aranmaz.
Büyükşehirlerde Mahalleye Dönüşen Köylerde Yola Cephe Şartı
İmar Kanununun 8. maddesine göre, büyükşehir belediyesi sınırının il sınırı olması nedeniyle mahalleye dönüşen ve nüfusu 5.000’in altında kalan yerlerde kamuya ait bir yaya veya taşıt yoluna cephe sağlanmadan yapı inşa edilemez, parsel oluşturulamaz.
İskan Dışı Alanlarda Yola Cephe Şartı
Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin 62. maddesine göre üst ölçek planı bulunmayan iskan dışı alanlarda yapılacak ifrazlardan sonra elde edilecek her parsel 5000 m2 den küçük olamaz. Bu parsellerin tapu kadastro veya tapulama haritasında bulunan kamu eline geçmiş bir yola, yapılan ifrazdan sonra en az 25.00 m. cephesi bulunması zorunludur.
İskan Kanunu uyarınca hazırlanan Tarımsal İskan Projeleri kapsamında yapılaşma amacı taşımayan tarımsal amaçlı ifrazlarda, yola cephe koşulu aranmaz.
İskan dışı alanlarda yapılacak entegre tesis niteliğinde olmayan tarımsal amaçlı seralar için, yola cephesi olan komşu parsellerden süresiz geçiş hakkı alınmış ve bu konuda tapu kayıtlarına şerh konulmuş olmak kaydıyla yola cephe sağlama koşulu aranmaz.
