Kanun Numarası: 1617, Kabul Tarihi: 19.07.1972, Resmi Gazete T/S: 26.07.1972/14257
Bu Kanun 3402 sayılı Kadastro Kanunu ile yürürlükten kaldırılmıştır.
I. Bölüm – Toprak ve Tarım Reformu Öntedbirleri İle İlgili Hükümler
Madde 1- Amaç
Bu kanun, toprak ve tarım reformunun gerçekleştirilmesi için gerekli öntedbirlere ilişkin hükümleri kapsamaktadır.
Madde 2- Bu Kanun Bakımından Tarım Arazisinin Tanımı
Üzerinde ekim, dikim, bakım, yetiştirme yapılabilen veya orman hariç doğrudan doğruya tabiattan yararlanmak suretiyle bitki veya hayvan üretimine elverişli olan veya ıslah (Amélioration) suretiyle üretime elverişli hale getirilen araziye tarım arazisi denir.
Bu kanunda kullanılan arazi deyimi, birinci fıkrada tanımı yapılan tarım arazisi anlamını ifade eder.
Madde 3- Bağ, Bahçe ve Benzerleri ile İlgili Hükümler
Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, bağ, zeytinlik, fındıklık, Antep fıstıklığı, çay plantasyonu ve benzerleri ile meyva bahçeleri kavaklık ve okaliptüslük olarak kullanılan tarım arazileri, (Bu kanunda yer alan toprak ve tarım reformu öntedbirleri ile ilgili maddeler hükümlerinden, 6, 7, e, 10, 11 ve 12 nci maddeler hükümleri hariç) bu kanunun kapsamı dışındadır.
Bir tarım arazisinin bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte bağ, zeytinlik, fındıklık, Antep fıstıklığı, çay plantasyonu ve benzerleri ile meyval bahçeleri, kavaklık ve okaliptüslük olup olmadığı bilim ve fen esaslarına göre Tarım Bakanlığınca tespit edilir.
Madde 4- Toprak ve Tarım Reformu Uygulamasını Etkilemeyen Tasarruflar
20/7/1961 tarihinden bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar usul ve füruğ üçüncü dereceye kadar nesepten ve ikinci dereceye kadar sebepten civar hısımları ile eş lehine yapılmış her çeşit devir ve temliklere konu teşkil eden tarım arazileri bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kanunda öngörülen istisnaf hallerden birisi söz konusu olmaksızın lehine devir ve temlik yapılmış olan kişiler tarafından Toprak ve Tarım Reformu Kanununda tespit edilecek esaslara göre işlenmiyor veya işletilmiyorsa bu arazilerin tamamı Toprak ve Tarım Reformu Kanununda belli edilecek esaslara göre kamulaştırılır.
Karı ve kocadan her ikisi sağ ve aralarındaki evlilik bağı da bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte devam etmekte ise, bunların her ikisi de bizzat tarım yapıyor görünseler dahi, bunlardan her ikisinin sahibi oldukları arazinin toplamı, kanunun tayin ve tespit edeceği sınırlar dahilinde Toprak ve Tarım Reformu Kanununa göre yapılacak olan kamulaştırmanın kapsamı dışında kalabilir.
Madde 5- İstisnai Haller
Tarım arazisi, aşağıda öngörülen hallerde bu kanunun 4 üncü maddesi hükmünün kapsamı dışında kalır:
a) Miras yoluyla kanuni mirasçılarına intikal etmiş olan kanuni miras payları,
b) Cebri icra yoluyla vukubulmuş olan el değiştirmeler.
Madde 6- Devir ve Temlik Hakkının Sınırlandırılması
Kanuni mirasçılık sebebiyle yapılan intikaller hariç olmak üzere, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra, tarım arazisine ilişkin olarak, büyüklüğü otuz dönümü aşan müstakil parçaların devir ve temliki toprak ve tarım reformunun uygulaması bakımından geçersiz sayılır. Ancak, bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra arazi satınalacak olan kişiler veya kanuni mirasçıları, arazinin bulunduğu bölgede toprak ve tarım reformunun uygulanmasına başlandığında söz konusu araziyi Toprak ve Tarım Reformu Kanununda tespit edilecek esaslara göre işliyor veya işletiyorsa ve sahip oldukları arazilerin tümü o bölgede arazi dağıtılacaklar için tespit edilecek norm miktarını geçmiyorsa, satınalmış oldukları arazi Toprak ve Tarım Reformu uygulamasında kamulaştırmaya tabi değildir.
Yukardaki fıkra uyarınca geçersiz sayılacak mülkiyet devirlerine ilişkin işlemler yapılırken, tapu sicil muhafızı veya memuru, “Mülkiyet intikalinin toprak ve tarım reformunun uygulanması açısından geçersiz sayılacağını” re’sen tapu siciline şerh etmekle yükümlüdür.
İlgili bakanlık veya bakanlıklarca tarım dışı amaçlara tahsisi uygun görülen arazi hakkında, Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığının bağlı bulunduğu bakanlığın olumlu görüşü alınmak kaydiyle, birinci ve ikinci fıkralar hükümleri uygulanmaz.
Bu madde hükmü, şüyuun giderilmesi satışları ile 7/2/1972 tarihinden önce noterler veya tapu dairelerince düzenlenmiş olan bir resmi senede dayanan borçlar ile aynı tarihe kadar açılmış davaların sonuçlarına bağlı alacakların takibi dışındaki bütün cebri satışlarda da uygulanır.
Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası, Tarım Kredi Kooperatifleri ve diğer bankaların ikraz etmiş oldukları alacakların temini, takibi ve tahsili ile ilgili işlemlere bu madde hükümleri uygulanmaz.
Madde 7- İfraz ve Taksim Hakkının Sınırlandırılması
7/2/1972 tarihinden itibaren tarım arazisi üzerindeki ifraz ve aynen taksim işlemleri, toprak ve tarım reformunun uygulanması bakımından geçersiz sayılırlar.
Yukardaki fıkra uyarınca geçersiz sayılacak ifraz ve aynen taksimlere ilişkin işlemler yapılırken, tapu sicil muhafızı veya memuru, “Mülkiyet intikalinin toprak ve tarım reformunun uygulanması açısından geçersiz sayılacağını” re’sen tapu siciline şerh etmekle yükümlüdür.
İlgili bakanlık veya bakanlıklarca tarım dışı amaçlara tahsisi uygun görülen arazi hakkında, Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığının bağlı bulunduğu bakanlığın olumlu görüşü alınmak kaydı ile, birinci ve ikinci fıkralar hükümleri uygulanmaz.
Tapuda kayıtlı olmıyan sahipli arazinin tümünün veya bölünen bir kısmının zilyedliğinin devrinde de 18 inci maddenin öngördüğü hallerin saklı tutulması bakımından birinci fıkra hükmü uygulanır.
Madde 8- Devletçe Dağıtılmış Olan Bazı Arazinin Devir ve Temlik Edilememesi ve Arazi Dağıtımının Durdurulması
4753 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu ile 4486 sayılı Teknik Ziraat ve Bahçıvanlık Okulları hakkındaki kanunlara dayanılarak dağıtılan tarım arazisi, Toprak ve Tarım Reformu Kanununun yürürlüğe gireceği tarihe kadar devir ve temlik edilemezler.
4753 sayılı Kanun ile 28/2/1957 tarih ve 8751 sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Nizamnamesi hükümleri gereğince çiftçilere yapılan toprak dağıtımı durdurulmuştur.
Ancak, 18 No. lu dağıtım cetvellerine göre 24/5/1971 tarihinden önce ilgili valilikçe onaylanmış dağıtım işleriyle, evvelce yapılmış dağıtımların Danıştay, mahkeme ve idari kararlar gereğince tashih ve ıslah işlemlerine devam olunur.
Madde 9– Yargı Mercii ve Usulü
Bu kanunun uygulanması sırasında doğacak anlaşmazlıklar adliye mahkemelerinde ve basit yargılama usulü uygulanarak çözümlenir.
Madde 10- Bildirim Verme Yükümü
Tarım arazilerinin malikleri veya malik sıfatiyle zilyedleri, bu kanunun yürürlüğe girmesinden sonra Bakanlar Kurulu tarafından tespit ve ilan edilecek bölgelerde, Bakanlar Kurulu kararının Resmi Gazete ile ilan edildiği tarihten itibaren altı ay içinde, malik veya zilyed oldukları araziler hakkında 11 inci maddede gösterilmiş olan yetkili mercilere bildirim vermekle yükümlüdürler.
Bu bildirimde malik veya zilyedin ad ve soyadı, yaşı, medeni hali ile arazinin gerçek büyüklüğü, işletme ve kullanış şekli ve mülkiyet veya zilyedlik hakkı üzerinde bir ihtilaf bulunup bulunmadığı bildirilir.
Bildirimler tapulu gayrimenkullerde malik, tapusuz gayrimenkullerde zilyed tarafından velayet veya vesayet altındaki kişilerde veli, vasi veya kayyım tarafından, müşterek veya iştirak halinde mülkiyette temsilci veya hissedarlardan herhangi birisi tarafından, tüzel kişilere ait arazilerde tüzel kişiyi temsile yetkili olan kişi tarafından düzenlenerek imza edilir.
Bildirimlerin şekil ve muhtevasına ilişkin ayrıntılar ile bildirim verilmesi ve incelenmesi işlemlerinin nasıl yürütüleceği, çıkarılacak yönetmelikle tespit edilecektir. Yönetmelik, bu kanunun yayımı tarihinden itibaren bir ay içinde çıkarılır.
Bildirimler hiçbir vergi ve harç ve resme tabi değildir.
Madde 11- Bildirimlerin Verileceği Yetkili Merciler
Arazinin sınırları içinde bulunduğu köyde veya mahallede ikamet eden malik veya malik sıfatiyle zilyedler, düzenleyecekleri bildirimleri kanuni süresi içinde makbuz karşılığında o köyün veya mahallenin muhtarına verirler. Muhtarlar kendilerine verilmiş olan bildirimleri, bunların gerçeğe uygun olup olmadığının her bildirimin altına şerh vererek, çıkacak yönetmelikte tespit edilecek süre içinde mahallin en büyük mülki amirine bir tutanak karşılığında tevdi ederler.
Birden ziyade köy, ilçe veya il sınırları içinde mülkiyet veya zilyedlikleri altında arazileri bulunan malik veya zilyedler, düzenliyecekleri bildirimlerin tamamını kanuni süresi içinde söz konusu arazilerin en büyük kısmının bulunduğu ilçe veya ildeki en büyük mülki amire makbuz karşılığında verirler.
Malik veya zilyed oldukları arazinin bulunduğu mahalde ikamet etmiyenler düzenliyecekleri bildirimlere kanuni süresi içinde arazilerinin veya kanuni ikametgahlarının bulunduğu yerin en büyük mülki amirine makbuz karşılığında verirler.
İkametgahları yurt dışında bulunan malik ve zilyedler, düzenliyecekleri bildirimleri kanuni süresi içinde, ikametgahlarına en yakın olan Türkiye Cumhuriyeti konsolosluklarına veya elçiliklerin konsolosluk şubelerine makbuz karşılığında verirler.
Madde 12- Süresinde Bildirim Vermemenin ve Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunmanın Müeyyidesi
Bu kanunun 10 uncu maddesinde yazılı bildirimleri belli süre içerisinde il inci maddede gösterilen mercilere vermiyenler ile gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar 15 günden 2 aya kadar hafif hapis veya 200 liradan 1000 liraya kadar hafif para cezasıyla cezalandırılırlar.
Bu suçlara ilişkin davalar, sulh ceza mahkemelerinde görülür
Madde 13- Toprak ve Tarım Reformu Örgütü
Bu kanunun uygulanmasında görev almak ve Toprak ve Tarım Reformu ile ilgili çalışmaları yapmak ve sürdürmek üzere Başbakana veya Başbakanın görevlendireceği Bakan veyahut Bakanlığa bağlı bir Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığı kurulmuştur.
Madde 14- Atama Yetkisi ve Sözleşme İle Çalıştırma
Müsteşar, müsteşar yardımcısı, genel sekreter ve danışman kadrolarına müşterek kararname ile, teknik hizmetler ve yardımcı kadroları dışında kalan diğer kadrolara müsteşarlığın inhası ve Başbakanın veya görevlendireceği bakanın onayı ile; teknik hizmetler ve yardımcı hizmetler kadrolarına müsteşarlıkça atama yapılır.
Müsteşarlık Devlet Memurları Kanununa göre sözleşmeli personel çalıştırmaya yetkilidir Sözleşmeli personel müsteşarın inhası ve Başbakan veya görevlendireceği bakanın onayı ile atanır.
Madde 15- Başka Kurumlar Personelinin Çalıştırılması
I- 13/12/1960 tarih ve 160 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde anılan kurumlarda istihdam edilen personel Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığında geçici süreli olarak görev alabilirler.
Yukardaki fıkraya göre geçici süreli olarak görevlendirilen memurların kadroları ile ilişkileri, kendi sınıf ve derecelerindeki terfi ve emeklilik hakları devam eder.
II- Geçici süreli görevlendirme ile başka bir görevde çalışan memurlar hakkında aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) I inci bende göre görevlendirilen memur hem kendi sınıf ve mesleğinin ve hem de geçici süreli olarak görevlendirildiği işin mevzuatına uymakla yükümlüdür.
b) Genel ve katma bütçeli kurumlar durumda bir kurumdan geçici süreli olarak görevlendirilen memurlar aylıklarını müsteşarlık bütçesinden alırlar ve geçici süreli görevlendirildikleri kadronun aylık ve diğer haklarından yararlanırlar
c) Genel ve katma bütçeli kurumlar dışında bir kurumdan görevlendirileceklerin aylık, özlük ve sair haklarının net tutarı asli görevinde aldığından aşağı olamaz.
d) Geçici görevlendirme, dairesinin muvafakati ile olur.
e) Geçici görevlendirmenin memurun mesleği ile ilgili olması şarttır.
f) 657 sayılı Kanuna 1327 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi ile eklenen ek 2 nci madde hükmü Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığında geçici olarak istihdam edilecek personel hakkında uygulanmaz.
g) Müsteşarlıkta geçici görevde geçen süreler kademe ilerlemesi ve derece yükselmesinde kıymetlendirilir
Ancak bu sürede tezkiye amirliği müsteşarlıkdır.
Madde 16- Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığında hizmetinden yararlanılacak üniversite, akademi ve yüksek okul öğretim üye ve kendi kanunlarına göre sahip oldukları tazminat ve ek gösterge gibi haklan saklıdır.
Madde 17- Kamulaştırma Bedelinin Kime Ödeneceği
Toprak ve Tarım Reformu uygulaması amacı ile yapılacak kamulaştırmalarda, kamulaştırma bedeli tapuda malik olarak yazılı olanlara, tapusuz gayrimenkullerde kamulaştırma tarihinde iktisabi zamanaşımı hükümleri uyarınca iktisabetmiş olduğunu mahkeme ilamı ile ispat etmiş olan sahiplerine ödenir.
Madde 18- Toprak ve Tarım Reformu Uygulamasında Sahibine Bırakılacak Arazi
Toprak ve tarım reformunda kamulaştırmaya tabi tutulacak tarım arazisinde sahiplerine bırakılacak arazinin azami hadleri, değişik iklim bölgeleri ve arazi nitelikleri ile tarım türlerine göre Toprak ve Tarım Reformu Kanununda tayin ve tespit edilecektir.
Madde 19- 1972 Yılı Giderleri
Toprak ve Tarım Reformu Müsteşarlığının 1972 bütçe yılına ilişkin her türlü giderleri Devlet Planlama Teşkilatı Bütçesinin ilgili tertiplerinden karşılanır.
II. Bölüm
766 Sayılı Tapulama Kanunu İle İlgili Hükümler
Madde 20- 28/6/1966 tarihli ve 766 sayılı Tapulama Kanununun 33 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Tapusuz Gayrimenkuller
“Madde 33- Tapuda kayıtlı olmayan ve beher parçasının yüzölçümü 20 dönüme kadar olan (20 dönüm dahil) gayrimenkul, çekişmesiz ve aralıksız en az 20 yıldan malik sıfatıyle zilyedliğini, belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla tevsik eden zilyedi adına kaydedilir.
Aynı şahsın yekdiğerine bitişik olup da, yüzölçümü toplamı 20 dönümden fazla bulunan müstakil parçalar üzerindeki zilyedliği ayrı ayrı sebeplere dayandığı takdirde, her parçanın yüzölçümü 20 dönümü geçmemek ve zilyedliğe ilişkin diğer unsurlar mevcut olmak kaydiyle, bu parçalar zilyedi adına kaydedilir.
Yüzölçümü 20 dönümü geçen müstakil parçaların veya aynı şahsın ayrı ayrı sebeplere dayanarak zilyedi bulunduğu yekdiğerine bitişik ve yüzölçümleri 20 dönümü aşan birden fazla parçalardan her birinin 20 dönümlük kısmı, zilyedliğe ait i inci fıkradaki unsurların mevcudiyeti halinde zilyedi adına kaydedilir.
Bir tapulama bölgesinde, bu maddenin I, II ve III üncü fıkraları gereğince bir kişinin iktisabedebileceği gayrimenkullerin toplam büyüklüğü 50 dönümü geçemez. Arazinin yukardaki fıkraların kapsamı dışında kalan kısmının zilyedi adına kaydedilebilmesi için, birinci fıkra gereğince delillendirilen zilyedliğin ayrıca aşağıdaki belgelerden birine dayandırılması lazımdır.
a) 1950 yılına veya daha önceki yıllara ait vergi kaydı,
b) Zilyed lehine kesinleşmiş mahkeme ilamları,
c) Tasdikli irade suretleri ve fermanlar,
d) Muteber mütevelli sipahi, mültezim, temessük veya senetleri,
e) Kayıtları bulunmayan tapu veya mülga Hazinei Hassa senedi veya muvakkat tasarruf ilmuhaberi,
f) Tasdiksiz tapu yoklama kayıtları,
g) Mülkname, muhasebatı atika kalemi kayıtları,
h) Mubayaa, istihkam ve ihbar hüccetleri,
i) Evkaf idarelerinden tapuya devredilmemiş tasarruf kayıtları,
Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler ile kanunlar uyarınca Devlete kalan gayrimenkuller-tapuda kayıtlı olsun veya olmasın- kazandırıcı zamanaşımı yoluyla iktisabedilemez ve bu madde hükmü uygulanamaz.
Madde 21- 766 sayılı Tapulama Kanununun geçici 3 üncü maddesinin i inci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
5602 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin (D) fıkrasının değiştirilmesine dair olan 6335 sayılı Kanun gereğince yapılan tesbitlerde veya açılan tescil davalarında, zilyedliğe ilişkin diğer şartlar mevcut olduğu halde, vergi kaydı bulunmadığından tamamı Hazineye maledilen gayrimenkullerin 20 dönüme kadar olan kısmı (20 dönüm dahil) 33 üncü maddede öngörülen iktisap şartları mevcut olduğu takdirde zilyedleri adına tespit ve tescil olunur.
Madde 22- 766 sayılı Tapulama Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir:
Açılmış bulunan davalar
Ek Madde 1- 766 sayılı Tapulama Kanununun 33 ve geçici 3 üncü maddelerini değiştiren bu Kanunun 20 ve 21 inci maddeleri (Tapulama Kanununun değişik 33 üncü maddesinin son fıkrası hariç) bu Kanunun neşir ve ilan edildiği tarihe kadar açılmış bulunan davalarda uygulanmaz.
Madde 23- 766 sayılı Tapulama Kanununun 37 nci maddesinin son fıkrası hükmü yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1- Temliki Tasarrufların Geçici Olarak Durdurulması
Bakanlar Kurulu Toprak ve Tarım Reformu hazırlık çalışmalarına başlamak üzere, gerekli bölgelerde, gerçek kişilerle özel hukuk tüzel kişilerine ait araziden tapuda kayıtlı olanların devir ve temliki ile tapuda kayıtlı olmayanların zilyedliğinin devrini Toprak ve Tarım Reformu Kanununun yürürlüğe gireceği tarihe kadar durdurabilir.
Bu durdurma kararı en fazla iki ilde uygulanır ve uygulama süresi 31/3/1973 tarihini geçemez.
Bakanlar Kurulu Kararının Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten itibaren birinci fıkra hükmüne aykırı olarak yapılacak olan devir ve temlikler geçersizdir.
Madde 24- Yürürlük
Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 25- Yürütme
Bu kanunun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
