Rekreasyon Alanı Nedir? Rekreasyon Alanlarında Neler Yapılabilir?

1) Rekreasyon Alanı Nedir?

Piknik ve eğlence (rekreasyon) alanları; kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabildiği, kent içinde ve çevresinde günübirlik kullanıma yönelik olarak imar planı ile belirlenmiş yerleri ifade etmektedir. Rekreasyon alanlarına; piknik ve eğlence alanları veya eğlendinlen alanları da denilmektedir.

Millet bahçeleri de rekreasyon alanlarının bir türüdür. Millet bahçeleri; halkı doğa ile buluşturan, rekreaktif gereksinimleri karşılayan, afet anında kentin toplanma alanları olarak da kullanılabilecek, yer seçimi, alan büyüklüğü, fonksiyonları ve tasarımı gibi hususların Bakanlıkça hazırlanarak yürürlüğe konulacak Millet Bahçeleri Rehberinde belirlendiği büyük yeşil alanları ifade eder.

a) Rekreasyon Arsası Ne Demek?

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde piknik ve eğlence (rekreasyon) alanları; kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başka olmak üzere, kent içinde ve çevresinde günübirlik kullanıma yönelik ve imar planı kararı ile belirlenmiş; eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark gibi kullanımlar ile, tenis, yüzme, mini golf, oto kros gibi her türlü sportif faaliyetlerin yer alabileceği alanlar olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla rekreasyon alanı imarına sahip arsalara rekreasyon arsa denilmektedir.

b) Rekreatif Alan – Rekreasyon Alanı Farkı?

3621 sayılı Kıyı Kanunu’nun Uygulanmasına Dair Yönetmeliği‘nin 4. maddesinde, rekreaktif alanlar halkın eğlence ve dinlenme gereksinimlerini karşılamaya dönük, açık olarak düzenlenen oturma ve yemek yerleri, yemek pişirme yerleri çeşmeler oyun ve açık spor alanları, açık gösteri alanları ve yeşil bitki örtüsü bulunan alanlar olarak tanımlanmıştır.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde piknik ve eğlence (rekreasyon) alanları; kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başka olmak üzere, kent içinde ve çevresinde günübirlik kullanıma yönelik ve imar planı kararı ile belirlenmiş; eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark gibi kullanımlar ile, tenis, yüzme, mini golf, oto kros gibi her türlü sportif faaliyetlerin yer alabileceği alanlar olduğu belirtilmiştir.

Yukarıda bahsedilen düzenlemelerdeki tanımlardan “rekreaktif alan” kavramı ile “rekreasyon alan” kavramının birbirinden farklı olduğu ve rekreasyon alanlarında belli koşullarda yapılaşmaya olanak sağlanıyorken rekreaktif alanlarda, yapılaşmaya olanak tanınmamıştır.

Rekreasyon alanlarında belli koşullarda yapılaşmaya olanak sağlanıyorken 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nun ve uygulama yönetmeliğinde yer alan rekreaktif alanlarda yapılaşmanın söz konusu olmadığı, planlarda rekreasyon alanları denilerek bu alanlarda inşaat yapılıp yapılamayacağının tartışmalı hale geldiği anlaşılmaktadır.

2) Ticari Rekreasyon Alanı Nedir? Ticari Rekreasyon Alanı Ne Demek

Ticari rekreasyon, herhangi bir rekreasyonel aktivitenin, etkinliğin veya hizmetin kamu, özel ve gönüllü sektör tarafından organize edilerek ücret karşılığında rekreasyon müşterisine ulaştırılması, ticari rekreasyon olarak tanımlanabilir. Ticari rekreasyon alanı, arsa açısından bazı ticari faaliyetlerin yapılabilmesi anlamına da gelir.

3) Ticari Rekreasyon Alanına Ne Yapılabilir?

Ticari Rekreasyon Alanında; kentin açık ve yeşil alan ihtiyacına yönelik günübirlik tesisleri, biniş parkuru, piknik alanı, botanik bahçesi, serbest gezinti alanları, eğlence dinlenme ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark alanları, bölgenin sosyo-kültürel ihtiyacına yönelik sinema, tiyatro salonları, tenis, yüzme, golf alanları yapılabilir.

Bununla birlikte Danıştay 6. Dairesi son dönemlerde verdiği kararlarında “imar mevzuatında ticari rekreasyon alanı adında bir düzenleme ve arazi kullanım şekli olmadığı, her ne kadar belediyeler kentsel rekreasyon alanlarını Mekânsal Planlar Yönetmeliğine ekli (EK-2) tablonun 8. maddesine göre başına ticari kelimesi getiriyorsa da bu maddede başına özel ve ticari kelimesi getirilecek taşınmazlar arasında rekreasyon alanlarının bu maddede sayılmadığı” gerekçesiyle bu yöndeki imar plan değişikliklerini iptal etmektedir.

4) Kentsel Rekreasyon Alanı Nedir? Kentsel Rekreasyon Nedir

Kentsel rekreasyon alanları; insanların yerleşim alanları içinde, daha çok kısa süreli boş zamanlarda ve  yakın çevrelerinde kolayca ulaşabilecekleri ve bazı etkinlikler (yürüyüş, açık hava sporu gibi) yapabilecekleri alanları ifade etmektedir. Bu alanları, klasik park ve diğer yeşil alanlardan ayıran en önemli özellik, bu alanlarda bazıları ücretli de olabilen spor ve benzeri diğer etkinliklerin (tenis, yüzme, mini golf, oto kros gibi) yapılmasının mümkün olmasıdır.

5) Rekreasyon Alanı Yapılaşma Koşulları? Rekreasyon Alanına Ne Yapılabilir?

Rekreasyon alanlarında encümen kararıyla;

1) Bodrum katlar dâhil yapı inşaat alanı toplamda %5’i, her biri için muvakkat yapı ölçülerini aşmayan çok amaçlı salon, mescit, lokanta, kahvehane, çay bahçesi, büfe,

2) Açık otopark ile tabii veya tesviye edilmiş toprak zemin altında kalmak üzere, ağaçlandırma için TSE standartlarında öngörülen yeterli derinlikte toprak örtüsünün sağlanması ve rekreasyon alanı ihtiyacı için Otopark Yönetmeliği ekindeki en az otopark miktarları tablosu dikkate alınarak belirlenecek miktarı aşmamak kaydıyla kapalı otopark,

3) Toplam kullanım alanı, rekreasyon alanının %5’ini geçmemek üzere güreş, tenis, yüzme, mini golf, otokros, gokart ve benzeri spor alanları ve çocuk oyun parkları,

4) Tuvalet, çeşme, pergola, kameriye, mangal, piknik masası,

yer alabilir.

Rekreasyon alanlarında; rekreasyon ve piknik amacıyla kullanılmasına dönük kamu yararlı ve günü birlik turizm ihtiyacına cevap verecek, sökülüp takılabilir elemanlardan meydana gelen, geçici nitelikte kır kahvesi, büfe gibi yapıların yapılmasına plan kararlarına uygun olarak izin verilebilir.

Bununla birlikte, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 16/5/2019 tarihli ve YD İtiraz No: 2019/342 ve 16/5/2019 tarihli YD İtiraz No: 2019/486 sayılı kararları ile 19 uncu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinin (2) numaralı alt bendi ile 19 uncu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinin (3) numaralı alt bendine yönelik kısımlarının yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.

6) Rekreasyon Alanı Kime Aittir?

7181 sayılı Kanundan önce rekreasyon alanları, düzenleme ortaklık payından veya kamu ortaklık payından oluşturulamıyordu. Dolayısıyla bu alanlar, imar planında hangi taşınmaza denk gelirse o rekreasyon alanının maliki de o parsel maliki olmaktaydı.

Bununla birlikte, 3194 sayılı Kanun’un 18. maddesinde, 7181 sayılı Tapu Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla yapılan değişiklikle, rekreasyon alanları da düzenleme ortaklık payından karşılanacak alanlara dahil edilmiştir. Bu şekilde, düzenleme ortaklık payından karşılanan rekreasyon alanları ise tapuda belediye adına tescil edilir ve belediye tarafından yönetilir.

7) Rekreasyon Alanı Satılabilir Mi? Rekreasyon Alanı Alınır mı?

Rekreasyon alanları, kısıtlıda olsa yapılaşma koşulları olan, üzerinde belirli yapıların yapılabildiği alanlardır. Bu alanlarda çok amaçlı salon, mescit, lokanta, kahvehane, çay bahçesi, büfe, güreş, tenis, yüzme, mini golf, otokros, gokart ve benzeri spor alanları ve çocuk oyun parkları yapılabilmektedir. Dolayısıyla rekreasyon alanları satılabilir ve rekreasyon alanları alınabilir.

8) Rekreasyon Alanı Kamulaştırmasız El Atma: Rekreasyon Alanı Kamulaştırılır Mı?

Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.12.2010 tarih 2010/5-662/651 sayılı kararı da gözetilerek imar planında rekreasyon alanı olarak ayrılan taşınmaza fiilen el atılmamış olsa dahi, 3194 sayılı İmar Kanununun 10. maddesinin amir hükmü uyarınca 1/1000 ölçekli planın kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde kamulaştırma görevinin yerine getirilmesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle taşınmaz bedelinin ödenmesi gerekmektedir.

Bu bağlamda, imar planında belirlenen rekreasyon alanlarında belli koşullarda yapılaşmaya izin verilmesi halinde kamu menfaatlerinin gerekliliği ile kişi yararı arasındaki adil dengeyi bozan ölçüsüz bir yükün davacılara yükletildiğinden söz edilemeyeceği, dolayısıyla kamulaştırmayı gerektirir bir kısıtlılığın ve hukuki el atmanın söz konusu olmayacağı açıktır.

Yani rekreasyon alanlarında kısıtlılık durumunun söz konusu olup olmaması, bu alanlarda özel mülkiyete konu olabilecek yapılaşma hakkının bulunup bulunmadığı ile alakalıdır.

Bu durumda, imar planı ve notlarına göre belli koşullarda rekreasyon alanında yapılaşmanın mümkün olması halinde kısıtlılık hali söz konusu olmayacağından tazminat isteminin reddi, rekreasyon alanı olarak belirlenen yerlerde mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde yapılaşma mümkün olmaması halinde ise yukarıda hükümlerine yer verilen 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa 6745 sayılı Kanunla eklenen hükümler uyarınca dava hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir (Danıştay 6. Dairesi, 24.10.2016, E: 2016/2239, K: 2016/6024).

Örneğin Danıştay 6. Dairesinin E: 2018/9077, K: 2022/798 sayılı kararında şu ifadelere yer verilmiştir: “Uyuşmazlıkta, dava konusu taşınmaza ait düzenlenen plan notlarında rekreasyon alanlarının; “….otopark ve havuz ile açık spor ve oyun alanı umumi hela, 1 katı h=4,50m’yi ve taban alanı kat sayısı toplamda 0,03’ü geçmemek, sökülüp takılabilir malzemeden yapılmak kaydıyla açık çay bahçesi, büfe, pergole, kameriye, muhtarlık, güvenlik kulübesi, sporcu soyunma kabinleri, taksi durağı, trafo gibi tesislerin yapılabildiği alanlar….” olduğu düzenlenmiştir.
Bu durumda, yukarıda yer verilen yönetmelik hükmü ve dava konusu taşınmaza ilişkin imar planı notlarına göre; taşınmazın özel amaçlarla kullanımının ve mülkiyet haklarının engellenmediği sonucuna ulaşıldığından, davanın reddine karar verilmesi gerekmekte iken aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.”

Buna karşılık, Danıştay’ın rekreasyon alanlarında yapılaşma hakkı olmaması durumunda kısıtlılık kararı verdiği davalar da söz konusudur.

9) Rekreasyon Alanların KOP’tan Karşılanabilir mi?

İmar Kanunu 18. Madde Uygulama Yönetmeliğinde “Rekreasyon Alanı” KOP’dan karşılanacak alanlar arasında sayılmadığı gibi Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinin 14.maddesinde, piknik ve eğlence (rekreasyon) alanları, kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, kent içinde ve çevresinde günü birlik kullanıma yönelik ve imar planı kararı ile belirlenmiş eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark gibi kullanımlar ile tenis, yüzme, mini golf, oto kros gibi her tür sportif faaliyetlerin yer alabileceği alanlar olarak tanımlanmış, bu alanda yapılacak yapıların emsalinin (0,05’i), yüksekliğinin (6.50) metreyi geçmeyeceği belirtilerek “Rekreasyon Alanlarında” belirli şartlarla yapılaşma imkanı tanınmış bulunduğundan, davacıya kamu ortaklık payından karşılanacak alan adı altında “Rekreasyon Alanından” tahsis yapma olanağı da bulunmamaktadır. Bu konuda Danıştay 6. Dairesinin 16.04.2010 tarihli ve E: 2008/5832, K: 2010/3900 sayılı kararına bakılabilir.

10) Rekreasyon Alanların Düzenleme Ortaklık Payından Karşılanabilir mi?

Aslında Danıştay 6. Dairesi, verdiği kararlarında, rekreasyon alanlarının düzenleme ortaklık payından karşılanamayacağına karar vermekteydi. Örneğin 6. Dairenin 13.02.2007 tarihli ve E: 2004/8126, K:: 2007/841 sayılı kararında “rekreasyon alanında, yeşil alan yanında lokanta, gazino, kahvehane gibi tesislerin yapılabileceği sonucuna varıldığından bu alanın düzenleme ortaklık payından karşılanacak alan olarak kabul edilmesi mümkün olmadığı gibi imar planında yol ve yeşil alanda kalması nedeniyle yerinde korunamayan davacı parsellerinin rekreasyon alanında değerlendirilmesinde de hukuka aykırılık bulunmadığı” ifade edilmiştir.

Karara göre “3030 sayılı Kanun Kapsamı Dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliğinin kent bölgeleri tanımları ve alan kullanış şartları başlıklı 14. maddesinde ise, piknik ve eğlence (rekreasyon) alanlarının, kentin açık ve yeşil alan ihtiyacı başta olmak üzere, kent içinde ve çevresinde günü birlik kullanıma yönelik ve imar planı kararı ile belirlenmiş eğlence, dinlenme, piknik ihtiyaçlarının karşılanabileceği lokanta, gazino, kahvehane, çay bahçesi, büfe, otopark gibi kullanımlar ile tenis, yüzme, mini golf, oto kros gibi her tür sportif faaliyetlerin yer alabileceği alanlar olarak tanımlanmış, bu alanda yapılacak yapıların emsalinin (0,05’i), yüksekliğinin (6.50) metreyi geçmeyeceği belirtilmiştir.

Yukarıda içeriği yazılı hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden, rekreasyon alanında, yeşil alan yanında lokanta, gazino, kahvehane gibi tesislerin yapılabileceği sonucuna varıldığından bu alanın düzenleme ortaklık payından karşılanacak alan olarak kabul edilmesi mümkün olmadığı gibi imar planında yol ve yeşil alanda kalması nedeniyle yerinde korunamayan davacı parsellerinin rekreasyon alanında değerlendirilmesinde de hukuka aykırılık bulunmamaktadır.”

Bununla birlikte, 3194 sayılı Kanun’un 18. maddesinde,  7181 sayılı Tapu Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla yapılan değişiklikle, rekreasyon alanları da düzenleme ortaklık payından karşılanacak alanlara dahil edilmiştir. Bu konu hakkında şu yazımıza bakınız: 7181 sayılı Kanunla İmar Kanunu’nda Arazi ve Arsa Düzenlemelerinde Neler Değişti?

11) Rekreasyon Alanı Nasıl Belirlenir?

Rekreasyon alanları açık ve yeşil alan ihtiyacını karşılamaya yönelik, kent içerisinde ve etrafında günlük ve günübirlik kullanım için yapılmış imar planı kararı ile belirlenir.

12) Rekreaktif Alan Nedir? Rekreaktif Alan Ne Demek?

Rekreatif alan, halkın eğlence ve dinlenme gereksinimlerini karşılamaya dönük, açık olarak düzenlenen oturma ve yemek yerleri, yemek pişirme yerleri, çeşmeler, açık havuzlar, oyun ve açık spor alanları, açık gösteri alanları, yeşil bitki örtüsü ve kıyı yapısının elverdiği yerlerde denize iniş rampaları bulunan kamu ya da özel alanlardır.”