Hazine taşınmazları hakkında tesis edilen işlemlerin bir kısmı damga vergisine tabidir. Bu konu hakkında hazırladığım geniş kapsamlı bir rehbere şu linkten ulaşabilirsiniz: Hazine (Milli Emlak) İhale ve Sözleşmelerinde Damga Vergisi
a) Kira İhalesinin İta Amiri Tarafından Onayından Kaynaklanan Damga Vergisi (Karar Pulu Bedeli)
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, bu Kanundaki kağıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği; 3 üncü maddesinde ise, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu ve resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait damga vergisini kişilerin ödeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Mezkur Kanuna ekli (1) sayılı tablonun “II-Kararlar ve Mazbatalar” başlıklı bölümünün 2 nci maddesinde, ihale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararlarının damga vergisine tabi olacağı hükmüne yer verilmiştir.
Bu kapsamda kira ihalelerinin ita amiri tarafından onaylanması işlemleri, binde 5,69 oranında damga vergisine tabidir.
Bu oranın, sözleşme süresi ile çarpılıp çarpılmayacağı konusunda 488 sayılı Kanun’da açıklık bulunmamaktadır. Ancak Gelir İdaresi Başkanlığının özelgeleri, bu oranın kira süresi ile çarpılması gerektiği yönündedir. Örneğin Gelir İdaresi Başkanlığı, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 11/10/2011 tarihli ve B.07.1.GİB.4.34.18.01-002.01-1788 sayılı özelgesinde “Üniversitesince 28.04.2010 tarihinde ihalesi yapılan … İşine ilişkin olarak düzenlenen ihale kararının, ihalenin kantinin 3 yıl süre ile kiralanmasına ilişkin olduğu dikkate alındığında, ihale bedeli ile kiralama süresinin çarpımı sonucu bulunacak toplam ihale tutarı üzerinden binde 4,95 nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.” ifadesine yer verilmiştir. Bakanlığımızın 05.12.2012 tarihli ve 32387 sayılı yazısı da bu yöndedir.
Buna göre, kira ihalelerinin ita amiri tarafından onaylanması nedeniyle, damga vergisi oranının (binde 5,69), ihale bedeli ve sözleşme süresi ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda damga vergisi alınması gerekmektedir.
b) Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan Damga Vergisi
Hazine tarafından yapılan kiraya verme işlemlerinde kiracı ile Hazine arasında kira sözleşmesi düzenlenmektedir. Damga Vergisi Kanunu’na ek 1 sayılı Tablonun I/A bölümünün 1. ve 2. bendi kira konusuyla ilgilidir. 1 nolu bende göre mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler binde 9,48; kira mukavelenameleri (mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden) binde 1,89 nispetinde dama vergisine tabidir.
Bakanlığımızca 81 İl Valiliğine yazılan 19.02.2016 tarihli ve 4953 sayılı yazıda ve bu yazıya dayanak olan GİB tarafından Bakanlığımıza yazılan 02.02.2016 tarihli ve 9770 sayılı yazıda “İdaremizce düzenlenen kira sözleşmelerinde kiralama işlemlerinin yanı sıra taahhüt cezai şarta vb. yer verilmesi durumunda, sözleşmesinde yer alan işlemlerin Damga Vergisi Kanunu’nun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası hükmü çerçevesinde birbirine bağlı bir asıldan doğma işlemler olarak değerlendirilmesi, kira işleminden mukavele süresine göre kira bedeli dikkate alınarak Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 bölümüne göre sözleşmede yer alan taahhüt, cezai şart vb. işlemlerinden ise aynı tablonun I/A-l bölümüne göre nispi damga vergisi hesaplanması. yapılan hesaplama sonucuna göre en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden damga vergisine tabi tutulması gerektiği,
Diğer taraftan söz konusu sözleşmelerde inşaat proje yapımına ilişkin değer içeren bir taahhüde veya cezai şarta yer verilmemesi durumunda, dolayısıyla sözleşmelerin sadece kira sözleşmesi mahiyeti taşması durumunda, ilk yıl kira bedeli ile kira süresinin çarpımı sonucu bulunacak tutar üzerinden Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun l/A-2 bölümüne göre nispi damga vergisine tabi tutulacağı,” Belirtilmiştir.
Öncelikle belirtelim ki bu yazıdan sonra, 15/7/2016 tarihli ve 6728 sayılı Kanun’un 24. maddesiyle, 488 sayılı Kanun’un 6. maddesine eklenen fıkraya göre “Pey akçesi, cayma tazminatı, ücret tevkifi, cezai şart gibi bir sözleşmenin müeyyidesi mahiyetinde olan taahhütlerden, başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi alınmaz.” Bu nedenle bu değişiklikten itibaren cezai şart ile kira sözleşmesinin karşılaştırılması ve hangisi yüksek ise ondan damga vergisi alınması uygulamasına gerek bulunmamaktadır.
İkinci olarak söz konusu yazıda kira sözleşmelerinin Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun l/A-2 bölümüne göre nispi damga vergisine tabi tutulacağı ifade edilmiştir. Ancak bu kuralın büfe, kantin, çayoacağı gibi işletme hakkı verilen yerleri de kapsayıp kapsamadığı konusunda yazıda açıklık bulunmamaktadır.
c) Milli Emlak Okul Kantinlerinin Kiraya Verilmesinde Damga Vergisi
Bu konuda şu yazımıza bakınız: Milli Emlak Okul Kantinlerinin Kiraya Verilmesinde Damga Vergisi
