İmar Kanunu Yapı Tanımı
3194 sayılı İmar Kanunu‘nun yapı tanımı Kanun’un 5. maddesinde yer almıştır. Buradaki tanıma göre yapı; karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesislerdir. Kanunun 5. maddesinde, yapı şu şekilde tanımlanır:
“Karada ve suda, daimi veya geçici, resmi ve özel, yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların içinde veya üzerinde kullanılan her türlü sabit ve hareketli tesislerdir.”
Bu tanım, yapıyı çok geniş bir kapsamda ele alır ve aşağıdaki unsurları içerebilir. Bu anlamda yapı kavramı, bina kavramını da içine alan geniş bir kavramdır. Her bina aynı zamanda bir yapıdır, ancak her yapının aynı zamanda bina olması söz konusu değildir. Örneğin, binaların müştemilatı niteliğinde olan havuz, direk, duvar gibi unsurlar yapı tanımı kapsamına girmelerine karşın, bina tanımı kapsamına girmezler.
İmar Kanununa göre yapılar ruhsata tabidir. İmar Kanunu’nun 21. maddesine göre, bu Kanunun kapsamına giren bütün yapılar için 26. maddede belirtilen istisna dışında belediye veya valiliklerden yapı ruhsatiyesi alınması mecburidir. Ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır.
Yapının Unsurları
- Yer ve Konum Açısından
- Yapılar karada, suda, yeraltında veya yerüstünde olabilir.
- Sabit veya hareketli yapı türlerini de kapsar.
- Amaç ve Kullanım Alanı Açısından
- Yapılar, özel ya da kamusal amaçlarla inşa edilebilir.
- Geçici veya daimi nitelikte olabilir.
- Kullanım amacı itibarıyla barınma, ticaret, üretim, eğlence, ulaşım ve diğer faaliyetleri kapsayabilir.
- Kapsam Yönünden
- Yapı kavramı yalnızca bina türündeki yapılarla sınırlı değildir.
- Köprüler, yollar, barajlar, tüneller, iskeleler, boru hatları gibi mühendislik yapıları da “yapı” olarak değerlendirilir.
3194 sayılı İmar Kanunu‘nun 5. maddesinde yapı; karada ve suda daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yer altı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesisler olarak tanımlanmıştır. Buradaki müteharrik kelimesi, hareket kelimesiyle ayni kökten gelmektedir. Bu anlamda müteharrik hareket edebilen veya hareket ettirilebilen anlamına gelir.
Netice olarak İmar Kanununa göre yapı kavramı, insan eliyle karada, suda veya yer altında yapılan her türlü inşaat ve tesisatı ifade eder. Bu geniş tanım, binalardan köprülere, geçici tesislerden sabit yapılara kadar birçok unsuru içerir. Yapılar, ilgili imar mevzuatına uygun şekilde ruhsatlandırılmalı ve denetlenmelidir.
İmar Kanunu Bina Tanımı
a) Bina Nedir?
3194 sayılı İmar Kanunu‘nun bina tanımı da Kanun’un 5. maddesinde yer almıştır. Bu tanıma göre bina; kendi başına kullanılabilen, üstü örtülü ve insanların içine girebilecekleri ve insanların oturma, çalışma, eğlenme veya dinlenmelerine veya ibadet etmelerine yarayan, hayvanların ve eşyaların korunmasına yarayan yapılardır.
Bu tanım, binayı özellikle işlevi ve kullanım amacı açısından yapıdan ayırır ve şu unsurları içerir:
b) Binanın Unsurları
- Bağımsız Kullanılabilirlik: Bir binanın, kendi başına bir kullanım özelliğine sahip olması gerekir. Örneğin, bir ev, iş yeri veya depo kendi içinde bağımsız bir birimdir.
- İnsanlar, Hayvanlar veya Eşyalar İçin Uygunluk: Binalar, insanlar için barınma, çalışma, eğlenme, ibadet gibi amaçlara hizmet edebilir. Aynı zamanda hayvan barınakları veya eşya depoları da bina tanımı içine girer.
- İçeri Girebilme Özelliği: Bir binanın içine insanların girebilmesi gerekir. Bu nedenle, köprü gibi mühendislik yapıları bina tanımına girmez.
- Kapsam: Apartmanlar, villalar, iş yerleri, fabrikalar, depolar, ahırlar ve ibadethaneler gibi yapılar bina tanımına girer.
Bina ile Yapı Arasındaki Fark
- Yapı: Daha genel bir kavramdır. Köprüler, yollar, tüneller, barajlar gibi mühendislik yapıları “yapı” kapsamına girer.
- Bina: Yapılar arasında yalnızca insanların, hayvanların ve eşyaların kullanımı amacıyla yapılan ve içine girilebilen tesislerdir.
