1. Anasayfa
  2. Gayrimenkul Makaleleri

Anayasa Mahkemesinden 2/B’lerin Satışıyla İlgili Önemli İptal Kararı


Anayasa Mahkemesi, 5 Temmuz 2022 tarihli ve 31887 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan kararı, 2/B satışlarını düzenleyen 6292 sayılı Kanun’da yer alan “Hak sahiplerinden idarenin teklifini kabul etmeyenler doğrudan satış hakkından yararlanamazlar, başkaca talepte bulunamazlar, hak ve tazminat talep edemezler ve dava açamazlar.” hükmünü Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.

6292 sayılı Orman Sınırları Dışına Çıkarılan Yerlerin Değerlendirilmesi ile Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Satışı Hakkında Kanun‘un 6. maddesinin 13. fıkrasında yer alan söz konusu düzenleme hak sahiplerinin, idarenin teklif ettiği bedeli kabul etmemeleri durumunda hak sahipliğini kaybedeceklerini, hak ve tazminat talep edemeyeceklerini ve dava açamayacaklarını öngörüyordu.

Antalya 1. İdare Mahkemesi ile Antalya 4. İdare Mahkemesinin bu düzenlemenin Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine başvurması üzerine Mahkeme 21.04.2022 tarihli ve E: 2021/46, K: 2022/47 sayılı Kararıyla söz konusu düzenlemenin Anayasanın 35. ve 40. maddelerine aykırı olduğuna hükmetti.

Anayasa Mahkemesi kararında konunun biraz yanlış anlaşıldığı görülmektedir. Anayasa Mahkemesi 6292 sayılı Kanunun 6. maddesinin 13. fıkrasındaki bu hükmü sadece eşdeğer taşınmaz verilmesiyle ilgili zannetmiştir. Bunda, bu fıkradan önce gelen 12. fıkranın eşdeğer taşınmaz verilmesi konusuyla ilgili olmasının etkisi var sanırım. Yani iptal edilen düzenleme sadece eşdeğer taşınmaz verilmesiyle ilgili değildir. Tüm 2/B satışlarını ilgilendirir.

6292 sayılı Kanun’un 6. maddesinin (12) numaralı fıkrasına göre, kullanılan ya da üzerinde muhdesatın bulunduğu taşınmazın, ağaçlandırılmak üzere Orman Genel Müdürlüğüne tahsis edilmesi veya kamu hizmetlerine ayrılması gibi sebeplerle hak sahiplerine satılamaması durumunda talepleri hâlinde hak sahiplerine, hak sahibi oldukları taşınmazın rayiç değerine eş değer öncelikle aynı il sınırları içinde bulunan 2/B alanlarındaki taşınmaz doğrudan satılabileceğini hatırlatan Mahkeme, anılan fıkra gereğince eş değer taşınmaz satın alınması konusunda hak sahiplerine tanınan talep hakkı, ekonomik bir değer ifade ettiğinden ve parayla değerlendirilebildiğinden mülkiyet hakkı kapsamında olduğuna karar vermiştir.

Bu yazımız da ilginizi çekebilir:  Riskli Yapılar Nasıl Tahliye Edilir ve Yıktırılır?

Mahkemeye göre 13. fıkrada yer alan bu kural, hak sahiplerinin idarenin eşdeğer taşınmazın satışına ilişkin teklifini kabul etmemeleri durumunda doğrudan satış hakkından yararlanamayacaklarını, başkaca bir talepte bulunamayacaklarını, hak ve tazminat talep edemeyeceklerini ve dava açamayacaklarını öngörmektedir.

Anayasa Mahkemesine göre iptal konusu bu kural, hak sahiplerinin hak sahipliğine konu taşınmazın veya idarece satışı teklif edilen eş değer taşınmazın değerinin yanlış hesaplandığı, bu nedenle idarece satışı teklif edilen eş değer taşınmazın hak sahipliğine konu taşınmaz ile aynı değerde olmadığı, aynı il sınırlarındaki bir taşınmazın satışı mümkün iken başka bir ildeki taşınmazın satışının teklif edildiği gibi itirazlarını ileri sürmesini, bu kapsamda satışı teklif edilen eş değer taşınmaz yerine başka bir eş değer taşınmazın belirlenmesini talep etmesini mümkün kılmamaktadır.

Bunun yanı sıra kurala göre hak sahipleri, idarenin işlemlerinden veya hak sahipliğine konu taşınmazı kullanamamasından dolayı zarara uğradığını ileri sürerek bu zararlarının tazmin edilmesini de talep edemeyeceklerdir. Bu durum, hak sahiplerinin olması gerekenden daha yüksek bir satış bedeli ödemesine, kullandıkları taşınmazdan daha düşük bedelli bir taşınmaz satın almalarına ya da doğrudan satış hakkından yararlanamamalarına yol açabilecektir.

Mahkemeye göre, bu yönüyle kural, eş değer taşınmazın satışı konusundaki idarenin teklifine karşı idari ve yargı mercilerine başvuru yollarını kapatmak suretiyle Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkı ile bağlantılı olarak Anayasa’nın 40. maddesinde düzenlenen etkili başvuru hakkına aykırılık oluşturmaktadır. Kararın tam metni için tıklayınız.

AYM 2 b