1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun bina vergisinden geçici muafiyetleri düzenleyen 5. maddesinin (a) bendine göre mesken olarak kullanılan bina veya apartman dairelerinin, 2.500 Yeni Türk Lirasından az olmamak üzere vergi değerinin 1/4 ü, inşalarının sona erdiği yılı takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılır.
Bu fıkra hükmüne göre yeniden inşa olunan binaların, bina apartman ise dairelerin, ister sahibince oturulsun isterse kiraya verilsin, mesken olarak kullanılmaları kaydıyla, vergi değerlerinin 50.000 liradan az olmamak üzere 1/4 oranındaki kısmı, inşalarının sona erdiği yılı takip eden bütçe yılından itibaren beş yıl süre ile bina vergisinden muaf tutulacaktır.
Daha önceden 50.000 lira olan ve 6 seri nolu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde 50.000 TL olarak belirtilen muafiyet alt sınırı, 30.12.2004 tarihli ve 5281 sayılı Kanunla 2.500 Yeni Türk Lirası olarak güncellenmiştir.
Hangi Binalar Yararlanabilir?
Burada söz konusu edilen geçici muaflık, sadece fiilen mesken olarak kullanılan binalara aittir. Konut dışı amaçlarla kullanılan binaların ya da bağımsız bölümlerin bu muaflıktan yararlanması mümkün değildir. Binanın, bina apartman ise dairenin, kısmen veya tamamen mesken olarak kullanılmaması halinde bu binaya veya daireye tanınmış bulunan muafiyet bu halin vuku bulduğu yılı takip eden bütçe yılından itibaren düşer.
Bu muafiyetten yararlanabilmek için (köylerde yapılan inşaatlar hariç) inşaatın bittiğinin bütçe yılı içinde ilgili belediyeye bildirilmesi gerekmektedir. Ancak, inşaat bütçe yılının son üç ayı içinde tamamlandığı takdirde bildirim, olayın vuku bulduğu tarihten itibaren üç ay içinde yapılır.
Süresinde bildirimde bulunulmazsa muafiyet, bildirimin yapıldığı yılı takip eden bütçe yılından geçerli olur. Bu durumda bildirimin yapıldığı bütçe yılının sonuna kadar geçen yıllara ait muafiyet hakkı düşer.
Mevcut Meskenimi veya Binamı Kısmen Yenilesem Bu İndirimden Yararlanabilir miyim?
Mevcut binalara ilave yapılması halinde, Emlak Vergisi Kanununun 33. maddesinin (1) sayılı bendine göre beyan edilen değerden bu kısma isabet eden değer için, yukarda yazılı muafiyet aynı şart ve süre ile uygulanır.
İlave inşaatlarda geçici muaflığın nasıl uygulanacağı 6 seri nolu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğinde şu şekilde açıklanmıştır: İlave inşaatlarda ise geçici muaflık, ilaveye isabet eden değer için aynı şart ve süre ile uygulanacaktır. Bu uygulamada, ilavenin yapıldığı bina veya dairenin geçici vergi muaflığının bitmiş veya devam etmekte bulunmasının herhangi bir önemi yoktur. İlave inşaat, mevcut bir bina veya daireye oda, salon veya diğer bölümler eklenmesi şeklinde olabileceği gibi müstakil kat veya daire (bağımsız bölüm) eklenmesi biçiminde de olabilir.
Mevcut binaya eklenen kısım bağımsız bölüm niteliğinde olduğu ve mesken olarak kullanıldığı takdirde muaflık hükmünün uygulanmasında bir güçlük yoktur. Değer ölçüsü ve kullanma şartları yeni ilave edilen kısım için müstakilen uygulanır.
Mevcut binayı genişletici mahiyette olan değişiklikler de ilave inşaat hükmünde olduğundan, bina sahibi vergi değerini yeniden beyan edecektir. Böyle bir beyanname verilmesi halinde ilave inşaata uygulanacak geçici muaflık sadece ilave edilen kısmın vergi değerine uygulanacaktır.
Müteahhitten veya Arsa Sahibinden Sıfır Daire Alanlar Yararlanabilir mi?
Bu binaların, bina apartman ise dairelerin, mesken olarak kullanılması şartıyla, satın alma veya sair suretle iktisap olunması halinde de yukarıdaki muaflık hükmü kalan süre için uygulanır.
6 seri nolu Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğine göre yeniden inşa edilen binaların, bina apartman ise dairelerin mesken olarak kullanılmak kaydıyla satın alma veya sair suretle iktisap olunması halinde de, sözü edilen muaflık hükmü, iktisap tarihini izleyen bütçe yılından itibaren, kalan süre için uygulanacaktır.
Ancak, bu faydalanma iktisap edilen bina veya dairenin bu tarihe kadar boş tutulmuş veya mesken olarak kullanılmaya tahsis edilmiş olması şartına bağlıdır. Gerek boş olan gerekse mesken olarak kullanılagelen bu bina veya dairenin geçici vergi muaflığı da iktisap eden tarafından beyan olunacak vergi değerine göre tesis edilecek ve bu malik arta kalan süre için muaflıktan yararlanacaktır.
Ne Kadar İndirim Olabilir
Muaflıktan sadece vergi değerinin ancak ¼’ü yararlanacaktır (fakat bu miktar 2.500 YTL’den az olmayacaktır). Bunun için öncelikle binanın emlak vergi değeri tespit edilir. Bu değer Emlak Vergisine Matrah Olacak Vergi Değerlerinin Takdirine İlişkin Tüzük hükümlerine göre belirlenir. Bu değerin yüzde yirmi beşi emlak vergisinden muaftır. Örneğin emlak vergi değeri 100.000 TL olan binada, 25.000 TL emlak vergisinden muaftır. Bu durumda normalde 100 TL bina vergisi ödenmesi gerekirken 75 TL bina vergisi ödenir.
Bir apartmanda yer alan bağımsız bölümlerden her biri ayrı ayrı olarak muaflıktan yararlanır. Örneğin 100.000 YTL değerinde dört adet bağımsız bölüme sahip bir kişi, her bir bağımsız bölüm için 25.000 YTL’lik muafiyetten yararlanacaktır.
Bir binaya ya da bağımsız bölüme müşterek malik olan kimseler, muafiyetten ayrı ayrı yararlanabilir. Örneğin değeri 80.000 YTL olan bir apartman dairesine malik olan iki kişi, 20.000 YTL tutarındaki muafiyetten ayrı ayrı yararlanabilirler.
