1. Anasayfa
  2. Gayrimenkul Makaleleri

Cezaevi Harcı Nedir 2023


Cezaevi Harcı Nedir?

Cezaevi harcı veya bir başka adıyla cezaevi yapı harcı, icra dairelerince miktar ve kıymeti belli olan ilamlı ve ilamsız alacaklardan tahsil olunan paranın % 2’si ve kıymeti belli olmayan ilamların icrasından tahsil harcının yarısı nispetinde alınan harçtır.

Yani bu harç, icra dairelerince (icra müdürlüklerince) tahsil edilen alacaklardan kesilen bir tutardır. Harç, Devletin yüklenmiş olduğu görevleri yerine getirebilmek için anayasal sınırlar içinde egemenlik yetkisine dayanarak çeşitli kaynaklardan elde etmiş olduğu vergi ve resim gibi bir çeşit kamu geliridir. Ayrıca harç, bireylerin özel menfaatlerine ilişkin olarak, kamu hizmetlerinden yararlanmaları karşılığında bu hizmetlerin maliyetlerine katılmaları amacıyla kamu gücüne dayanılarak getirilen mali yükümlülüktür. Bu nedenle, yargılama sürecinde, yasayla harca tabi kılınmış bir hizmetten yararlanmak isteyen ilgili (davalı veya davacı), genel kurallar uyarınca harcını ödeyerek bu hizmetten yararlanabilir.

Bu harç, 30/6/1934 tarihli ve 2548 sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkûmlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanun kapsamında tahsil edilmektedir. Bu hüküm gereğince icra takibine konu gerçek ve kurumlar vergisine tâbi tüzel kişiliklerin alacaklarının tahsil edilmesi halinde tahsil edilen paranın % 2’si oranında ceza evi harcı tahsil edilmektedir.

Bu Kanun’un 1. maddesine göre “İcra dairelerince miktar ve kıymeti muayyen olan ilamlı ve ilamsız alacaklardan tahsil olunan paranın % 2 si ve kıymeti muayyen olmıyan ilamların icrasından tahsil harcının yarısı nisbetinde harç alınır. Maktu harçlar ilamın icraya konulduğu zaman peşin olarak alınır.”

Bu harç, 2548 sayılı Kanun gereğince ceza evleriyle mahkeme binaları inşası karşılığı alındığı için uygulamada “Cezaevi Yapı Harcı” olarak da bilinmektedir.

Anayasa Mahkemesi 16.2.2012 tarihli ve E: 2011/28, K: 2012/22 sayılı kararında bu hükmü Anayasa’ya aykırı bulmamıştır.

Cezaevi Harcı Neden Ödenir? Hangi Durumlarda Cezaevi Harcının Tahsili Gerekir?

Cezaevi harcı, ilamlı veya ilamsız takip sonucu icra dairelerince tahsilat yapılması durumunda alınır. Yani icra dairelerince alacaklı hesabına tahsilat yapılması durumunda bu harç alınmalıdır.

Haricen Tahsilde Cezaevi Harcı Var Mı?

2548 sayılı Kanunun 1. maddesinde cezaevi harcının “tahsil olunan” paradan alınacağı belirtilmiş olmakla haricen tahsil olunan para İcra Müdürlüğü’nce tahsil edilmediğinden alacaklının cezaevi harcı ödememesi gerekir.

Bu konuda Yargıtay 8. Hukuk Dairesi’nin 15.01.2018 tarihli ve E: 2017/16870, K: 2018/ 329 sayılı kararına bakılabilir. Kararda şu ifadelere yer verilmiştir: “Somut olayda, … 3. İcra Dairesi’nin 2011/3339 Esas sayılı takip dosyasında 12.12.2011 tarihli takip talepnamesi ile toplam 151.751,60 TL talep edilmiştir. Alacaklı vekili, İcra Müdürlüğüne başvurusu ile 209.000,00 TL’yi haricen tahsil ettiklerini, bu miktarda alacağından feragat ettiğini beyan ederek teminat mektubunun borçluya iadesini talep etmiştir. Şikâyete konu İcra Müdürlüğü işlemi ile haricen tahsil harcının ve cezaevi harcının yatırılması halinde talebin yerine getirilmesine karar verilmiştir. 2548 sayılı Kanunun 1. maddesinde cezaevi harcının ‘tahsil olunan’ paradan alınacağı belirtilmiş olmakla haricen tahsil olunan para İcra Müdürlüğü’nce tahsil edilmediğinden alacaklının cezaevi harcı ödememesi gerekir. Mahkemece bu kabul doğrultusunda karar verilmesi gerekirken cezaevi harcı yönünden ret kararı verilmesi doğru değildir.”

Cezaevi Harcı Ne Üzerinden Alınır? Cezaevi Harcı Hangi Miktar Üzerinden Alınır?

Cezaevi harcı icra dairelerince tahsil olunan paranın tutarı üzerinden alınır. Fakat 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 20. maddesinde yer alan “İcra takiplerinde takipten sonra işleyecek olan faizler, harcın hesabında nazara alınamaz” hükmü gereğince takipten sonra işleyecek faiz miktarından 2548 sayılı Kanun’un 1. maddesi gereğince de harç alınmaması gerekmektedir. Bundan dolayı takipten sonra işleyecek faizlerin cezaevi yapı harcı matrahına dahil edilmesine imkan yoktur.

Bu yazımız da ilginizi çekebilir:  Devletleştirme Nedir? Devletleştirmenin Şartları Nelerdir?

Danıştay 3. Dairesi Başkanlığı’nın 29.03.2011 tarihli ve E: 2009/3417, K: 2011/879 sayılı ilamı ile “2548 sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkûmlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanun’un 1. maddesinde öngörülmeyen bir uygulama getirilerek dayanağı sözü edilen yasa maddesine aykırı bir düzenleme içeren Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’nün 22.02.2008 tarih ve B.03.0.HİG.0.00.00.03-153-3-5051 sayılı genel yazısında hukuka uyarlık bulunmadığından bu genel yazının iptaline” karar verilerek, Yüksek Mahkeme tarafından cezaevi yapı harcının takibe konu edilen alacak miktarı üzerinden tahsili gerektiği, takipten sonra işleyecek faizlerin cezaevi yapı harcı matrahına dahil edilmemesi gerektiği yönünde açıklık getirilmiştir.

Cezaevi Harcı Yüzde Kaç?

2548 sayılı Kanun’un 1. maddesine göre “miktar ve kıymeti belli olan ilamlı ve ilamsız alacaklardan tahsil olunan paranın % 2’si” ve “kıymeti belli olmayan ilamların icrasından tahsil harcının yarısı” nispetinde harç alınır.

Buna göre miktar ve kıymeti belli olan ilamlı ve ilamsız alacaklardan %2’si oranında cezaevi harcı alınması gerekir.

Değeri belli olmayan ilamların icrasından ise tahsil harcının yarısı nispetinde harç alınması gerekir. Tahsil harcı, konusu para veya para ile değerlendirilmesi mümkün olan icra takiplerinde, takibin değeri üzerinden takibin başarıyla sonuçlandırılması nedeniyle alınan nispi harçtır. Harç oranı icra takibi devam ettiği sürece artmaktadır. Tahsil harcı oranları; Ödeme veya icra emri tebliği üzerine hacizden önce ödenen paralarda % 4,55; hacizden sonra ve satıştan önce ödenen paralarda % 9,10; Satıştan sonra tahsil olunan paralarda %11,38’dir. Buna göre cezaevi harcının bu oranların yarısı nispetinde alınması gerekmektedir.

Cezaevi Harcı Nasıl Hesaplanır? Cezaevi Harcı Nasıl Alınır?

Cezaevi harcının oranı, tahsil tutarının %2’sidir. Takip tutarı 12.000,00 TL olan bir alacağın, faiz, vekalet ücreti ve yargılama giderleriyle birlikte 20.000,00 TL olduğunu, aracına haciz konulan borçlunun, satış öncesi, 20.000,00 TL’yi icra dosyasına yatırdığını varsayacak olursak, İcra Müdürlüğü, bu tutardan 400,00 TL cezaevi harcı (tahsil tutarının %2’si) kesecek, bakiye tutarı alacaklıya /vekiline ödeyecektir.

Cezaevi Harcından Muafiyet ve İstisnalar

Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü’nün 22.02.2008 tarih ve B.03.0.HİG.0.00.00.03-153-3-5051 sayılı genel yazısı ile; “Cezaevi yapı harcı, özel nitelikte olan 2548 sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkûmlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanuna dayanılarak tahsili gereken bir harç çeşidi olup, kanunlarında özel olarak cezaevi yapı harcından muaf olduğu belirtilen kurumlar dışında hiçbir istisna ve muafiyet söz konusu olmadığı ifade edilmiştir.

Tarım Kredi Kooperatifleri Cezaevi Harcından Muaf Mı?

Bazı kuruluşların kuruluş ve teşkilat kanunlarında özel hüküm olması sebebi ile ceza evi harcı ödememektedirler. Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri kendi kuruluş kanunlarındaki özel hüküm sebebi ile ceza evi harcından muaftır.

1581 sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu’nun 19. maddesinde bu kanuna göre kurulmuş ve kurulacak kooperatif bölge merkez birliklerinin icra makamları nezdinde yapacakları takip ve tahsillerle açacakları tazminat davaları ile ilgili her nevi talep, tebliğ kararları, her türlü masraf, vergi, resim ve harçtan muaf tutulduğuna göre, söz konusu kooperatiflerin ve birliklerin işlemlerinden başvurma ve tahsil harcı ile cezaevi yapı pulu harcının alınmaması gerekir.

cezaevi harci NEDIR
Cezaevi Harcı Nedir