300 Sayılı Milli Emlak Genel Tebliği (Kira İşlemleri)

MİLLİ EMLAK GENEL TEBLİĞİ (Sıra No: 300) Resmi Gazete T/S: 20.10.2005/25972

Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiraya verilmesi görev ve yetkisi, 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesinin (b) bendine göre Bakanlığımıza ait olup, bu işlemler esas olarak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve bu Kanunun 74 üncü maddesine istinaden çıkarılan Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliği hükümlerine göre yürütülmektedir.

Buna göre, Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınarak aşağıda belirtilen esaslara göre yürütülecektir.

I. TANIMLAR

Bu Genel Tebliğde geçen;

Bakanlık: Maliye Bakanlığını,

Kanun: 2886 sayılı Devlet İhale Kanununu,

Kira Sözleşmesi: Kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendikleri bir sözleşmeyi,

Taşınmaz: Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazları,

Yönetmelik: Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğini,

İfade eder.

II. Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar

Aşağıda belirtilen taşınmazların Bakanlığımızca kiraya verilmesi mümkün değildir.

1. Kamu hizmetlerine tahsisli olup tahsis amacında kullanılan taşınmazlar, (Bu gibi taşınmazların içinde bulunan büfe, kantin, çay ocağı ve benzeri ticari üniteler hariç)

2. 3621 sayılı Kıyı Kanunu kapsamında bulunup, bu Kanunda belirtilen amaçlar dışında kullanılmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazlar,

3. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında olup, Kültür ve Turizm Bakanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,

4. 2873 sayılı Kanun uyarınca; millî park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiat koruma alanları içinde kalan ve Çevre ve Orman Bakanlığına tahsisi gereken taşınmazlar,

5. 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu kapsamında olup, Tarım Reformu Genel Müdürlüğünce kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,

6. 2565 sayılı Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu kapsamında olup, Genelkurmay Başkanlığınca kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazlar,

7. 6831 sayılı Orman Kanunu kapsamında kalan taşınmazlar,

8. 5393 sayılı Belediye Kanununun 79. maddesinin 2 nci fıkrası ([1]) kapsamında kalan taşınmazlar,

9. İbadet yerleri,

10. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup da ilan edilmiş olan özel çevre koruma bölgesinde kalan taşınmazlar,

11. Özel kanunları gereğince hak sahiplerine devri gereken ve devrine yönelik işlemleri devam eden taşınmazlar. (4070, 4071, 4072 vb.)

12. İl Özel İdarelerince kiraya verilmesi gereken, su ürünü üretim yerleri ile kaynak ve yer altı suları.

Bu bölümün 7, 8, 10 ve 12. maddelerinde belirtilen taşınmazların kiralanmasına yönelik talepler ilgili kurumlara yönlendirilecek, diğerleri ise reddedilecektir.

III. Kiraya Vermeye Yetkili Merciler

1. İlk yıl tahmin edilen kira bedeli, Kanunun 76 ncı maddesi uyarınca;

a. Ankara, İstanbul ve İzmir illerinde, yılı genel bütçe kanununun (İ) cetvelinde, “Ankara, İstanbul ve İzmir il merkezleri” için,

b. Diğer büyükşehir belediyesi olan illerde, yılı genel bütçe kanununun (İ) cetvelinde, ” diğer büyükşehir belediyesi olan il merkezleri” için,

c. Bu iller dışındaki illerde ise yılı genel bütçe kanununun (İ) cetvelinde, “diğer il merkezleri, büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu 50.000’i geçen ilçeler” için,

tespit edilen parasal sınırı (bu bedel dahil) aşmayan taşınmazların 5 (beş) yılı geçmemek üzere Kanunun 36 ve 45 inci maddeleri uyarınca kiraya verilmesi işlemleri ile Pazarlık usulü ile yapılabilecek kiralamalarda, tespit edilen parasal sınırın yarısını aşmayan (bu bedel dahil) taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri valiliklerce (defterdarlık) yapılacak, şayet taşınmaz ilçede ise, kiralama işleminden önce valilikten (defterdarlık) izin alınacaktır.

2. Tahmin edilen kira bedeline bakılmaksızın,

-Tahsisli veya genel bütçeye dahil dairelerin hizmetlerini karşılamak için kiralanmış taşınmazlarda bulunan ve işletme hakkı verilecek büfe, kantin, çay ocağı gibi yerlerin,

-GSM operatörleri tarafından baz istasyonu olarak kullanılacak yerlerin,

-Bankalar veya özel finans kurumları tarafından ATM makinesi kurulmak istenen yerlerin,

Reklam levhası konulmak üzere kiralanması talep edilen yerlerin,

5 (beş) yılı geçmemek üzere kiraya verilmesi,

-Kira süresi bir yıldan kısa olmak kaydıyla geçici iş ve hizmetler için kullanılacak taşınmazların kiraya verilmesi,

işlemleri valiliklerce (defterdarlık) yapılacak, şayet taşınmaz ilçede ise, kiralama işleminden önce valilikten (defterdarlık) izin alınacaktır.

Kira süresine ve kira bedeline ilişkin yukarıda belirtilen yetki sınırlarının üstünde kalan kiralama işlemlerinden önce Bakanlıktan izin alınacaktır. Şu kadar ki tahmin edilen bedel itibariyle valilik (defterdarlık) yetkisinde kalan, ancak 5 yıldan daha uzun süreli kiralanması talep edilen taşınmazlar 5 yıl süreyle kiraya verilecek, kira sözleşmesinin bitiminde yenileme şartlarının oluşması halinde kira süresi uzatılabilecektir.

IV. Kira Süreleri

Kanunun 64 üncü maddesinin birinci fıkrasında; “Kiraya verilecek taşınır ve taşınmaz malların kira süresi, on yıldan çok olamaz. Turistik tesis kurulacak yerlerin ve turistik tesislerin ve enerji üretimi tesisleri ile iletim ve dağıtım tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan arazilerin ve doğal gaz iletim, dağıtım ve depolama tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan arazilerin on yıldan fazla süre ile kiraya verilmesi mümkündür.” hükmü yer almaktadır.

Söz konusu hüküm gereğince, taşınmazlar 10 yıldan daha uzun süreyle kiraya verilemez, ancak;

1. Turistik tesis kurulacak yerler ile turistik tesislerin,

2. Enerji üretimi tesisleri ile iletim ve dağıtım tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan arazilerin,

3. Doğal gaz iletim, dağıtım ve depolama tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan arazilerin,

10 yıldan uzun süreli kiraya verilmesi mümkündür.

V. Kira Bedelinin Tespiti

Tahmini kira bedeli, idarece tespit edilir veya ettirilir. Tespitte rayiç bedel esas alınır.

Bu bedel;

Tespit genel beyan yılında yapılacaksa bu yılda, genel beyan yılından sonraki bir yılda yapılacak ise o yılda, aynı veya benzer vasıfta emsal taşınmaz için emlak vergisi beyannamesinde gösterilen değerin %5 (Yüzdebeş)’inden az olmamak üzere idarece doğrudan,

Tespit, beyan yılından sonraki bir yılda yapılacak ve o yılda da aynı veya benzer vasıfta taşınmaz için beyanda bulunulmamış ise bedel, ilgisine göre belediye, ticaret odası, sanayi odası gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturularak,

Tespit ve hesap edilir.

Bedelin idarece doğrudan tespit edilmesi halinde de, ilgili kuruluş veya bilirkişilerden yaralanılabilir.

Tespit ve hesaplamalar Yönetmelik eki “Tahmin Edilen Kira Bedeli Tespitine Ait Hesap Tutanağında” gösterilir, tutanak asıl evrak arasında saklanır. Bu bedel, gerektiğinde ihale komisyonunca tahkik ettirilir.

İşletme hakkı verilen büfe, kantin, çayocağı gibi yerlerin işletme hakkına ait tahmini bedel, Yönetmeliğin 8 inci maddesinde sayılan kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulmadan bünyesinde büfe, kantin, çayocağı gibi yerler açılacak idarenin yetkililerinden alınacak bilgiler de gözönünde tutularak idarece tespit edilir. Bu bedel, Yönetmelik eki “İşletme Hakkı Verilecek Büfe, Kantin, Çayocağı Gibi Yerlere Ait Tesbit ve Tahmin Edilen İşletme Hakkı Bedeli Hesap Tutanağı”nda gösterilir.

Ayrıca; 4706 Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 7 nci maddesine 5228 sayılı Kanunla eklenen son fıkrasında; 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tâbi ekspertiz şirketlerince ve Bakanlık merkez denetim elemanlarınca tespit edilen rayiç bedelin, tahmin edilen bedel olarak dikkate alınacağı öngörüldüğünden, bu yolla değer takdir edilen taşınmazlar için ayrıca kıymet takdir kararı alınmayacaktır.

VI. Şartnameler

Kira İhaleleri için bu Genel Tebliğin ekinde yer alan “Taşınmaz Kira Şartnamesi (Ek 1)” hazırlanır. Taşınmazın niteliği dikkate alınarak şartnameye ayrıca ilave edilmesi istenilen şartlar idarece özel şartlar bölümünde gösterilir.

Büfe, kantin, çay ocağı gibi yerlerin kiraya verilmesi işlemlerinde “İşletme Hakkı Verilen Büfe, Kantin, Çayocağı Gibi Yerlere Ait İşletme Hakkı Şartnamesi” (Ek 2) düzenlenir. Bünyesinde büfe, kantin çayocağı gibi yerler açılan kuruluşun önereceği hususlar ile idarenin gerekli gördüğü şartlar bu şartnamenin özel şartlar bölümünde gösterilir.

Şartnameler kira sözleşmesinin ekini teşkil eder.

VII. Geçici Teminat

Kiralama ihalelerinde tahmini kira bedelinin % 3 (yüzdeüç)’ünden az olmamak üzere % 30 (yüzdeotuz)’una kadar geçici teminat alınabilir.

Geçici teminat miktarı, kiraya verilecek taşınmazın tüm özellikleri ve taşınmaz kira ihalesine girmesi muhtemel kişilerin durumları da göz önünde tutularak tahmin edilen bedelin %3’ünden az olmamak üzere %30’una kadar ita amirinin onayı ile belirlenecektir.

Geçici teminat oranı %30’a kadar yükseltilebileceği için, Hazineye ait taşınmaz kira ihalelerinde ayrıca ek teminat alınmasına gerek bulunmamaktadır.

Geçici teminat miktarı idarece alınacak onayla belirlenir ve Taşınmaz Kira Şartnamesinin (Ek 1) 5 inci maddesinde gösterilir.

Tarıma elverişli arazilerin topraksız ve az topraklı çiftçilere kiraya verilmesi ihalelerinde geçici teminat alınması zorunlu değildir.

Geçici veya kesin teminat olarak kabul edilecek değerler aşağıda gösterilmiştir:

1. Tedavüldeki Türk Parası,

2. Bankalar ve özel finans kurumlarının verecekleri süresiz teminat mektupları,

3. Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler (Nominal bedele faiz dahil edilerek ihraç edilmiş ise bu işlemlerde anaparaya tekabül eden satış değerleri esas alınır).

Bankalarca ve özel finans kurumlarınca verilen teminat mektupları dışındaki teminatların istekliler tarafından mal sandıklarına yatırılması zorunlu olup, bunlar komisyonlarca teslim alınamaz. Üzerlerine ihale yapılanların teminat mektupları ihaleden sonra mal sandıklarına teslim edilir ve üzerlerine ihale yapılmayan isteklilerin geçici teminatları hemen geri verilir.

Her ne suretle olursa olsun idarece alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz.

VIII. Kira Artış Oranları

İkinci ve müteakip yıllar kira bedelleri, cari yıl kira bedelinin Devlet İstatistik Enstitüsünce artışın yapılacağı ayda yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranında artırılması suretiyle hesaplanacaktır.

Bu Genel Tebliğin yürürlüğünden önce ihalesi veya sözleşmesi yapılan ve kira artış oranı olarak Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan Toptan Eşya Fiyatları Endeksi kullanılan sözleşmelerde, ikinci ve müteakip yıl kira bedelleri Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranı kullanılarak hesaplanacaktır.

Sözleşmelerinde kira artışlarına ilişkin, yeniden değerleme oranı veya Devlet İhalelerinde belirtilen kira artış oranı bulunan kiracıların talep etmesi durumunda, kira artışlarının Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranında artırılması yönünde sözleşme tadilatı yapılabilecektir. Bu suretle yapılacak tadilatlar yeni kira döneminden itibaren geçerli olacaktır. Kiracının başvurmaması halinde kira bedeli artışları sözleşmelerdeki hükümlere göre yapılacaktır.

IX. İzin Taleplerinde, Bakanlığa Veya Valiliğe Gönderilecek Bilgi Ve Belgeler

Bakanlığa veya valiliğe gönderilecek izin talep yazılarına, tebliğin ekinde yer alan “Hazinenin Özel Mülkiyetinde Ve Devletin Hüküm Ve Tasarrufu Altında Bulunan Taşınmazlara Ait Kira İşlemi Bilgi Formu (Ek 3)” ile aşağıda açıklanan belgeler eklenecektir.

1. Taşınmaz Hazinenin özel mülkiyetinde ise, ilk defa hangi yolla ve amaçla edinildiği, son duruma göre tapu kayıt örneği.

2. Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden ise, ebatları gösterilmiş ölçekli krokisi.

3. 189, 775, 2510, 2634, 2863, 2873, 2924, 3083, 4342, 6831, 7269 sayılı Kanunların kapsamına girip girmediği.

4. İmar planı sınırları içinde olup olmadığı, imar planı içinde ise, hangi ölçekte, hangi tür plân (bölge plânı, çevre düzeni plânı, nazım imar plânı, uygulama imar plânı gibi) içinde olduğu, plânda ne kadarının hangi amaca ayrıldığı, belediyesince onaylı imar durum belgesi veya üzerinde kadastro yahut imar parseli işaretlenerek yeri belirlenmiş ve varsa kıyı kenar çizgisi işlenmiş onaylı imar planı örneği,

5. Belediye ve belediye mücavir alanı sınırları içinde bulunup bulunmadığı,

6. Üzerinde muhdesat (bina, tesis, ağaç vs.) varsa, ne olduğu; muhdesat Hazineye ait değilse, kime ait olduğu.

7. Kıyı mevzuatı açısından, kıyı veya sahil şeridi tanımına giren yerlerden olup olmadığı, sahil şeridinin hangi bölümünde kaldığı.

8. Tapu kayıtlarında herhangi bir şerh veya beyan bulunup bulunmadığı, varsa ne olduğu, mülkiyetinin ihtilâflı veya davalı olup olmadığı.

9. Bu güne kadar ki kullanım şekli, en son ne şekilde ve ne kadarının kullanıldığı, boş olup olmadığı.

10. Tahsisli olup olmadığı, bir kamu hizmeti ya da Bakanlığımız için gerekli olup olmadığı.

11. Taşınmazın mahallinde düzenlenmiş, krokisi, işgal ve kullanım durumu ile muhdesat ve benzeri fiilî durumları konusunda bilgiler ihtiva eden tespit tutanağı.

12. Tahmini kira bedeline ait kıymet takdir kararı (Kira İşlemine Esas Kıymet Takdir Karar Formu (Ek 4) hazırlanacak ve formda, tahmini kira bedelinin tespitinde esas güncelleştirilmiş emlak vergi değerleri ile taşınmaz daha önce kiraya verilmiş ise son yıl kira bedeli, işgalli ise son yıl ecrimisil bedeli belirtilecektir.)

13. Hangi amaçla kiralanmak istendiği, organize hayvancılık yapılmak üzere kiralanmasının talep edilmesi halinde, İlgilileri tarafından hazırlanacak ve talep konusu alanda yetiştirilecek hayvan türünü ve sayısını, ihtiyaç duyulacak kapalı ve açık alanların yüzölçümünü, yerleşim şeklini ve açık alanlarda ne tür faaliyetin gerçekleştirileceğini, talep edilmesi halinde ne kadarlık bir alanın yem bitkisi üretimi için gerekli olduğuna dair bilgileri de içeren avan proje.

14. Eski kiracının kiralama talebinde bulunması halinde, kira sözleşmesinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediği. (Kira borcunun bulunup bulunmadığı, kiraya verilen alanın amacında kullanılıp kullanılmadığı vb.)

15. Kısmî kiralamalarda; taşınmazın kiraya verilecek kısmını gösteren krokisi,

16. Taşınmazın MEOP Taşınmaz Programı üzerinden kira programına gerekli veri girişinin (talep, kira, ihale vs.) yapılıp yapılmadığına dair ilgili program özet rapor çıktısı, taşınmazla ilgili olarak Bakanlıkla yazışma yapılmış ise, yazıların tarih ve sayıları ile varsa eski dosya numarası ile birlikte yeni taşınmaz numarası.

17. Taşınmazın işgalli olması durumunda MEOP Taşınmaz Programı üzerinden Ecrimisil Programına gerekli bilgilerin girilip girilmediğine dair ilgili program özet rapor çıktısı,

18. Kiralama hakkındaki valilik veya kaymakamlık görüşü.

X. İhale Usulü

Taşınmazların kiraya verilmesinde kapalı teklif usulü esastır. Tahmin edilen ilk yıl kira bedeli, Kanunun 45 inci maddesinde belirtilen parasal sınıra kadar olan taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri açık teklif usulüyle, tahmin edilen ilk yıl kira bedeli bu sınırı aşan taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri kapalı teklif usulü ile yapılacaktır.

Kanunun 51 inci maddesinin (f) bendi uyarınca Hazinenin müştereken veya iştirak halinde sahibi bulunduğu taşınmazlardaki payları paydaşlara pazarlık usulü ile kiraya verilebilir. Ayrıca aynı maddenin (g) bendi uyarınca, kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif usulüyle ihalesi uygun görülmeyen, taşınmazların kiralama ihalesi pazarlıkla yapılabilir.

Kanunun 51 inci maddesinin (g) bendi ile verilen yetkiye istinaden aşağıda belirtilen taşınmazların kiraya verilmesi işlemlerinin pazarlık usulü ile yapılması uygun görülmüştür.

1. Kamu hizmetine tahsisli taşınmazlar içinde bulunan büfe, kantin, çay ocağı ve benzeri ticari üniteler.

2. Turizm yatırımı yapılacak yerler.

3. Geçici iş ve hizmetler için kullanılacak taşınmazlar.

4. Tarihî ve bediî değeri olan taşınmazlar.

5. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından kiralanması talep edilen taşınmazlar. (Protokol karşılığı kiralanması talep edilen yerler dahil)

6. Birlikte kullanılacağı parselin maliki veya kiracısı tarafından kiralanması talep edilen ve bu parselle bütünlük arz eden, müstakil kullanımı mümkün olmayan taşınmazlar (apartman önleri, ticari işletme ile bütünlük arz eden yerler vb.)

7. Sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getiren eski kiracısı tarafından kiralanması talep edilen taşınmazlar (otoparklar hariç).

8. Hazineye ait olmakla birlikte diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından kiraya verilen ve kiracıları tarafından kiralanması talep edilen taşınmazlar.

9. Projeye dayalı organize hayvancılık faaliyetlerinde kullanılmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazlar.

10. Reklam levhası konulmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazlar.

Yukarıda sayılanların dışında, Kanunun 51 inci maddesinin (a) fıkrasına göre, yılı genel bütçe kanunlarının (İ) cetvelinde gösterilen tutar içinde kalsa dahi, taşınmaz kiraya verme ihalesi, bu fıkraya göre pazarlık usulü ile yapılamaz.

XI. Kira İhalelerinin Onayı

Bakanlıktan veya valilikten önceden alınan izne uygun olarak, Kanun hükümlerine göre, ihalesi yapılan taşınmazların, kiraya verilmesine ilişkin ihale komisyonu kararlarının, Kanunun 31 inci maddesi gereğince, ita amirlerince, 15 işgünü içinde onaylanması veya iptal edilmesi gerekmektedir. Yine Yönetmeliğin 40 ıncı maddesi uyarınca; komisyonların verdiği ihale kararlarından, her yıl genel bütçe kanununa bağlı (İ) cetvelinde, merkez ilçeler için tespit edilen parasal sınıra kadar olan ihaleler defterdarın, diğer ilçeler için tespit edilen parasal sınıra kadar olan ihaleler kaymakamın, bu parasal sınırı aşan ihaleler ise, Bakanlığın onay veya ret kararları ile kesinleşmektedir.

Mahallî ita amirlerinin parasal yetki sınırını aşan taşınmaz kiraya verme ihaleleri, onay için Bakanlığa bildirilecektir. Onay isteme yazıları, valiliklerce veya vilayet araya girmeden kaymakamlıklarca doğrudan Bakanlığa faks yoluyla bildirilecektir. Bu yazılarda:

1. Taşınmazın numarası, mahalle veya köyü, mevkii, pafta, ada ve parsel numaraları veya cilt, sayfa ve sıra numaraları, cinsi, yüzölçümü, varsa sokak adı ve kapı numarası, hisseli ise Hazine payının oranı,

2. Taşınmazın tahmin edilen kira bedeli ile teklif edilen bedellerin en yükseği; bu bedellerin bir metrekareye mi yoksa taşınmazın tamamına mı ait olduğu,

3. İhale tarihi, ihaleye kaç kişinin katıldığı ve ihalenin kime yapıldığı,

4. Taşınmazın kiraya verilmesine ilişkin ön izin, valilikten alınmış ise, bu konuyla ilgili valilik yazısının tarih ve sayısı,

Belirtilecek, valilikten alınan ön izin yazısının bir örneği gönderilecektir.

Ayrıca, kaymakamlıklarca Bakanlığa onaya gönderilen ihalelerle ilgili olarak “İhalenin yapıldığı ve onay için Bakanlığa gönderildiği” konusunda valiliklere aynı günlü yazı ile bilgi verilecektir.

XII. Kesin Teminat

Kiracının taahhüdünü, sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşme yapılmasından önce bir yıllık kira bedeli üzerinden %6 oranında kesin teminat alınır.

Kiracının bu zorunluluğa uymaması halinde, protesto çekmeğe ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale bozulur ve varsa geçici teminat Hazineye gelir kaydedilir.

Geçici teminat olarak kabul edilen değerler kesin teminat olarak da verilebilir. Verilen kesin teminat, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir.

Sözleşmenin yapılmasından sonra geçici teminat iade edilir.

Kesin teminat, taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun biçimde yerine getirildiği, usulüne göre anlaşıldıktan ve kiracının bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra kiracıya iade edilir.

XIII. Sözleşme Düzenlenmesi Ve Yer Teslimi

İstekli onaylanan ihale kararının kendisine bildirilmesini izleyen günden itibaren 15 gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirerek noterlikçe tescil edilmiş “Taşınmaz Kira Sözleşmesini” (Ek 5) idareye vermek zorundadır.

Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale bozulur ve varsa geçici teminat Hazineye gelir kaydedilir.

Topraksız ve az topraklı çiftçilere kiraya verilecek tarıma elverişli arazilerin, büfe, kantin, çay ocağı gibi yerlerin, geçici iş ve hizmetler için kullanılacak taşınmazların kiraya verilmesinde düzenlenecek sözleşmelerin notere tescili zorunlu değildir.

Topraksız ve az topraklı çiftçilere kiraya verilecek tarıma elverişli arazilerin kiraya verilmesi anında düzenlenecek sözleşmeler taşınmazın bulunduğu köy veya mahalle muhtarının veya azalarından birinin, büfe, kantin, çay ocağı gibi yerler bunların bulunduğu yerin yetkilisi huzurunda düzenlenir; sözleşmeyi bunlar da imzalar.

Noterlikce tescil edilen sözleşmenin idareye tesliminden itibaren, 15 gün içerisinde idare, taşınmazı müşteriye mahallinde tanzim edilecek tutanakla şartnamede belirtilen sınır ve evsafa göre teslim eder. Tutanakta, taşınmaz bina ise müştemilatı, değilse üzerindeki muhdesat ve dikili şeyler değerleri itibariyle gösterilir, teslim tutanağı ilgili memur ve kiracı tarafından imzalanır. Kira süresi, mahallinde yapılan yer teslimi tarihinde başlar.

Tabii afetler (yangın, deprem su basması vs.), ülkede genel veya tesisin bulunduğu yerde kısmi seferberlik ilanı, genel veya kısmi grev, lokavt gibi kısmi hak kullanımından doğan imkânsızlıkların meydana gelmesi, bulaşıcı hastalık, salgın gibi olayların çıkması ve benzeri haller gibi mücbir sebepler ile sözleşmenin düzenlenmesinden sonra ortaya çıkan ve kamudan kaynaklanan hakkın kullanımı engelleyen sebepler hariç olmak üzere sözleşmenin devamı süresince kiracının, sözleşmenin niteliğinin değiştirilmesine, kira süresinin uzatılmasına, kira bedelinin indirilmesine, kiralanan alanın yüzölçümünün değiştirilmesine yönelik talepleri değerlendirilmeye alınmadan reddedilecektir.

XIV. Sözleşme Devri

Kanunun 66 ncı maddesinde; sözleşmelerin, ita amirinin yazılı izni ile başkasına devredilebileceği ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartların aranacağı ve izinsiz devir yapılması halinde, sözleşmenin bozularak, Kanunun 62 nci maddesine göre işlem yapılacağı belirtilmiştir. Yönetmeliğin 52 nci maddesiyle de topraksız ve az topraklı çiftçilere kiraya verilen tarım arazisi ile büfe, kantin ve çay ocaklarıyla ilgili olan sözleşmelerin devredilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Buna göre:

1. Kira sözleşmeleri, kiracının yükümlülüklerini yerine getirmiş olması ve devir talebinde bulunduğu tarih itibarıyla sözleşmeden doğan herhangi bir borcunun olmaması kaydıyla ita amirinin yazılı izni ile devredilir. Ancak, Yönetmeliğin 52 nci maddesine göre, topraksız ve az topraklı çiftçilere kiraya verilen tarım arazisi ile büfe, kantin ve çay ocaklarıyla ilgili olan sözleşmeler devredilemez.

2. Devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır.

3. Kira sözleşmeleri, devir talebinde bulunan kiracının söz konusu taşınmazı sözleşmeye dayalı olarak kullanmaya başladığı tarihten itibaren 3 yıl içinde ve sözleşmenin bitimine 6 ay kala devredilemez. Sözleşmeyi devralacak kişiler devir tarihinden itibaren 3 yıl geçmedikçe yeniden devir talebinde bulunamazlar. Ancak ticaret unvanı ve işletmenin nev’indeki (limited şirketin, anonim şirkete dönüşmesi gibi) değişiklikler nedeniyle yapılacak devirler ile kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde süre şartı aranmaz.

Kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde; sözleşme süresince kiracının şirketteki hissesinin %50’nin altına düşmemesi gerekmektedir.

İşletmenin nev’inde meydana gelen değişiklikler nedeniyle yapılacak devirlerde; yeni şirketin en az %50 hissesinin eski şirket ortaklarına ait olması ve sözleşme süresince bu oranın %50’nin altına düşmemesi gerekmektedir.

4. Kira sözleşmelerinin devrinde, sözleşme konusu taşınmaza günün emsal ve rayiç bedelleri dikkate alınmak suretiyle, bu tebliğin “Kira Bedelinin Tespiti” başlıklı bölümü uyarınca kıymet takdir ettirilerek devre esas kira bedeli tespit edilecek ve devir sözleşmesi sözleşmenin devredildiği tarihteki kira bedelinden az olmamak kaydıyla bu bedel üzerinden düzenlenecektir.

Ticaret ünvanı ve işletmenin nev’indeki değişiklikler nedeniyle yapılacak devirler ile kiracının %50 hissesinden fazlasına sahip olduğu şirketlere yapılacak devirlerde devre esas kira bedeli, devredilen sözleşmede öngörülen kira bedelidir.

5. Devir taleplerinde aşağıdaki belgeler istenilecektir.

a) Kiracının devir talebini ve gerekçesini belirten dilekçesi,

b) Sözleşmeyi devralacak kişinin devralınacak kira sözleşmesinin şartlarını ve devre esas kira bedelini kabul ettiğine dair taahhütnamesi,

c) Sözleşmeyi devralanın gerçek kişi olması durumunda, ikametgah ilmuhaberi ve nüfus cüzdanı örneği, tüzel kişi olması halinde ise ticaret sicil gazetesi, talepte bulunanın tüzel kişiliği temsile yetkili olduğuna dair belge ve imza sirküleri.

6. Kira sözleşmelerinin devrinin uygun görüldüğünün ilgilisine tebliğinden itibaren, belirtilen esaslara göre düzenlenecek yeni sözleşme 15 gün içinde notere tescil ettirilerek idareye teslim edilir.

Devir sözleşmeleri, devredilen kira sözleşmesinin tabi olduğu şekil şartlarına uygun olarak düzenlenecektir. Düzenlenecek sözleşmelerin bir örneği Bakanlığa gönderilecektir.

Devralınan kira sözleşmesi, devredilen kira sözleşmesinin devamı niteliğinde olup kira süresi, kira artışlarının uygulanacağı tarih, yükümlülükler ve içerdiği özel şartlar açısından devredilen kira sözleşmesinin hükümlerine tabidir.

7. Devre esas kira bedeli;

a) Ankara, İstanbul ve İzmir illerinde, yılı genel bütçe kanununun (İ) cetvelinde, “Ankara, İstanbul ve İzmir il merkezleri” için,

b) Diğer büyükşehir belediyesi olan illerde, yılı genel bütçe kanununun (İ) cetvelinde, “diğer büyükşehir belediyesi olan il merkezleri” için,

c) Bu iller dışındaki illerde ise yılı genel bütçe kanununun (İ) cetvelinde, “diğer il merkezleri, büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçeler ve nüfusu 50.000’i geçen ilçeler” için,

tespit edilen parasal sınırı (bu bedel dahil) aşmayan kira sözleşmelerinin devirleri valiliklerce (defterdarlık) yapılacak, şayet taşınmaz ilçede ise, kira sözleşmelerinin devrinden önce, valilikten (defterdarlık) izin alınacaktır.

Sözleşme devirlerine ilişkin olarak valiliklere veya Bakanlığa gönderilecek yazılarda, kiracının sözleşmede öngörülen yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği ve devir talebinde bulunduğu tarih itibarıyla herhangi bir borcunun bulunup bulunmadığı hususlarına yer verilecek, ayrıca 5 inci maddede belirtilen belgeler eklenecektir.

8. Bu şartlara uygun olmayan kira sözleşmelerinin devrine ilişkin talepler valiliklere veya Bakanlığa iletilmeden reddedilecektir.

9. İta amirinden izin alınmadan kira sözleşmesinin devredildiğinin belirlenmesi halinde, Kanunun 62 nci maddesi gereğince sözleşme feshedilecek ve sözleşmeyi izinsiz olarak devreden kiracı hakkında Kanunun 84 üncü maddesine göre işlem yapılmasını teminen Bakanlığa bilgi verilecektir.

XV. Sözleşme Feshi

Kanunun 62 nci maddesi ile Yönetmeliğin 50 nci maddesi gereğince sözleşme yapıldıktan sonra kiracının taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde,

1. Düzenlenen kira sözleşmesi feshedilecek,

2. Fesih tarihi itibariyle varsa ödenmemiş kira bedelleri 6183 sayılı Kanuna göre hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecek,

3. Kiracıdan bir yıllık kira bedeli tutarında tazminat alınacak,

4. Kesin teminat kiracının borcuna mahsup edilmeksizin, Hazineye gelir kaydedilecek,

5. Söz konusu taşınmaz kiracıdan teslim alınacaktır.

Kira sözleşmelerinin feshi işlemleri, söz konusu taşınmazın kiraya verilmesine onay veren makamca (Bakanlık veya Valilik) yapılacaktır.

XVI. Tahliye

Kiracı, kira süresinin sonunda veya sözleşmenin idarece feshedildiğinin bildirilmesini müteakip taşınmazı tahliye edecektir.

Kira süresinin sona ermesine veya kira sözleşmesinin feshedildiğinin bildirilmesine rağmen tahliye edilmeyen taşınmazların tahliyesi Kanunun 75’inci maddesi uyarınca sağlanacaktır.

Kira süresinin sona ermesi nedeniyle kiracısı tarafından yeniden kiralama talebinde bulunulan taşınmazların, yeniden eski kiracısına kiraya verilinceye kadar geçen süre içindeki kullanımı için, yeni sözleşmede öngörülen bedel üzerinden kullanım bedeli tahsil edilecektir.

Kira sözleşmesi feshedilen, kira süresi sona erdiği halde yeniden kiralama talebinde bulunulmayan ve yeniden kiralanması talep edilip de kiraya verilmesi uygun görülmeyen taşınmazların tahliyeleri sağlanıncaya kadar geçen süre içindeki kullanımı nedeniyle ecrimisil takdir ve tahsili yapılacaktır.

XVII. İhaleden Yasaklama

Kanunun 83. maddesinde belirtilen yasak fiil ve davranışlarda bulunanlar ile;

1. Üzerine ihale yapıldığı halde usulüne göre sözleşme yapmayan,

2. Sözleşme yapıldıktan sonra taahhüdünden vazgeçen,

3. Mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen,

kiracılar hakkında 1 (Bir) yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilecektir.

Yukarıda bahsedilen durumların tespit edilmesi halinde, tespit tarihinden (sözleşmenin feshini gerektiren durumlarda sözleşmenin feshi tarihinden) itibaren, 1 (Bir) ay içerisinde 2005/14 sıra sayılı Genelge eki formun doldurularak Bakanlığa gönderilmesi gerekmektedir.

XVIII. Özellik Arzeden Kiralama İşlemleri

A – Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Topraksız Veya Yeterli Toprağı Olmayan Çiftçilere Kiraya Verilmesi (Mülga alt bölüm: 400 sayılı MEGT)^[1]

B – Milli Eğitim Bakanlığına Tahsisli Ve Bu Bakanlığa Bağlı Okul Ve Kurumlardaki Kantin, Açık Alan, Salon Ve Benzeri Yerlerin Kiraya Verilmesi

Mülkiyeti Hazineye ait olup Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlardaki kantin, açık alan, salon ve benzeri yerlerin ticari, eğitsel, kültürel, sosyal ve sportif etkinliklerde kullanılmak üzere Millî Eğitim Bakanlığının gözetim ve denetiminde okul aile birliklerince işletilmesi veya işlettirilmesine ilişkin esaslar Okul Aile Birliği Yönetmeliğinde düzenlenmiştir.

Buna göre, 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu kapsamında İlgili kuruluşlara devredilen okullar hariç olmak üzere, Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlardaki kantin, açık alan, salon ve benzeri yerler, Millî Eğitim Bakanlığının gözetim ve denetiminde okul aile birlikleri tarafından aşağıdaki esaslar dahilinde işletilecek veya işlettirilecektir.

1. Kapsam

Milli Eğitim Bakanlığına tahsisli ve bu Bakanlığa bağlı okul ve kurumlarda bulunan büfe, kantin, çay ocakları, yemekhane, kafeterya, bahçe ve boş alanlar ile spor, konferans ve çok amaçlı kapalı salonların eğitsel, sosyal, kültürel, sportif ve ticari amaçlarda kullanılması amacıyla kiraya verilmesi işlemlerini kapsar.

2. İhale Usulü

Söz konusu alanların okul aile birliğince kiralanmasının talep edilmesi halinde, okulun bulunduğu yerdeki defterdarlık veya malmüdürlüğünce 2886 sayılı Kanunun 51/g maddesi gereğince pazarlık usulüyle okul aile birliğine kiraya verilecektir.

3. Sözleşme

Söz konusu alanların okul aile birliğine kiraya verilmesi işlemleri sonucunda ekte yer alan sözleşme (Ek 8) düzenlenecektir.

Okul aile birliğince sözleşme hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde sözleşme feshedilecek ve bu yerlerin kiralama işlemleri idaremizce yapılacaktır.

Okul aile birlikleri ile üçüncü kişiler arasında düzenlenecek kira sözleşmelerinin bir örneği, okulun bulunduğu yerdeki defterdarlık veya malmüdürlüğüne verilecektir.

4. Kira Süresi

Okul Aile Birlikleri ile sözleşmeler 5 (Beş) yıllık dönemler halinde düzenlenecektir.

5. Kiraya Verme ve Tahmini Kira Bedeli

Söz konusu yerlerin, tahmin edilen bedel tespiti ve kiralanması işlemleri il veya ilçe milli eğitim müdürlüğünden, defterdarlık veya malmüdürlüğünden, kiraya verilecek okul yönetiminden ve okul aile birliğinden birer kişinin katılımıyla oluşturulacak komisyonca yerine getirilecektir.

Tahmin edilen bedelin tespitinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve bu Kanunun 74 üncü maddesi gereğince çıkarılan Yönetmelik hükümleri ile okulların açık olduğu günler dikkate alınacaktır.

Okulların bahçe ve boş alanları ile spor, konferans ve çok amaçlı salonlar ve benzeri yerler, sadece eğitim ve öğretim saatleri dışında kullanılacaktır.

Kira gelirlerinden okul ve kurumlara bırakılan kısmın harcanmasına ilişkin esaslar ile kantin, açık alan ve salonların üçüncü şahıslara kiralanmasında göz önünde bulundurulacak diğer hususlar Millî Eğitim Bakanlığınca belirlenecektir.

6. İşletme Esasları

Söz konusu yerlerin okul aile birliklerince işletilmesi halinde işletilen yerin gayri safi hasılatının % 1’i, üçüncü kişilere kiraya verilmesi halinde ise okul aile birliğince elde edilecek gayri safi gelirin % 3’ü üçer aylık dönemler itibariyle, takip eden ayın yirmisine kadar, Hazineye arz bedeli olarak okul aile birliklerince ilgili defterdarlık veya malmüdürlüğüne ödenecektir. Arz bedellerinin ödenmesinden okul yöneticileri ve okul aile birlikleri yönetim kurulu başkan ve üyeleri sorumlu olacaktır.

Süresinde ödenmeyen arz bedellerine 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesi gereğince belirlenen gecikme zammı uygulanacaktır.

Söz konusu yerlerin elektrik, doğalgaz, su ve ısıtma tesisatı, ayrılmasının teknik açıdan mümkün olduğu hallerde müstakil hale getirilecektir. Bunun mümkün olmaması halinde bu giderler karşılığı olarak defterdarlık veya malmüdürlüklerince tespit edilecek bedel, arz bedellerinin ödeme tarihleri itibarıyla okul aile birliklerince ödenecektir.

Eğitsel, sosyal, sportif, kültürel ve ticari amaçlı olarak yapılan geçici kiralamalarda işin niteliği gereği yapılacak giderler (elektrik, su ısıtma vb.) okul aile birliklerince belirlenerek, arz bedeli ile birlikte ödenecektir.

Okul aile birlikleri tarafından bu yerler işletilsin veya işlettirilsin ödeme kaydedici cihaz kullanılacak, cihazın kullanılamayacağı hallerde, 213 sayılı Vergi Usul Kanununda düzenlenmiş fatura veya perakende satış fişi kullanılacaktır.

7. Sözleşme Feshi

Söz konusu yerleri işleten okul aile birliği veya üçüncü kişilerin 213 sayılı Vergi Usul Kanununda sayılan fiillerden biriyle kaçakçılık suçunu işlediği kesinleştiği takdirde kira sözleşmesi hüküm alınmaya gerek kalmaksızın feshedilecek, okul aile birliği veya üçüncü kişilerce buna karşılık hiçbir hak ve tazminat talebince bulunmayacaktır.

8. Okul Kooperatifleri

Öğrencilerde kooperatifçilik bilincini geliştiren, tamamen eğitsel amaçla ve gözetici öğretmen veya öğretmenler nezaretinde ekonomik ve sosyal çalışmalar yapmak üzere bizzat öğrenciler tarafından işletilip, öğrencileri nazarî bilgileri yanında, tatbikî olarak eğitmek niteliğini taşıyan, statüsü içinde faaliyetlerini sürdüren ve Millî Eğitim Bakanlığının 02/5/1983 tarihli ve 7628 sayılı yazısı ile yürürlüğe girdiği bildirilen Sınırlı Sorumlu Okul Kooperatifleri Ana Sözleşmesi kapsamında kurulan okul kooperatiflerinden, bu etkinliklerinden dolayı anılan Bakanlığa bağlı okul içerisinde kullandıkları yerler için kira bedeli tahsil edilmeyecektir.

9. Diğer Hükümler

Söz konusu alanların okul aile birliklerince, işletilmesine veya işlettirilmesine yanaşılmaması halinde söz konusu yerler, 2886 sayılı Kanun ve bu Kanunun 74 üncü maddesi gereğince çıkarılan Yönetmeliğin 67 nci maddesi gereğince ilgili defterdarlık veya malmüdürlüğünce kiraya verilecek ve kira gelirleri genel bütçeye kaydedilecektir.

C – Ağaçlandırma İşlemleri

(Mülga: 358 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği)^[2]

D- Yüksek Öğretim Kurumlarına Tahsisli Taşınmazların Kiraya Verilmesi

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa 23/07/2004 tarihli ve 5217 sayılı Kanunla eklenen Ek 25 inci maddede;…..Hazine adına kayıtlı olup, yüksek öğretim kurumlarına tahsis edilmiş taşınmaz malların üzerinde herhangi bir inşaat yapılmamak ve irtifak hakkı tesisine konu edilmemek şartıyla eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı kiralanması ve işletilmesi suretiyle elde edilecek gelirlerin tamamını ilgili yüksek öğretim kurumunun her çeşit mal ve hizmet alımlarında ve sermaye harcamalarında (yüksek öğretim kurumları adına tapuda kayıtlı taşınmazların satılması suretiyle elde edilen gelirlerin tamamı sadece sermaye harcamalarında) kullanılmak üzere bir yandan özel gelir, diğer yandan mevcut veya yeni açılacak tertibe özel ödenek kaydetmeye Maliye Bakanı yetkilidir…..” denilmektedir.

Buna göre; yüksek öğretim kurumlarına tahsisli olan taşınmazların,

1. Üzerinde herhangi bir inşaat yapılmaması ve irtifak hakkına konu edilmemesi,

2. Eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı kullanılması,

3. Elde edilen gelirin tamamının ilgili yüksek öğretim kurumunun her çeşit mal ve hizmet alımlarında ve sermaye harcamalarında (yüksek öğretim kurumları adına tapuda kayıtlı taşınmazların satılması suretiyle elde edilen gelirlerin tamamı sadece sermaye harcamalarında) kullanılması,

şartıyla, bu genel tebliğ hükümleri çerçevesinde Bakanlıkça kiraya verilmesinden elde edilen gelirin ilgili yüksek öğretim kurumu bütçesine özel ödenek olarak kaydedilmesi gerekmektedir.

Üniversitenin kendi çalışanları ile öğrencileri dışında üçüncü kişilere hizmet veren ünitelerin kiraya verilmesi işlemleri sosyal amaçlı kiralamalar kapsamında değerlendirilmeyecektir. Bu alanların kiraya verilmesinde elde edilen gelirler genel bütçeye kaydedilecektir.

E – Kültür Ve Turizm Bakanlığına Tahsisli Olup Döner Sermaye Hizmetlerinde Kullanılan Taşınmazların Kiraya Verilmesi

Bakanlık ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında düzenlenen 10.05.2005 tarihli protokol ile Hazineye ait olup Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsis edilen ve döner sermaye hizmetlerinde kullanılmak üzere ayrılan taşınmazların Kültür ve Turizm Bakanlığı (Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü) tarafından kiralanması, işletilmesi veya işlettirilmesine ilişkin esaslar düzenlenmiştir.

Buna göre söz konusu taşınmazların kiraya verilmesi işlemleri aşağıdaki esaslar çerçevesinde yürütülecektir.

1. Kapsam

Bu düzenleme, Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsis edilen ve döner sermaye hizmetlerinde kullanılmak üzere ayrılan taşınmazlar ile tesislerdeki, sergi, yeme, içme, satış, hizmet, kültürel etkinlik ve dinlenme yerleri ile salon, büfe ve otoparkları kapsar.

Döner sermaye hizmetlerinde kullanılmayan taşınmazlar bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.

2. Kiraya Verme

Söz konusu taşınmazlar 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uyarınca Kültür ve Turizm Bakanlığınca (Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü) kiraya verilecektir.

3. Süre

Protokol 31/12/2007 tarihine kadar geçerli olup, Kültür ve Turizm Bakanlığınca (Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü) yapılacak işlemlerde kira süresi, bu tarihi geçmeyecektir.

4. Kira Gelirleri

2252 sayılı Kültür Bakanlığı Döner Sermaye Kanununun 5/c maddesinde, taşınır mallarla Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsis edilen ve döner sermaye hizmetlerinde kullanılan taşınmaz malların ve tesislerin sergi, yeme, içme, dinlenme yerleri ile salon büfe ve otoparklarının işletme ve kira gelirleri döner sermaye gelirleri arasında sayılmaktadır.

Bu nedenle söz konusu alanların kiraya verilmesinden elde edilen gelir Kültür ve Turizm Bakanlığınca (Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü) tahsil edilecektir.

F – Balıkçı Barınaklarının Kiraya Verilmesi

Balıkçı barınaklarının kiraya verilmesine ilişkin işlemler 13.12.1996 tarihli ve 22846 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Balıkçı Barınakları Yönetmeliğine göre yürütülmektedir.

1. Barınakların Kiralanması

Balıkçı barınağı, her türlü balıkçı gemilerine hizmet vermek maksadı ile mendireklerle korunmuş, yeterli havuz ve geri saha ile barınacak gemilerin manevra yapabilecekleri su alanı ve derinliğe sahip, yükleme, boşaltma, bağlama rıhtımları ile suyu, elektriği, ağ kurutma sahası, satış yeri, idare binası, ön soğutma ve çekek yeri bulunan, büyüklüğüne ve sağladığı imkanlara göre balıkçı limanı, barınma yeri veya çekek yeri olarak adlandırılan kıyı yapılarını ifade etmektedir.

Balıkçı barınakları sınırları, yüzölçümü, üst yapı tesislerinin gösterildiği vaziyet planıyla birlikte, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Ulaştırma Bakanlığının olumlu görüşlerine dayanılarak, öncelikle balıkçı barınağının mülki idari sınırları içerisinde bulunan ve ortakları orada ikamet eden, en az altı aydan beri faaliyette bulunan, münhasıran su ürünleri ile iştigal eden ve otuz günlük ilan süresi içerisinde kiralamak için müracaat eden Su Ürünleri Kooperatif veya Kooperatif Birliklerine 2886 sayılı Kanunun 51’inci maddesinin (g) bendine göre pazarlıkla kiraya verilir.

Balıkçı barınağının bulunduğu mülki idari sınırları içerisinde birden fazla su ürünleri kooperatifinin olması ve bu kooperatiflerin ayrı ayrı barınak kiralama taleplerinin bulunması halinde, gerekli şartları taşıyan kooperatiflerin aralarında anlaşarak müşterek ve müteselsil sorumlu olarak kiralama istekleri olduğu taktirde, barınak pazarlık usulü ile bu kooperatiflere, aksi taktirde kooperatifler arasında yapılacak ihale ile kiraya verilir.

Su Ürünleri Kooperatif ve Birlikleri ilan edilen süre içinde kiralama talebinde bulunmadığı veya gerekli şartları taşımadıkları taktirde barınak, 2886 sayılı Kanun gereğince Bakanlık tarafından gerçek ve tüzel kişilere kiralanmak üzere ihale edilir.

İhale komisyonuna kararlara katılmaksızın Tarım İl Müdürlüğünce görevlendirilen bir temsilci iştirak eder.

2. Geçici Teminat

Balıkçı barınaklarının kiraya verilmesi ihalelerinde tahmin edilen bedelin %30’u oranında geçici teminat alınacaktır.

3. Kira Süresi

Balıkçı barınakları 10 yıl süreyle kiraya verilecektir.

4. Barınakların Kira Bedelinin Tespiti

Balıkçı barınaklarının ilk yıl tahmini kira bedeli, Balıkçı Barınakları Yönetmeliği hükümlerine göre Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İl Müdürlüklerince tespit ve hesap edilerek defterdarlık/malmüdürlüğüne bildirilen miktarlar göz önünde bulundurularak 2886 sayılı Kanunun 13 üncü maddesine göre oluşturulan komisyonca belirlenir.

Daha sonraki yıllara ait kira bedeli, Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranında artırılması suretiyle hesaplanır. Bu bedel kiracıya kira dönemi başlangıcından en az 15 gün önce tebliğ edilir.

5. Kira Sözleşmesi

Kiralaması gerçekleştirilen barınağa ait kira sözleşmesine, “Balıkçı Barınağı Özel Şartları” (Ek 10) ile barınağın sınırlarını, yüzölçümü ve yerleşim durumunu gösteren vaziyet planı eklenir.

Kiralanan barınak ve üst yapılar hiç bir şekilde üçüncü şahıslara devredilemez, kiraya verilemez ve bunların kiralanmasında ve işletilmesinde ortak alınamaz Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Bakanlığımızdan izin alınmadan şartnamesinde belirtilen amaçlar dışında kullanılmaz, tadil veya tevsi inşaatı yapılamaz.

6. Kira Süresinin Sona Ermesi

Kira süresinin sona ermesiyle kiracının tüm hakları sona erer ve yeniden yapılacak kiralamada eski kiracıya herhangi bir öncelik ve tercih hakkı tanınmaz. Kira süresinin sonunda veya kira sözleşmesinin süresinden önce feshi halinde kiracı tarafından hiçbir hak ve tazminat iddiasında bulunulmadan barınak ve üzerindeki tesisler Hazineye teslim edilir.

Kiracı barınakta yapmış olduğu her türlü ek tesis ve onarım giderlerinin ödenmesi için herhangi bir talepte bulunamaz.

Yeni kiralama işlemlerine, eski kiralama süresinin sona ermesinden dört ay önce başlanılır ve kira süresinin bitimini müteakip istisnai durumlar hariç, iki ay içerisinde sonuçlandırılır.

Kiralamanın bitiminden yeni kiralamaya kadar geçen süre içerisinde barınağın işletme ve idaresi Tarım İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Bu süre içerisinde mevcut ve geçerli olan barınma ücretleri uygulanır. İşletmeye ilişkin gelirlerden, giderler çıktıktan sonra kalan kısım İl Müdürlüğünce ilgili Saymanlığa yatırılır.

7. Vaziyet Planına Aykırı Yapılaşma

Balıkçı barınaklarının sınırları, yüzölçümü, üst yapı tesisleri vaziyet planında gösterilir. Balıkçı barınağında vaziyet planına aykırı yapılaşmaya gidilmesi halinde, barınak işleticisi aleyhinde ecrimisil takibatı yapılacak ve söz konusu yapı ve tesisler kaldırılacaktır.

8. Tamamlama Yatırımları

Alt ve üst yapısı tamamen gerçekleşmemiş veya üst yapısı bulunmayan barınaklarda, kira sözleşmesinde belirtilmesi veya kira dönemi içinde barınak işletmecisinin talebi doğrultusunda yapılacak değişiklikler Bakanlığımız, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Ulaştırma Bakanlığının uygun görüşüne istinaden, Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin 7 nci maddesinde yer alan esaslar doğrultusunda ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu uyarınca Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca değerlendirilir.

Değişiklik, teklifin Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca onanmasından sonra Ulaştırma Bakanlığının denetiminde, herhangi bir bedel, hak veya kira bedelinden indirim talebinde bulunulmaksızın barınak işletmecisi tarafından gerçekleştirilir.

Yapılan tesisler, kira süresi sonunda veya sözleşmenin süresinden önce feshi halinde, işletmeci tarafından hiç bir hak iddiasında bulunulmadan sağlam ve çalışır vaziyette bedelsiz olarak Hazineye devredilir. Teslim ve tesellüm işlemi Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile Bakanlık taşra teşkilatlarından birer temsilcinin iştiraki ile oluşan komisyonca yapılır.

9. Bakım, Onarım ve Tarama İşleri

Barınak ve tesislerde şiddetli dalga ve tabii afetler sonucu meydana gelebilecek büyük onarım işleri Ulaştırma Bakanlığınca belirlenecek esas ve usullere göre bütçe imkanları dahilinde yapılır.

Diğer bakım ve kullanım sonucu ortaya çıkacak onarım çalışmaları, barınak işletmecisi tarafından yapılır veya yaptırılır.

Barınakta ihtiyaç duyulan tarama çalışmaları Ulaştırma Bakanlığınca belirlenecek esas ve usullere göre bütçe imkanları dahilinde gerçekleştirilir.

Ulaştırma Bakanlığınca yapılan tarama sonucu çıkarılan kum ticari amaçla kullanılamaz. Ancak, kumun karaya çıkarılabilmesi halinde, bu kum Bakanlık yerel teşkilatınca değerlendirilir.

Ulaştırma Bakanlığınca tarama çalışmalarının yapılamaması halinde, bu Bakanlıkça belirlenen esaslarda çıkarılmasına karar verilen kum ve diğer malzemelerin belirlenen bedeli esas alınarak, tarama işleri 2886 sayılı Kanunun 51’inci maddesinin (g) bendi gereğince barınak işletmecisine, talebinin olmaması halinde diğer gerçek veya tüzel kişilere ihale yoluyla yaptırılır. Taramaya izin verilmesi işlemleri, tebliğin “Kiraya Vermeye Yetkili Merciler” başlıklı bölümündeki esaslara göre Bakanlık veya valilikçe (defterdarlık) yaptırılacaktır.

Barınak işletmecisi ile diğer gerçek ve tüzel kişilere yaptırılacak barınak ve basen taramalarının şekli ve miktarı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının görüşü doğrultusunda Ulaştırma Bakanlığı taşra teşkilatınca belirlenir ve bu kuruluşların denetiminde gerçekleştirilir.

Barınakta bulunan kum ve malzemenin bedeli aşağıdaki şekilde tespit edilir.

A=Barınakta tarama sonucu çıkarılacak malzemenin metreküp olarak toplam miktarı

B=Bir metreküp malzemenin ocak başı fiyatı

C=Bir metreküp malzemenin tarama yapılarak çıkarılmasının maliyeti (normal kar dahil)

Toplam malzemenin kira bedeli aşağıdaki şekilde formüle edilir.

Kira bedeli: A*(B-C)

Balıkçı barınağının taranması sonucu çıkarılacak malzemenin 3213 sayılı Kanun gereğince ruhsata tabi malzemelerden olması halinde ilgili kuruluştan ruhsat alınacak, ancak malzeme bedeli Bakanlığımızca tahsil edileceğinden ruhsatı veren kuruluşça Devlet hakkına ilave olarak tahsil edilerek Hazineye yatırılması gereken %30 oranındaki paylar alınmayacaktır.

10. Geçici Devri Yapılan Balıkçı Barınakları

6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun çerçevesinde yapımı gerçekleştirilen ve geçici olarak Belediye, Köy Tüzel Kişiliği, İl Özel İdaresi ve benzeri kuruluşlara devredilen barınaklar, Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin 8 inci maddesine göre kiralanıncaya kadar, devir protokolü ile bu Yönetmelik hükümlerine uyulması kaydıyla geçici olarak devredildiği kuruluşlarca işletilmeye devam edilir.

Bu barınakları kiralamak için su ürünleri kooperatif veya birliklerinden talep gelmesi halinde, Tarım ve Köyişleri Bakanlığına geçici devir işlemleri tamamlandıktan sonra kiralama işlemlerine başlanır. Bu devir işlemi esnasında eski işletmeci kuruluş tarafından hiçbir bedel ve hak talebinde bulunulamaz ve barınak sağlam ve çalışır vaziyette teslim edilir.

11. Kesin Devir Yapılan Balıkçı Barınakları

Bakanlar Kurulu Kararı ile kamu kurum ve kuruluşlarına, il özel idarelerine, belediyelere, köy tüzel kişiliklerine devredilen barınaklar, Balıkçı Barınakları Yönetmeliğinin 8 inci maddesine göre kiralanıncaya kadar bu Yönetmelik hükümlerine uyulması kaydıyla kesin olarak devredildiği kuruluşlarca işletilmeye devam edilir.

Bu barınakları kiralamak için, su ürünleri kooperatif veya kooperatif birliklerinden gelen talepler Bakanlığa iletilecektir. Bakanlar Kurulu Kararı yürürlükten kaldırıldığı taktirde barınak kiraya verilir.

12. Balıkçı Barınaklarının Başka Amaçla Kullanımı

Balıkçı barınakları Tarım ve Köyişleri Bakanlığının olumlu görüşü alınmadan, hiçbir şekilde yat limanına dönüştürülemez ve başka amaçlarla kullanılamaz. Ancak, balıkçıların ihtiyacı dışındaki bölümler, Tarım ve Köyişleri Bakanlığının uygun görüşüne ve belirleyeceği esaslara bağlı olarak diğer amaçlarla kullanılmak üzere kiraya verilir.

13. Barınağın Kira Sözleşmesinin ve Geçici veya Kesin Devir Protokolünün İptali

Kiralanan balıkçı barınaklarının, kira sözleşmesine ve Balıkçı Barınakları Yönetmeliğine aykırı olarak işletildiğinin tespiti halinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığının da görüşü alınarak kira sözleşmesi tek taraflı olarak Bakanlıkça fesih edilir.

6237 sayılı Limanlar İnşaatı Hakkında Kanun çerçevesinde, geçici ve kesin olarak Belediye, Köy Tüzel Kişiliği, İl Özel İdaresi ve benzeri kuruluşlara devredilen barınakların Balıkçı Barınakları Yönetmeliğine aykırı olarak işletildiğinin tespiti halinde devir işleminin iptalini teminen gerekli bilgi ve belgeler Bakanlığa gönderilir.

Sözleşmenin feshi veya devir işleminin iptali halinde balıkçı barınakları kiraya verilinceye kadar Tarım İl Müdürlüklerince işletilir. Bu süre içerisinde mevcut ve geçerli olan barınma ücretleri uygulanır. İşletmeye ilişkin gelirlerden, giderler çıktıktan sonra kalan kısım İl Müdürlüğünce ilgili Saymanlığa yatırılır.

G – Kıyı Kanunu Kapsamına Giren Yerlerin Kiraya Verilmesi

3621 sayılı Kıyı Kanununun kapsamında kalan kıyı, sahil şeridi ve dolgu alanları Kıyı Kanunu ile Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun ve amacında kullanılmak üzere kiraya verilebilir. Bu alanların kiralanmasına izin verilmesi işlemleri tebliğin “Kiraya Vermeye Yetkili Merciler” başlıklı bölümündeki esaslara göre Bakanlık veya valilikçe (defterdarlık) yapılacaktır.

Kıyı ve sahil şeridinin 3621 sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliği ile onaylı imar planlarına uygun olarak düzenlenmesi ve bu alanların üçüncü kişilere kiraya verilmesi halinde elde edilecek hasılatın paylaşımı esasına dayalı protokoller Bakanlığın iznine istinaden yapılacaktır.

Ahşap iskelelerin kiralanmasına yönelik talepler Denizcilik Müsteşarlığına yönlendirilerek uygun görüşü alınacaktır.

5393 sayılı Belediye Kanununun 79. maddesinin 2. fıkrası kapsamında kalan dolgu alanları kiraya verilmeyecektir.

H- Hazinenin Elbirliği Veya Paylı Mülkiyetinde Bulunan Taşınmazların Kiraya Verilmesi

Paylı mülkiyet, birden çok kimsenin, maddî olarak bölünmüş olmayan bir şeyin tamamına belli paylarla malik olmasıdır, elbirliği mülkiyeti ise, kanunlar veya kanunlarda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyetidir.

Hazinenin elbirliği veya paylı mülkiyetinde bulunan taşınmazların kiraya verilmesine yönelik olarak aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır.

1) Hazinenin elbirliği veya paylı mülkiyetinde bulunan taşınmazların kiraya verilmesine esas kıymet takdiri bu genel tebliğin ilgili bölümünde belirtildiği şekilde yapılır.

2) Hisseli taşınmazın bulunduğu yer Defterdarlığı/ Malmüdürlüğünce hissedar veya hissedarların adreslerine yazılı tebligatla, Hazine ile hissedar olduğu taşınmazın yıllık kira bedeli belirtilmek suretiyle kendisinin kiralamak isteyip istemediği, diğer hissedarlara veya üçüncü kişilere kiraya verilmesine muvafakat edip etmeyeceği, muvafakat edilmemesi halinde kendisinin veya üçüncü kişilerin işgal veya tasarrufu olmasa dahi bu taşınmazdaki Hazine hissesinin kiralanamamasından ötürü Hazinenin yoksun kaldığı gelirin kendisinden talep edileceği ve tebligat yapan idareye 15 gün içerisinde yazılı cevap verilmemesinin bu duruma muvafakat edildiği anlamını taşıyacağı hususları tebliğ edilir.

3) Taşınmaz biri Hazine olmak üzere iki kişiye ait ise idarenin kiralama önerisini kabul etmesi halinde hissedarına pazarlıkla kiraya verilir.

4) Hazinenin paylı mülkiyetinde bulunan ve ikiden fazla hissedarı olan taşınmazlar öteki hissedarların hisse oranı ve hissedar sayısı olarak yarıdan fazlasının yazılı muvafakatının alınabilmesi halinde genel hükümler çercevesinde kiraya verilir.

5) Hazinenin elbirliği mülkiyetinde bulunan taşınmazlarda diğer maliklerin tamamının muvafakatı alınması durumunda kiralama işlemi yapılır.

6) Hissedar veya hissedarlardan yukarıda açıklanan biçimde ve tebligatta belirtilen süre içerisinde muvafakat sağlanamadığı takdirde muvafakat etmeyen hissedar veya hissedarlardan Hazinenin bu taşınmazdaki hissesinin kiralanamamasından ötürü yoksun kaldığı gelire tekabül edecek bir tazminat ecrimisil olarak tespit, takdir ve tahsil edilir.

XIX. Diğer Hükümler

A – 3213 Sayılı Maden Kanunu Kapsamında Kalan Alanlarda Yapılacak İşlemler

5/6/2004 tarihli ve 25483 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 26/5/2004 tarihli ve 5177 sayılı Maden Kanununda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun;

-1 inci maddesiyle 3213 sayılı Maden Kanununun 2 nci maddesi değiştirilerek; “Yer kabuğunda ve su kaynaklarında tabii olarak bulunan, ekonomik ve ticari değeri olan petrol, doğal gaz, jeotermal ve su kaynakları dışında kalan her türlü madde bu Kanuna göre madendir.” hükmüne yer verilmiş, madenler 5 grupta sınıflandırılarak, 1. grup (a) bendinde, inşaat ile yol yapımında kullanılan ve tabiatta doğal olarak bulunan kum ve çakıl, (b) bendinde tuğla-kiremit kili, çimento kili, marn, puzolanik kayaç ile çimento ve seramik yapımında kullanılan ve diğer gruplarda yer almayan kayaçlar sayılmış, mermer, dekoratif taşlar, traverten, kalker, dolomit, kalsit, granit, siyenit, andezit, bazalt ve benzeri taşlar ise 2. grup madenler arasında sayılmıştır.

Ayrıca 5177 sayılı Kanunun;

-10 uncu maddesiyle 3213 sayılı Kanunun 16 ncı maddesi değiştirilerek; inşaat ile yol yapımında kullanılan ve tabiatta doğal olarak bulunan kum ve çakılın il özel idarelerince ihale edilerek işletme ruhsatı verileceği, ancak özel mülkiyete tabi alanlardaki söz konusu madenlerin il özel idarelerince ihale edilemeyeceği,

-20 nci maddesiyle 3213 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinde yapılan değişiklikle; Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufundaki yerlerde yapılan madencilik faaliyetleri için bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra kira ve ecrimisil alınmayacağı,

hüküm altına alınmıştır.

Buna göre;

1. 5177 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 05/06/2004 tarihinden sonra taş, kum, çakıl ve toprak ocaklarının kiraya verilmesi ve kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilmesi işlemleriyle ilgili olarak Bakanlıkça herhangi bir işlem yapılmayacaktır.

I. Grup (a) bendi madenler il özel idarelerince ihale edilerek işletme ruhsatı verilecek, diğer gruplarda yer alan madenlere ilişkin işlemler ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca (Maden İşleri Genel Müdürlüğü) yürütülecektir. Ancak 1. grup (a) bendinde sayılan, inşaat ile yol yapımında kullanılan ve tabiatta doğal olarak bulunan kum ve çakılın Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlarda bulunması halinde 5177 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi gereğince il özel idarelerince herhangi bir işlem yapılmayacaktır.

2. Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlardan kaçak malzeme alındığının tespiti halinde, malzeme bedelinin tahsiline yönelik herhangi bir işlem yapılmayacak ancak 5177 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca işlem yapılabilmesi için konu il özel idarelerine intikal ettirilecektir. Öte yandan kaçak malzeme alımına konu olan taşınmazların kullanımı nedeniyle kullanıcılar hakkında genel hükümlere göre ecrimisil takibatında bulunulacaktır.

3. 5177 sayılı Kanunun 8 inci maddesine göre Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak madencilik faaliyetlerinden Devlet hakkı %30 fazlasıyla alınacağından, arama veya işletme ruhsatlı sahalarda kalan Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazların kiraya verilmesi veya ecrimisil işlemlerine yönelik olarak herhangi bir işlem yapılmayacaktır.

4. 5177 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan kum ve çakıl ocaklarının kiralanmasına yönelik talepler il özel idarelerine, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlardaki diğer maden ocaklarının kiralanmasına yönelik talepler ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına (Maden İşleri Genel Müdürlüğü) yönlendirilecektir.

B – Belediyeler Tarafından Doldurulan Dolgu Sahaları Hakkında Yapılacak İşlemler

5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediye tasarrufundaki yerler” başlıklı 79 uncu maddesinin 2 nci fıkrasında; “Belediye tarafından deniz, akarsu ve gölden doldurma suretiyle kazanılan alanlar, Kıyı Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak kullanılmak şartıyla Maliye Bakanlığı tarafından belediyelerin, büyükşehirlerde büyükşehir belediyelerinin tasarrufuna bırakılır.” hükmü yer almaktadır.

3621 sayılı Kıyı Kanunu ile getirilen hükümler çerçevesinde 5393 sayılı Belediye Kanununun 79 uncu maddesinin 2 nci fıkrasına ilişkin olarak aşağıdaki şekilde işlem yapılması uygun görülmüştür.

Buna göre;

1. Belediyelerce deniz, akarsu, tabii ve suni göllerden doldurma suretiyle kazanılan ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler, mücavir alan sınırları dikkate alınarak ilgili belediyelerin tasarrufuna geçecektir. Büyükşehir belediyesi bulunan yerlerde ise dolgu alanları, hangi büyükşehir ilçe belediyesi sınırları içinde olduğuna bakılmaksızın büyükşehir belediyelerinin tasarrufuna bırakılacaktır.

2. 3621 sayılı Kıyı Kanunu kapsamında kalmakla birlikte dolgu vasfında olmayan yerlerin (kumluk, çakıllık vs.) idaresi eskiden olduğu gibi Bakanlığımızca yürütülecektir.

3. Dolgu vasıflı olmakla birlikte bir kamu hizmetine tahsisli olan veya kiraya verilenler ile üzerinde kullanım izni tesis edilen yerlerin idaresi sözleşmelerinde öngörülen süre sonuna kadar Bakanlıkça yürütülecektir.

4. Bu esaslar çerçevesinde belediyelerin tasarrufuna bırakılması gereken ancak, Bakanlıkça gelirin paylaşımı esasına dayalı olarak belediyelere kiraya verilen alanların kira sözleşmeleri, bu alanlarla sınırlı olmak üzere ilgili belediyelerin talepleri halinde feshedilecektir.

5. Belediyelerin tasarrufuna bırakılacak yerler, 3621 sayılı Kıyı Kanunu ile Kıyı Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olarak kullanılacaktır.

6. 5393 sayılı Kanun hükümlerine göre Belediyelerin tasarrufuna bırakılan dolgu sahalarındaki, herhangi bir hukuki nedene dayalı olmayan kullanımlara yönelik tahliye işlemleri sonuçlandırılıncaya kadar ecrimisil tahakkuk ve tahsilâtı işlemleri Bakanlıkça yürütülecektir.

C- Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Kalan Alanlarda Yapılacak İşlemler

19/10/1989 tarihli ve 383 sayılı Başbakanlık Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Kurulmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin 10 uncu maddesinin, (e) bendinde; “Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilen alanlardaki Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler, Başkanlığın talebi üzerine Maliye Bakanlığınca bu Kanun Hükmünde Kararname amaçlarında kullanılmak üzere Başkanlığa tahsis edilir. Bölgelerde Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve bu yerler için gerekli görülen hallerde kullanma izni verilmesi, işletilmesi, işlettirilmesi ve diğer tasarruf hakları Başkanlığa aittir.” hükmü yer almaktadır.

Buna göre, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı tarafından özel çevre koruma bölgesi olarak ilan edilen alanlarda bulunan Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların kiraya verilmesine yönelik aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır.

1. 383 sayılı KHK’nin 10/e maddesi uyarınca anılan Başkanlığa tahsis edilen veya tahsisi talep edilen Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması işletilmesi veya işlettirilmesi ile ilgili işlemler Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığınca yürütülecektir.

2. Özel çevre koruma bölgelerinde bulunan Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazların Başkanlığa tahsisli olup olmadığına bakılmaksızın kiraya verilmesine ilişkin işlemler, Başkanlığın görüşleri alınmak suretiyle Bakanlıkça yapılacaktır.

Ancak, özel çevre koruma bölgelerinde yer almakla birlikte, uygulama imar planları onaylanmış alandaki Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazların kiraya verilmesine ilişkin işlemler, plan kararlarına uyulması şartıyla Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığının görüşü alınmadan sonuçlandırılacaktır.

3. Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunup, Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilen sahada kalan ve önceden Bakanlık tarafından kiraya verilen taşınmazlar sözleşme süresi sonuna kadar Bakanlık tarafından idare edilecektir.

4. Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığına tahsisli iken tahsisleri kaldırılan veya özel çevre koruma bölgesinden çıkarılması nedeniyle tahsisleri sona eren taşınmazlardan daha önce Başkanlıkça kiraya verilen veya işletilen/işlettirilenlerin sözleşmeleri süre sonuna kadar devam edecek ancak tahsisin sona ermesinden itibaren kira bedelleri Bakanlıkça tahsil edilecektir.

XX. Son Hükümler

1. Genel Hükümler

Bu Genel Tebliğde hüküm bulunmayan hallerde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa, Devlete Ait Taşınmaz Mal Satış, Trampa, Kiraya Verme, Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Tesis, Ecrimisil ve Tahliye Yönetmeliğine ve sair mevzuat hükümlerine göre işlem yapılacaktır.

XXI. Yürürlükten Kaldırılan Genel Tebliğler Ve Genelgeler

Aşağıdaki genel tebliğler ve genelgeler yürürlükten kaldırılmıştır.

1. 120 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği.

2. 186 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği.

3. 198 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

4. 202 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

5. 267 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

6. 273 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

7. 277 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

8. 279 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

9. 280 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

10 281 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

11. 282 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

12. 288 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

13. 290 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği

14. 295 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin kiraya ilişkin hükümleri

15. 1994/03 sıra sayılı Genelge

16. 1995/02 sıra sayılı Genelge

17. 1995/03 sıra sayılı Genelge

18. 1995/07 sıra sayılı Genelge

19. 1995/10 sıra sayılı Genelge

20 1995/12 sıra sayılı Genelge

21. 1996/07 sıra sayılı Genelge

22. 1997/01 sıra sayılı Genelge

23. 1997/07 sıra sayılı Genelge

Tebliğ olunur.

EKLER:

Ek 1: Taşınmaz Kira Şartnamesi

Ek 2: İşletme Hakkı Verilen Büfe, Kantin, Çayocağı Gibi Yerlere Ait İşletme Hakkı Şartnamesi

Ek 3:Hazinenin Özel Mülkiyetinde Ve Devletin Hüküm Ve Tasarrufu Altında Bulunan Taşınmazlara Ait Kira İşlemi Bilgi Formu

Ek 4: Kira İşlemine Esas Kıymet Takdir Karar Formu

Ek 5: Taşınmaz Kira Sözleşmesi

Ek 6: Tarım Arazisi Kiralama Talep Formu

Ek 7: Bir Aileye Verilebilecek Sulu ve Kuru Tarım Arazisi

Ek 8: Milli Eğitim Bakanlığının Gözetim Ve Denetiminde Okul Aile Birliklerince İşletilen Yerlere İlişkin Sözleşme

Ek 9: Kesin İzin Şartnamesi

Ek 10: Balıkçı Barınağı Özel Şartları

TEBLİĞİN EKLERİNİ GÖRMEK İÇİN TIKLAYINIZ

1. Mülga alt bölüm: A- Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Topraksız Veya Yeterli Toprağı Olmayan Çiftçilere Kiraya Verilmesi Yürürlükteki kanunlara göre yönetim ve tasarrufu Bakanlığa ait tarım arazilerinin topraksız ve yeterli toprağı olmayan çiftçilere kiraya verilmesi aşağıdaki açıklamalara göre yürütülür.1. Tanımlar Burada geçen;a) Tarım arazisi; Toprak, topografya ve iklimsel özellikleri tarımsal üretim için uygun olup, hâlihazırda tarımsal üretim yapılan veya yapılmaya uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek tarımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen arazileri,b) Sulu arazi, kuru arazi; Sulu arazi, tarımı yapılan bitkilerin büyüme devresinde ihtiyaç duyduğu suyun, su kaynağından alınarak yeterli miktarda ve kontrollü bir şekilde karşılandığı arazileri, kuru arazi ise, sulu arazi tanımına girmeyen tarım arazilerini,c) Çiftçilik; arazi üzerinde geçinme amacı ile bitki veya hayvan yetiştirilmesini veya bunlardan ürün elde edilmesini, değerlendirilmesini,d) Çiftçi; çiftçilik işlerini bedenî ve fikrî güçlerini kısmen veya tamamen katarak doğrudan doğruya yapan ve esas geçim kaynağını bu işlerden sağlayanları,e) Topraksız çiftçi; hiç toprağı olmayan çiftçiyi,f) Yeterli toprağı olmayan çiftçi; bu Tebliğe göre belirlenen bir aileye kiraya verilecek arazi normları altında arazisi olan çiftçiyi,g) Kiracı; başkasının toprağını nakdî veya aynî veya hem nakdî hem aynî belli bir bedel karşılığında işleyenleri,h) Ortakçı; başkasının toprağını, o topraktan elde edilecek ürünün belli bir payı karşılığında işleyenleri,ı) Tarım işçisi; çiftçilik işlerinde nakdî veya aynî veya hem nakdî hem aynî ücret karşılığında çalışanları,i) Aile; erkek ve kadın, varsa ergin olmayan altsoyu ile ergin olup evli olmayan ve ailesi ile birlikte oturan altsoyu,j) Aile başkanı; evlilik birliğini temsil eden eşlerden her birini veya ergin olup, evli olmayan ve yalnız yaşayanları,ifade eder. 2. Kiraya Verilmeyecek Taşınmazlar Bu genel tebliğin “Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar” başlıklı 2 nci bölümünde belirtilen taşınmazlar kiraya verilemez.3. Kiracılarda Aranacak Şartlar Kiralama talebinde bulunanlarda aşağıdaki şartlar aranır.a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak,b) Medenî hakları kullanma ehliyetine sahip olmak,c) Çiftçi olmak,d) Aile başkanı olmak,e) En az üç yıldan beri sürekli olarak o köyde ya da beldede ikamet etmek (Ancak, 2510 sayılı İskân Kanunu ile ek ve değişikliklerine göre tarımsal yerleşime tabi tutulanlarda üç yıllık oturma şartı aranmaz),f) Topraksız veya yeterli toprağı olmamak.4. Kiraya Vermede Öncelik Sırası Taşınmazın yukarıda sayılan özellikleri taşıyan birden fazla kişi tarafından kiralanmasının talep edilmesi halinde, aşağıdaki öncelik sırası göz önünde bulundurulur.a) 2510 sayılı İskân Kanununa göre tarımsal yerleştirmeye tabi tutulup çeşitli sebeplerle topraklandırılamayanlar.b) Kendisinin veya ailesi üyelerinin hiç toprağı olmayanlar.c) Yeterli toprağı olmayanlar.d) Topraksız veya yeterli toprağı olmayıp en az üç yıldan beri kiracılık, ortakçılık veya tarım işçiliği yapanlar.5. Aynı Grup İçinde Olanlar Arasında Öncelik Sırası Kiraya Vermede Öncelik Sırası bölümünde belirtilen gruplardan, aynı grup içinde olanlar arasında öncelik sırası aşağıdaki şekilde yapılır.a) Evli ve çocuğu çok olanlar.b) Evli olup çocuğu olmayanlar.c) Evli olmayanlar.6. Kira Talebinde Bulunma ve Bu Taleplerin Değerlendirilmesi Arazi kiralamak isteyenler, taşınmazın bulunduğu Malmüdürlüğü veya Defterdarlıklardan temin edecekleri “Tarım Arazisi Kiralama Talep Formunu” (Ek 6) eksiksiz olarak doldurup taşınmazın bulunduğu yer muhtarlığına ve Tapu Sicil Müdürlüğüne formun ilgili bölümlerini onaylatarak, yine taşınmazın bulunduğu Malmüdürlüğü veya Defterdarlığa onaylı nüfus kayıt örneği ile birlikte teslim eder.Formdaki imza veya mühürlerin form sahiplerine ait olup olmadığı, formlarda eksiklik bulunup bulunmadığı, gerçeğe aykırı beyan olup olmadığı milli emlak servislerince kontrol edilip varsa eksiklikleri tamamlanır.Daha sonra, millî emlâk servisince, Formun “gerçek durum”a ilişkin bölümü doldurulur.7. Kiraya Verilecek Arazi Miktarı Bir çiftçiye kiraya verilecek arazi miktarı, kendisi ve aile üyelerinin sahibi bulunduğu arazi ile varsa başkalarından kiraladıkları veya ortakçılıkla işlettikleri arazi toplamının, bu Genel Tebliğe ekli “Bir Aileye Verilebilecek Sulu ve Kuru Tarım Arazisi” (Ek 7) listesinde yer alan miktardan çıkarılması suretiyle tespit edilen miktardan fazla olamaz.Kiralanması talep edilen taşınmazın tamamının kiraya verilmesi durumunda “Bir Aileye Verilebilecek Sulu ve Kuru Tarım Arazisi” listesinde belirtilen miktarın aşılması, kısmi kiralama yapılması durumunda da arta kalan Hazine arazisinin verimli kullanımının mümkün olmaması durumunda taşınmazın tamamı kiraya verilebilir.Bu Genel Tebliğin yürürlüğe girmesinden sonra, il teşkilatı kurulan yerlerde uygulanacak arazi miktarı konusunda, o ilin il olmadan önceki arazi miktarları dikkate alınır.8. Kuru Arazinin Devletçe Sulanabilir Duruma Getirilmesi Kiraya verilecek arazi ile kiracının işletmekte olduğu arazinin ne miktarının sulu, ne miktarının kuru olduğunun tespiti 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa göre yapılacaktır.Arazi, kira süresi içinde Devletçe sulanır hale getirilirse, o hasat dönemi sonunda, kiralama işlemleri yeniden yapılır. Ancak, eski hak sahipliği devam edenlere kiralamada öncelik tanınır. Daha önce kira sözleşmesi yapılan hak sahipleriyle önceki kira sözleşmesinde kullanılan süre dikkate alınarak kalan süre için de yeni sözleşme yapılır.Kiracı, bu hüküm gereğince yapılan değişiklikten sonra, yeniden sözleşme yapmak istemediği takdirde, Hazineye olan borçlarının tamamını ödemiş olması şartıyla, hasat dönemi sonunda sözleşmeyi feshedebilir.9. Kira Bedelinin TespitiKiraya verilecek yerlerdeki sulu ve kuru arazinin bir dönümünün yıllık kira bedeli bu genel tebliğin “Kira Bedelinin Tespiti” başlıklı VI. bölümüne göre hesap edilir.10. Kira Süresi Kira sözleşmeleri, 5 yıla kadar düzenlenebilir. Ancak arazi üzerinde ekim yapmadan ayrı olarak bağ ve bahçe gibi dikim işleri de yapılmak istenirse, bu süre 10 yıla kadar uzatılabilir. Sözleşmenin başlama ve bitiş tarihleri, mümkün olduğu hallerde, ekim ve hasat dönemleri dikkate alınarak tespit edilir.11. İhale Usulü Kiracılarda aranacak şartlar, öncelik sırası ve bir çiftçiye verilebilecek arazi miktarları açısından yapılan değerlendirme sonucunda hak sahibi olduğu tespit edilenlere, tarım arazileri, Kanunun 51 inci maddesinin (g) fıkrası hükmü gereğince pazarlık usulüne göre kiraya verilir.12 Kira Sözleşmesi Kiraya verilecek araziye ilişkin olarak “Taşınmaz Kira Sözleşmesi” (Ek 5) yıllık kira bedelinin ödeneceği döneme ilişkin maddesi, yılı içinde ekilen ürün ve mevsimin özellikleri dikkate alınarak tadil edilmek suretiyle düzenlenir.Sözleşmeyi, Hazine adına il merkezlerinde defterdar/milli emlak dairesi başkanı, ilçelerde kaymakam imzalar. Sözleşmenin ayrıca notere onaylattırılmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak, kiracının sözleşmeyi imzalaması sırasında, mahalle veya köyün muhtarının veya ihtiyar heyetinden birinin bulunması ve imzanın ilgiliye ait olduğuna dair imzalarının alınması gerekir.13. Sözleşmeye Konulacak Özel Hükümler Sözleşmenin özel şartlar bölümüne, aşağıdaki şartlar ile duruma göre belirlenecek diğer şartlar ilave edilir:a) Kiracı, ekim ile birlikte bağ ve bahçe gibi dikim işleri de yapabilir.b) Aşağıdaki hususların tespiti halinde sözleşme Hazinece, hasat dönemi sonundan geçerli olmak üzere feshedilerek, durum kiracıya bildirilir.-Kiracının, toprağının verimli şekilde işletilmesini tehlikeye sokması veya kiracının ihmali yüzünden topraktan faydalanma imkânının önemli ölçüde azalması,-Kiracının, Devlet tarafından yapılacak tarımsal geliştirme çalışmalarını engellemesi veya yeni duruma uymaması,-Kiraya verilen kuru tarım arazisinin, Devletçe sulanabilir duruma getirilmesi,-Sözleşme süresi içinde kiracının ölümü üzerine, kendisi ile birlikte çalışan eşinin veya ergin çocuklarının, yazılı uyarıya rağmen altı ay içinde sözleşmenin devamını istememeleri,-Kiracının gerçek dışı beyanda bulunduğunun tespiti.c) Kiracı, hasat dönemi sonundan en az 3 ay önce bir dilekçe ile bildirmek ve bu yıla ait kira bedeli ile varsa eski borçlarını ödeyerek hasat sonunda taşınmazı teslim edeceğini taahhüt etmek şartıyla sözleşmeyi feshedebilir.14. Arazi Kiraya Vermede Kullanıcıların Durumu Muhtaç çiftçilere arazi kiraya verilirken, kiralanması talep edilen taşınmazın varsa kullanıcısına da bilgi verilerek kiralama talebinde bulunulması aksi halde taşınmazın tahliye edileceği bildirilir. Kullanıcı tarafından kiralanmasının talep edilmesi durumunda kiralamalarda öncelik sırasına bakılmaksızın diğer esaslar çerçevesinde yapılacak değerlendirme sonucunda hak sahipliği tespit edilirse kullanıcı adına kiralama yapılır.15. Genel Hükümlere Göre Kiraya Verme Kiralama talebinde bulunanların “Kiracılarda Aranacak Şartlar” bölümünde belirtilen kriterleri taşımaması veya tarım arazisinin kiraya verilebilecek miktarda olmaması halinde genel hükümlere göre kiralama işlemleri yürütülür. ↑
2. Ağaçlandırma İşlemleri Başlıklı bu bölüm 358 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği ile yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlükten kaldırılan kısım aşağıdadır:“Hazine arazileri üzerinde ağaçlandırma izni verilmesine ilişkin usul ve esaslar 09.10.2003 tarihli ve 25254 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ağaçlandırma Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde aşağıdaki şekilde yürütülecektir.1. Başvuru Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup;a) (V) ve daha yukarı sınıftaki araziler üzerinde, ön etüt raporu/uygulama projesinde belirlenecek idare sürelerine göre, asli ve odun dışı orman ürünü veren türler kullanılmak ve ön etüt raporu/uygulama projesinde gösterilmek kaydıyla tam alanda kekik, biberiye, kapari, adaçayı gibi tıbbi ve aromatik bitkiler yetiştirilmek,b) (I – IV) üncü sınıftaki araziler üzerinde, kavak, kızılağaç, okaliptüs ve benzeri hızlı gelişen orman ağacı türleri ile zeytin, ceviz, kestane, antepfıstığı, badem, iğde, menengiç, harnup gibi odun dışı orman ürünü veren türler yetiştirilmek,amacıyla Ağaçlandırma Yönetmeliği çerçevesinde gerçek veya tüzel kişilerce özel ağaçlandırma yapılabilir.Bu tebliğ kapsamında kiraya verilecek Hazinenin özel mülkiyetindeki araziler veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler üzerinde elma, armut, şeftali, incir ve benzeri meyve ağacı türleri ile ağaçlandırma yapılamaz.Özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü, özel imar-ihya ve özel enerji ormanı çalışması yapmak üzere saha tahsisi talebinde bulunan gerçek veya tüzel kişiler, Hazinenin özel mülkiyetindeki arazilerden talep edecekleri sahanın ada ve parsel numarasını belirtmek suretiyle, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden talep edecekleri saha için ise sahaya ait kroki veya haritayı ekleyerek (Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde tescil şartı aranmaz) illerde defterdarlıklara, ilçelerde ise malmüdürlüklerine bir dilekçe ile başvuracaklardır.2. Ağaçlandırma İzni Verilmeyecek Arazi a) Tebliğin “Kiraya Verilemeyecek Taşınmazlar” bölümünde belirtilen taşınmazlar,b) Belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde imar planı bulunmayan yerler ile onaylı imar planlarında “ağaçlandırılacak alan” dışında bir amaca ayrılmış yerlerde,c) Belediye ve mücavir alan sınırları dışında olup, herhangi bir ölçekteki plânda ağaçlandırma dışında başka bir amaca ayrılmış yerlerde,d) Mera, yaylak ve kışlaklar üzerinde,e) 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanununun 8 inci maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilen kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezleri ile ileride turizm amacına yönelik yatırımlara açılabilme ihtimali olan yerlerde,f) Deniz, akarsular, tabii ve suni göllerin kıyı kenar çizgisi içerisinde kalan alanları ile baraj ve gölet alanlarında, (Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün uygun görüş verdiği alanlar hariç)g) İmar planları dışında, tek parçada veya birden fazla olmakla birlikte birbirine bitişik 2 hektardan küçük arazi üzerinde,h) Gerçek veya tüzel kişilere bir defada tek bir proje için 300 hektardan büyük arazi üzerinde, (maden sahalarının ağaçlandırılması ile asli orman ürünü işleyerek faaliyetlerini sürdüren gerçek ve tüzel kişilerin ihtiyacı olan hammaddenin karşılanması amacıyla yapacakları özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü, özel imar-ihya çalışmalarında saha büyüklüğü sınırlaması aranmaz.)ı) Paydaş/paydaşlar dışındaki gerçek ve tüzel kişilerin talebine konu paylı mülkiyete tabi araziler üzerinde,i) Kavak, kızılağaç, okaliptüs ve benzeri hızlı gelişen orman ağacı türleri ile zeytin, ceviz, kestane, antepfıstığı, badem, iğde, menengiç, harnup gibi ağaç türleri dışındaki ağaç türleri için I, II, III, IV üncü sınıf tarım arazileri üzerinde,j) Bakanlığımız veya diğer genel bütçeli kuruluşların gelecekteki ihtiyaçları için gerekli olduğu anlaşılan taşınmazlar üzerinde,k) Teferruğ yolu ile edinilip, edinme tarihinden itibaren bir yıl geçmemiş taşınmazlar üzerinde,l) Kamulaştırma yolu ile edinilip amacında kullanılmadığı için boş kalan ve 2942 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinde yazılı süresi dolmamış olan taşınmazlar üzerinde,m) Üzerinde irtifak hakkı tesis edilmiş ve hak süresi dolmamış olan taşınmazlar üzerinde,n) Özel kanunlar gereği olarak, özel amaçlarla tahsisi, kamu kurum ve kuruluşlarına devri veya kullanımlarına verilmesi gereken taşınmazlar üzerinde,Ağaçlandırma izni verilmeyecektir. Bu tür yerler için yapılan talepler Bakanlığımıza iletilmeyecektir.Ağaçlandırma taleplerinin, şiddetli erozyona maruz kaldığı göz önüne alınarak öncelikle Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve ağaçlandırmaya elverişli olan yerlerden karşılanmasına özen gösterilecektir.3. Bakanlığımıza İletilmesi Gereken Talepler İkinci bölümde belirtilen yerlerin dışındaki taşınmazlarla ilgili olarak ağaçlandırma talebi olduğunda, “Hazinenin Özel Mülkiyetinde ve Devletin Hüküm Ve Tasarrufu Altında Bulunan Taşınmazlara Ait Kira İşlemi Bilgi Formu (Ek 3)” hazırlanarak Bakanlığımıza gönderilecektir. Taşınmaz nazım veya uygulama imar planı sınırları dışında ise; varsa üst ölçekli planlarda ayrıldığı amaç belirtilecektir.Kiralanması talep edilen taşınmaz üzerinde değerlendirilebilir nitelikte muhdesat (ağaç vs.) bulunması halinde, muhdesata 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre kıymet takdiri yapılarak, kıymet takdir kararının bir örneği yukarıda belirtilen belgelerle birlikte Bakanlığımıza gönderilecektir.Ancak; maden sahalarında yapılacak özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü, özel imar-ihya çalışmalarında, sahanın 300 hektardan fazla olması halinde, maden sahasının büyüklüğü esas alınır. Asli orman ürününü işleyerek faaliyetlerini sürdüren gerçek ve tüzel kişilerin ihtiyacı olan hammaddenin karşılanması amacıyla yapacakları özel ağaçlandırma, özel enerji ormanı çalışmalarında 300 hektarlık saha büyüklüğü sınırı aranmaz.4. Taleplerin Değerlendirilmesi Ağaçlandırma talepleri Bakanlığımızca değerlendirilerek, ön izin verilmesine karar verildikten sonra, aynı yer için yapılacak ağaçlandırma talepleri dikkate alınmayacaktır. Ancak karar verilmeden önce aynı yer için birden fazla talep olması halinde, 5 inci bölümde belirtilen öncelik sırasına göre belirlenecek kişiye, aynı öncelik sırasında olan kişiler arasında ise ilk başvuru sahibine ön izin verilecektir.Diğer taraftan bir yer için aynı öncelik sırasında ve eşit durumda olan birden fazla başvurunun olması halinde, başvuru sahipleri huzurunda yapılacak kura sonucu ağaçlandırma izni verilecek kişi belirlenecektir.5. Taleplerin Değerlendirilmesinde Uyulması Gereken Öncelik Sırası Aynı yer için birden fazla talep olması halinde öncelikle;a) 4122 sayılı Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanunu ile ağaçlandırma yapmak sorumluluğu verilen genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerine,b) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile sahanın mülki sınırları içerisinde bulunduğu köy veya belediye tüzel kişilikleri ile il özel idarelerine,c) Köy halkının hane sayısının en az % 51’inin üye olduğu tarımsal kalkınma kooperatiflerine,d) Köy veya belde nüfusuna kayıtlı olup o yerde oturan gerçek kişilere,e) Asli orman ürünü (Tomruk, Direk, Sanayi odunu, Kağıtlık odun, Lif-Yonga odunu, Sırık, Çubuk, Yakacak odun vb.) ile odun dışı orman ürününü (Balzami yağlar, kabuk, meyve, sürgün, yaprak, çiçek, tohum, kök, soğan, yumru ve rizomları ile mantar vb.) hammadde olarak tüketen ve taşınmazın bulunduğu ilçe sınırları içinde faaliyet gösteren sanayi kuruluşuna,f) Köy veya belde nüfusuna kayıtlı kişiler tarafından kurulan ve o yerlerin yararına faaliyet gösteren dernek, vakıf ve gönüllü kuruluşlara,g) Köy veya belde nüfusuna kayıtlı olup o yerde oturmayan gerçek kişilere,h) Diğer gerçek veya tüzel kişilere,Ağaçlandırma izni verilir.Diğer taraftan, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile köy tüzel kişilikleri Hazine taşınmazları üzerinde ağaçlandırma yapmak istedikleri takdirde taleplerinin tahsis yoluyla karşılanması gerekmektedir.6. Ön İzin Bakanlığımızca yapılacak değerlendirme sonucunda uygun görülecek talepler için ön etüt raporu veya uygulama projesi hazırlanmak üzere 10 hektardan küçük sahalar için 3 (üç) ay, 10 hektardan büyük sahalar (10 hektar dahil) için 4 (dört) ay süreli ön izin verilecektir.Ön etüt raporu veya uygulama projesinin, ön izin süresi içinde düzenlenerek defterdarlık veya malmüdürlüğüne teslim edilmesi esastır. Ön izin süresi ilgiliye yapılacak tebliğ tarihinden başlar.Ön etüt raporunun veya uygulama projesinin haklı sebeplerle ön izin süresi içinde teslim edilememesi ve bu hususun belgelenmesi halinde ön izin sahibine bir kereye mahsus olmak üzere 2 (iki) aylık ek süre verilecektir. Ön izin süresi içinde veya ek süre verilen hallerde bu süre sonunda ön etüt raporunun veya uygulama projesinin teslim edilmemesi halinde herhangi bir bildirime gerek olmaksızın ön izin Bakanlıkça iptal edilecektir.7. Projelendirme ve Kesin İzin 10 hektardan küçük sahalar için ön etüt raporuna göre uygulama yapılır, ayrıca uygulama projesi düzenlenmez.Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup yüzölçümü 10 hektardan küçük sahalar için, Bakanlıkça verilen ön izin süresi içinde İl Çevre ve Orman Müdürlüğünde görevli bir orman mühendisi tarafından ön etüt raporu düzenlenerek İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce onaylanacaktır.Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup, yüzölçümü 10 hektardan büyük (10 hektar dahil) sahalar için, uygulama projesi izin sahibi tarafından Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünce belirlenen tip projeye uygun olarak, ön etüt raporunun onaylandığının ilgilisine tebliğinden sonra ön izin süresi içinde serbest orman mühendisine düzenlettirilecektir.Özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü ve özel imar-ihya uygulama projeleri İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce, özel enerji ormanı uygulama projeleri ise Orman Bölge Müdürlüğünce onaylanacaktır.Ön etüt raporu veya uygulama projesi ön izin sahibince iki nüsha olarak defterdarlık veya malmüdürlüğüne teslim edilecektir.Uygulama projelerinin İl Çevre ve Orman Müdürlüğü veya Orman Bölge Müdürlüğünce onaylanmasını müteakip Bakanlıkça ilgiliye “Kesin İzin Şartnamesinde” (Ek 9) belirtilen şartlarla kesin izin veriler. Kesin izin şartnamesi sözleşmenin ekini teşkil eder.8. İhale Yöntemi ve Kira Süresi Ağaçlandırılacak arazi, defterdarlık veya malmüdürlüklerine teslim edilen ön etüt raporu/uygulama projesinin bir nüshasının Bakanlığa gönderilmesini takiben proje sahibine, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51/g maddesi uyarınca pazarlıkla, azamî 10 yıl süreyle kiraya verilecektir.Kiraya verilmesi uygun görülen Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler için onaylı uygulama projesine dayanılarak 2886 sayılı Kanunun 57 nci maddesi hükümlerine göre sözleşme düzenlenecektir.Kira süresi içinde yapılacak kontrollerde, arazinin ön etüt raporu/uygulama projesine uygun ağaçlandırıldığının tespit edilmesi halinde, kira süresi 10 ar yıllık dilimler halinde, uygulama projesinde belirlenen süreye kadar uzatılabilecektir.9. Saha Teslimi Ağaçlandırılmak üzere kiraya verilen alanlar, defterdarlık veya malmüdürlüklerince saha teslim tutanağı düzenlenmek suretiyle kiracısına teslim edilecektir.Saha teslim tutanağı üç nüsha olarak düzenlenecektir. Tutanağın bir nüshası İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne, bir nüshası da Bakanlığa gönderilecektir. Diğer nüsha ise dosyasında muhafaza edilecektir.Kiraya verilen alan üzerinde değerlendirilebilir nitelikte muhdesat (ağaç vs.) bulunması halinde, muhdesat için 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre takdir edilecek bedel kiracı tarafından defaten ödenecektir.Uygulama projelerinde; ağaçlandırmanın ne kadar süre içinde tamamlanacağı ve yıllar itibariyle yapılması gereken faaliyetler ayrı ayrı gösterilecektir. Özel ağaçlandırma çalışmalarında mücbir sebep dışında, onaylı uygulama projesindeki iş programı sürelerine uyulması esastır.10. Kira Bedeli Çevre ve Orman Bakanlığı Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünce, fidan türleri ve arazi verim sınıfları dikkate alınarak her yıl yeniden belirlenen yıllık kira bedelleri, Bakanlığımızca valiliklere duyurulacaktır.Tespit edilen bu bedeller ilk beş yıl % 50 indirimli olarak tahsil edilecektir.11. Ara Tarım Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan alanlarda, asli veya odun dışı orman ürünü veren ağaç ve ağaççıklarla yapılan ağaçlandırmaların altında, projesinde belirtilmek ve projesine uygun olarak ağaç dikimi yapıldığının Çevre ve Orman Bakanlığınca tespit edilmesi kaydıyla ikinci tür olarak, tıbbi, aromatik, yumrulu ve soğanlı bitkiler ile diğer tarım ürünleri yetiştirilebilir. Ara tarımın süresi, ağaçlandırmada kullanılan ağaç türüne göre tespit edilir ve bu süre projede belirtilir.Ağaçlandırma Yönetmeliğinin yürürlüğe girdiği 9/10/2003 tarihinden önce özel ağaçlandırma amacıyla kendilerine Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden arazi tahsisi yapılan kişilerce ara tarım yapılmak istenmesi halinde, yapılan ağaçlandırmanın teknik yönden projesine uygun olduğunun Çevre ve Orman Bakanlığınca tespitinden sonra, proje revizyonuna gidilmesi ve revize edilen projenin adı geçen Bakanlıkça onaylanması kaydıyla izin verilebilecektir.Ara tarım yapılacak alanın kullanım bedeli, ağaçlandırma amacıyla belirlenen kira bedelinden ayrı olarak İdarece 2886 sayılı Kanuna göre rayiç kira bedelleri dikkate alınarak takdir edilecek, peşin veya dört eşit taksitle ödenecektir. Bu husus düzenlenecek sözleşmelere özel şart olarak konulacaktır. Ara tarım yapılacak alan için takdir edilecek kira bedelleri her yıl Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (bir önceki yılın aynı ayına göre % değişim oranı) oranında artırılarak tahsil edilecektir. Ağaçlandırma bedelinin hesabında ara tarım yapılacak alan dikkate alınmayacaktır.Yukarıda belirtilen şartlar gerçekleşmeden ara tarım yapıldığının belirlenmesi halinde, İdarece 2886 sayılı Kanuna göre belirlenecek kullanım bedelleri kiracıdan talep edilecek ve 16 ncı bölüme göre sözleşmenin feshi yoluna gidilecektir.12. Yapılaşma Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup imar planı dışında bulunan yerlerde dikilen ağaçların bakımı ve koruma amacında kullanılmak, 0,3 hektarı (3 dönüm) geçmemek üzere, proje sahası alanının % 0,1’ine (binde bir) kadar, Çevre ve Orman Bakanlığınca onaylanacak projeye uygun yapılaşmaya izin verilebilir.13. İzleme ve Denetim Bu tebliğ hükümlerine göre kiraya verilen taşınmazlar İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce oluşturulan ve üç teknik elemandan oluşan denetleme komisyonu tarafından yılda bir defa kontrol edilerek, Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünce belirlenen örnek dispozisyona göre “uygulama izleme cetveli” düzenlenir. Düzenlenen cetvelin bir örneği defterdarlık veya malmüdürlüğüne verilir.Onaylı uygulama projesinde belirtilen teknik esaslara uygun hareket etmediği denetleme komisyonunca tespit edilenler, İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce yazılı olarak uyarılır. Komisyonca belirlenen aykırılık veya eksikliklerin kiracı tarafından 6 (altı) ay içinde giderilmesi ve çalışmaların projesine uygun hale getirilmesi zorunludur.14. Özel Enerji Ormanı ve Özel İmar-İhya Tesisinde Uyulacak Esaslar Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler üzerinde enerji ormanı tesisi talebinde bulunanlara, mevcut kök sistemleri itibarıyla yeterli yoğunluk ve dağılışta bulunan yapraklı türlerle, özellikle meşe ile kaplı bozuk baltalık sahalarını, canlandırma kesimi veya ekim ve dikim yoluyla iyi baltalık sahalarına dönüştürmeleri için izin verilebilir.İmar-ihya amacıyla talepte bulunanlara; Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler üzerinde mevcut kök sistemi itibarıyla yeterli yoğunluk ve dağılışta bulunan veya bulunmayan alanların canlandırma kesimi, aşılama ve boşlukların uygun türlerle ekimi veya dikimi yoluyla doldurularak verimli hale dönüştürülmesine izin verilebilir.15. Özel Orman Fidanlığı Tesisinde Uyulacak Esaslar Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler üzerinde özel orman fidanlığı kurulabilir.Fidanlık kurmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler; fidanlık kuracakları arazinin mevkiini, alanını, üretecekleri fidan türlerini belirten dilekçelerine, arazinin ada ve parsel numarasını belirtmek suretiyle, taşınmaz nazım ve uygulama imar planı sınırları dışında ise, üst ölçekli planlarda ayrıldığı amacını belirtmek suretiyle, nazım veya uygulama imar planı içinde ise plan örneğini ekleyerek defterdarlık veya malmüdürlüğüne başvururlar.Bakanlıkça yapılacak değerlendirme sonucu uygun görülenlere “Özel Fidanlık Kuruluş Raporunun” hazırlanması için üç ay süreli izin verilir. Serbest çalışan orman mühendisine düzenlettirilerek Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğünce onaylanan özel fidanlık kuruluş raporunun ön izin süresi içinde defterdarlık veya malmüdürlüğüne teslimi esastır. Ön izin süresi, ilgiliye yapılacak tebliğ tarihinden başlar.Özel fidanlık kuruluş raporunun haklı sebeplerle ön izin süresi içinde teslim edilememesi ve bu hususların belgelenmesi halinde, ön izin sahibine iki aylık ek süre verilir. Ön izin süresi içinde veya ek süre verilen hallerde bu süre sonunda kuruluş raporunun teslim edilmemesi halinde, herhangi bir bildirime gerek olmaksızın ön izin Bakanlıkça iptal edilir.Fidanlık kurulacak arazi, defterdarlık veya malmüdürlüğüne teslim edilen özel fidanlık kuruluş raporunun bir nüshasının Bakanlığa gönderilmesini takiben, proje sahibine 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51/g maddesi hükümlerine göre pazarlıkla, azami 10 yıl süreyle kiraya verilir.Kiraya verilmesi uygun görülen Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler için özel fidanlık kuruluş raporuna dayanılarak 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 57 nci maddesi hükümlerine göre sözleşme düzenlenir.Özel orman fidanlıkları 1 hektardan ( 10 dönüm) küçük olamaz.16. Sözleşmenin Feshi Ağaçlandırılmak üzere kiraya verilen taşınmazın, kiracıya veya temsilcisine tesliminden itibaren projesinde öngörülen süre içinde dikim işlemi tamamlanacaktır. Projenin süresi içinde tamamlanmaması, arazinin sözleşme hükümlerine aykırı olarak kullanılması, kira bedellerinin süresinde ödenmemesi, İl Çevre ve Orman Müdürlüğünce yazılı olarak yapılacak uyarıya rağmen denetleme komisyonunca belirlenen aykırılık veya eksikliklerin süresi içinde giderilmemesi veya sözleşme hükümlerine uyulmaması hallerinde, ihtara gerek kalmaksızın sözleşme tek taraflı olarak feshedilecektir.Herhangi bir nedenle sözleşmenin feshine neden olunması halinde, İdarece arazinin 2886 sayılı Kanuna göre rayiç kira bedelleri dikkate alınarak takdir edilecek kullanım bedelinden, ağaçlandırma amacıyla ödenen kira bedelleri mahsup edildikten sonra kalan miktar yapılacak tebligat tarihinden itibaren 1 ay içinde kiracı tarafından defaten ödenecektir. Bu husus düzenlenecek sözleşmelere özel şart olarak konulacaktır.Sözleşmenin feshi halinde 2886 sayılı Kanuna göre takdir edilecek yılı rayiç kira bedeli tutarı ayrıca tazminat olarak alınacak ve arazi mevcut haliyle Hazineye teslim edilecektir. Arazi üzerinde fesih tarihine kadar yapılmış işler ve dikilmiş ağaçlar için kiracı tarafından herhangi bir hak veya tazminat talebinde bulunulmayacaktır.” ↑