Belediye Sınırı Nedir? Mücavir Alan Nedir? Belediye Sınırı ve Mücavir Alan Sınırı Nasıl Belirlenir?

3194 sayılı İmar Kanunu hükümlerine göre belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde genel olarak plan yapma yetkisi belediyelere aittir. Ancak, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun yürürlüğe girdiği 04.03.2005 tarihinden itibaren belediye sınırları dışında plan yapma yetkisi il özel idarelerine geçmiştir. Önce belediye sınırı ve mücavir alan sınırı kavramlarını inceleyelim.

Belediye Nedir?

5393 sayılı Belediye Kanunu’na göre belediye; belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idarî ve malî özerkliğe sahip kamu tüzel kişisidir. Belde ise belediyesi bulunan yerleşim yerini ifade eder. İl ve ilçe merkezlerinde zorunlu olmak üzere, nüfusu 5000 ve üzerinde olan yerleşim birimlerinde belediye kurulmaktadır. 

Belediye Sınırı Nedir?

Belediye sınırı, bir belediyenin Belediye Kanunu’nda yer alan kurallara göre belirlenen sınırlarıdır. Belediye sınırı, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 5. maddesine göre belirlenen bir rapor ve krokiye dayalı sınırdır. Belediye sınırı belediyenin hizmet götürmekle yükümlü olduğu ve mevzuattan kaynaklanan yetkileri kullanabildiği sınırlardır.

a) Belediye Sınırları Nasıl Belirlenir?

5393 sayılı Belediye Kanununun 5. ve 6. maddeleri, belediye sınırlarının tespiti ile ilgili hükümler içermektedir.  Kanunun 5. maddesine göre, yeni kurulan bir belediyenin sınırları, kuruluşu izleyen altı ay içinde aşağıdaki şekilde tespit edilir:

a) Eskiden beri o yerleşim yerine ait sayılan tarla, bağ, bahçe, çayır, mera, otlak, yaylak, zeytinlik, palamutluk, fundalık gibi yerler ile kumsal ve plajlar belediye sınırı içine alınır.

b) Belediye sınırlarını dere, tepe, yol gibi belirli ve sabit noktalardan geçirmek esastır. Bunun mümkün olmaması durumunda, sınır düz olarak çizilir ve işaretlerle belirtilir.

c) Belediyenin sınırları içinde kalan ve eskiden beri komşu belde veya köy halkı tarafından yararlanılan yayla, çayır, mera, koru, kaynak ve mesirelik gibi yerlerden geleneksel yararlanma hakları devam eder. Bu haklar için sınır kağıdına şerh konulur.

ç) Çizilen sınırların geçtiği yerlerin bilinen adları sınır kağıdına yazılır. Ayrıca yetkili fen elemanı tarafından düzenlenen kroki sınır tespit tutanağına eklenir.

b) Belediye Sınırları Kimin Onayı İle Kesinleşir?

5393 sayılı Kanunun 6. maddesine göre belediye sınırları, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüşü üzerine valinin onayı ile kesinleşir. Kesinleşen sınırlar, valilikçe yerinde uygulanmak suretiyle taraflara gösterilir ve durum bir tutanakla belirlenir. Kesinleşen sınır kararları ile dayanağı olan belgelerin birer örneği belediyesine, mahalli tapu dairesine, il özel idaresine ve o yerin mülki idare amirine gönderilir.

c) Belediye Sınırlarının Kesinleşmesi ve Kesinleşen Sınırların Değiştirilmesi

Kesinleşen sınırlar zorunlu nedenler olmadıkça beş yıl süre ile değiştirilemez. Bir il dahilindeki beldeler veya köyler arasında sınır uyuşmazlığı çıkması halinde ilgili belediye meclisi ve köy ihtiyar meclisi ile kaymakamın görüşleri otuz gün süre verilerek istenir. Vali, bu görüşleri değerlendirerek sınır uyuşmazlığını karara bağlar. Büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin sınır değişikliklerinde büyükşehir belediye meclisinin de görüşü alınır.

İl ve ilçe sınırlarının değiştirilmesini gerektirecek sınır uyuşmazlıklarında 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu hükümleri uygulanır. Belediye sınırlarının belirlenmesi idari bir işlem olduğundan sınırlarla ilgili uyuşmazlıklar idari yargıda çözümlenir.

Mücavir Alan Ne Demek? Belediye Mücavir Alanı Ne Demek?

Mücavir alan kavramı planlama literatürümüze ilk kez 6785 sayılı (mülga) İmar Kanunu ile girmiştir. Kanunun 47. maddesine göre belediye hudutlarına mücavir (komşu) bulunan ve beldenin müstakbel inkişafı (gelecekteki gelişmesi) bakımından lüzumlu görülen ve belediyenin teklifi üzerine vilayet idare heyetinin (il idare kurulunun) kararı ve Nafıa Vekaletinin (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) tasdiki ile kabul edilen sahalarda da bu kanun hükümleri tatbik olunur.

a) Belediye Mücavir Alan Sınırı Ne Demek?

6785 sayılı Kanunu yürürlükten kaldıran 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesi mücavir alanı, “imar mevzuatı bakımından belediyelerin kontrol ve mesuliyeti altına verilmiş alanlar” olarak tanımlamaktadır. Diğer bir değişle mücavir alanlar, sadece imar açısından belediyelerin kontrolü altında alınmış alanlardır. Belediyeler, imar mevzuatından kaynaklanan tüm yetkilerini ( yapıların denetimi, ruhsat ve yıkım işleri dahil) mücavir alanda da kullanabilmektedirler.

Elbette ki belediyelerin mücavir alanlarda özel kanunlardan kaynaklanan diğer bazı yetkileri olabilir. Ancak bu durum, İmar Kanununun 5. maddesindeki tanımı bertaraf edici nitelikte değildir. İmar Kanunu, mücavir alanlarda belediyelere sadece imar mevzuatından kaynaklanan yetkileri kullanma izni vermektedir.

Mücavir alanların belediye sınırına bitişik olması gerekmez. Ayrıca mücavir alanlar da köyler de bulunabilir. Bu köyler eğer herhangi bir uygulama imar planı kapsamında ise öncelikle İmar Kanunu, sonrasında ise sırası ile imar planı hükümleri ve Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği uygulanır. Eğer bu köyler herhangi bir uygulama imar planı kapsamında değil ise bu durumda Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği uygulanacaktır.

Mücavir alan, mahalli idarelerden sadece belediyelere tanınmış bir haktır. Özel idare ve köylerin böyle bir yetkisi yoktur. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da bunlar için resen mücavir alan kararı veremez.

b) Mücavir Alan Sınırları İçinde Ne Demek?

Belediye meclisi ve il idare kurulu kararına dayanılarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tespit edilen belediye mücavir alan sınırları içinde kalan taşınmazlar “mücavir alan sınırları içinde” olarak tabir edilmektedir. Yani imar mevzuatı bakımından belediyenin yetkisinde olan mücavir alanlarda kalan parsellere, mücavir alan içinde denilmektedir.

c) Belediye Mücavir Alan Sınırları Dışında Ne Demek?

Belediye mücavir alan sınırı, aşağıda açıklayacağımız üzere 3194 sayılı İmar Kanununun 45. maddesine göre belediye meclisi ve il idare kurulu kararına dayanılarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tespit edilmektedir. Bu alanların dışında kalan alanlara ise “belediye mücavir alan sınırları dışında” kalan alanlar denilmektedir.

ç) Mücavir Alan Belirlemesinin Gerekçeleri

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2013/22 sayılı Genelgesine göre, mücavir alana dahil etme işleminde, a) Kaçak ve çarpık yapılaşmayı önlemek ile fen ve sağlık şartlarına uygun planlı yapılaşmayı sağlamak, b) Plan kararlarına göre yerleşmenin gelişme alanında olmak, c) Üst ölçekli plan kararlarının uygulanması ve takibini sağlamak, ç) Özel kanunlarla belirlenmiş koruma alanlarım korumak, d) Ülke, bölge veya kent için önemli yatırımlar yapmak veya yatırımlara altyapı götürmek ve belediye hizmetleri sunmak, gerekçeleri gözetilir.

Mücavir alana hizmet sunacak ve alanı denetleyecek, hizmet ve denetleme hususlarında gerekli mali ve teknik donanıma sahip belediyeler yukarıda yer alan gerekçelerden biri veya birden fazlası mevcut olması halinde mücavir alan teklifi yapabilir.

d) Mücavir Alan Genelgesi

Mücavir alan sınırlarına dair tekliflerin nasıl hazırlanacağı ile ilgili hususlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2013/22 sayılı Genelgesi ile belirlenmiştir. Bu genelgeye mücavir alan genelgesi denilmektedir.

e) Mücavir Alan Sınırı Nasıl Belirlenir? Mücavir Alan Nasıl Belirlenir?

3194 sayılı İmar Kanununun 45. maddesine göre mücavir alan sınırları belediye meclisi ve il idare kurulu kararına dayanılarak vilayetlerce Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderilir. Bu Bakanlık teklifleri inceleyerek aynen veya değiştirerek tasdik etmeye veya değiştirilmek üzere iadeye yetkilidir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gerekli gördüğü halde mücavir alana alma ve çıkarma konusunda resen karar verebilir.

Mücavir alanın belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan çeşitli genelgeler ile belirlenmiştir. Bu genelgelere göre mücavir alan tespiti işlem akışı aşağıda açıklanmıştır.

– Mücavir Alan Tekliflerinin Hazırlanması ve Teklifte Dikkate Alınacak Hususlar

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2013/22 sayılı Genelgesine göre, mücavir alan teklif sınırı belirlenirken aşağıda belirtilen esaslara uyulur.

a) Irmak, göl, dağ sırtları, orman ve benzeri tabii ve yol, su kanalı ve benzeri doğal ve yapay eşikler, idarî sınırlar ile özel kanunlarla belirlenen alan sınırları gibi eşikler dikkate alınır. b) Teklif köy yerleşik alanlarını kapsıyor ise, köy yerleşik alanının tamamının, teklif alanın içinde veya dışında kalması sağlanır. c) Köy idarî sınırının tamamı mümkün olan yerlerde teklif içerisine alınır. ç) Teklif sınırı içinde mücavir dışı bırakılan herhangi bir alan tanımlanamaz.

d) Teklif edilen alan belediyenin bağlı olduğu il ve ilçe sınırları dışında olamaz. e) Belediye sınırları içindeki alanlar mücavir alan teklifine konu edilemez. f) Üst ölçekli plan ve imar planı kararları mücavir alan sınır teklifinde dikkate alınır. g) Teklife esas olan sınır, belediyenin hizmet imkânları ve denetim kapasitesini aşacak derecede geniş veya hizmet normlarına uymayan münferit ve parsel ölçeğinde kalacak kadar dar olamaz.

ğ) Mücavir alan teklifinin belediye sınırlarına bitişik olması esastır. Ancak teklifin belediye sınırlarına bitişik olmaması durumunda gerekli ve hizmetlerin sunulması için doğrudan erişebilirliğin sağlanması gerekir. h) Büyükşehir belediyesi sınırları içinde mücavir alan teklif edilemez.

Mücavir alan teklifleri ilgili belediyece aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde hazırlanır.

a) Teklife konu mücavir alan sınırları ve raporu ile alakalı olarak belediye meclisi kararı alınır. Kararda teklif alan coğrafi olarak tanımlanır, koordinat değerlerine ve yüzölçümüne yer verilir.

b) Teklife ilişkin teknik gerekçe raporu düzenlenir. Raporda, mücavir alana ilişkin teklifin gerekçeleri, alana ilişkin bilgiler detaylı olarak yer alır.

c) Ek-3 ve Ek-4’de yer alan “Mücavir Alan Değerlendirme Tabloları” Valilikçe doldurulması gereken bölüm hariç olmak üzere doldurulur.

ç) Mücavir alanlar ile ilgili bilgi teknolojilerine uygun olarak veri standardını sağlamak üzere, Bakanlık’ça belirlenmiş usullere göre 1/25000 ölçekli teklif paftası sayısal ve matbu olarak Ek-1 ve Ek 2′ ye göre hazırlanır.

Mücavir alan tekliflerine ilişkin teklif dosyası ilgili belediyece bu madde hükümlerine uygun olarak (4) takım halinde hazırlanır ve valiliğe sunulur.

Teklif sahibi belediye tarafından, başka bir belediyenin mücavir alanındaki yerler için talepte bulunulması halinde, Genelgenin I A maddesinde belirtilen gerekçeler dışında diğer belediyenin gelişme alanında kalıp kalmadığı, diğer belediyenin yerleşme alanına ilişkin kullanım, yatırım, planlama ve idari bakımından bütünlük sağlayıp sağlamadığı gibi hususlarında teklife ilişkin diğer belediyenin görüşü alınır ve teklif dosyasına eklenir.

Bu tür teklifler, teklif dosyasında yer alan bilgiler ile gerektiği takdirde mahallinde yapılan inceleme sonucu elde edilen veriler, teklife konu alana ilişkin hali hazırda mücavirin bağlı bulunduğu belediyenin imar konusunda yaptığı çalışmalar, belediyenin alana götürdüğü hizmetler ile teklif alan içindeki köy görüşleri gibi veriler dikkate alınarak Bakanlıkça değerlendirilir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2013/22 sayılı Genelgesine göre, mücavir alan paftasında yer alan sınır çizimlerinde, Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik’te belirtilen çizim teknikleri kullanılacaktır. Harita bilgileri yeterli olacak, mutlaka lejant bulundurulacaktır.

Paftalarda; 1) Teklifi hazırlayan belediyenin ilgili kanun uyarınca belirlenmiş olan belediye sınırı, 2) Teklif alanın sınırı,

3) Var ise, Bakanlık’ça onaylanmış bulunan mevcut mücavir alan sınırı,

4) Onaylı üst ölçek plan ve imar planı sınırları,

5) Teklif alan içerisinde kalan köylerin köy idari sınırları ve tespit edilmiş ise köy yerleşik alan sınırları,

6) Teklif alanın bulunduğu pafta veya paftalarda başka belediye bulunması halinde, bu belediyelerin sınırı ve var ise Bakanlık’ça onaylanmış bulunan mevcut mücavir alan sınırları,

7) Teklif alanın bulunduğu paftaya giriyor ise, Ülke, il ve ilçe sınırları,

8) Yörenin doğal, tarihi ve ekonomik değerleri ile ilgili olarak sanayi alanı, toplu konut alanı, organize sanayi bölgeleri, milli park, tabiatı koruma alanı, özel çevre koruma bölgesi ve sit alanı ve benzeri alanların sınırları,

9) Teklifin gerekçelerinde var ise yatırım alanı, koruma alanı gelişim alanı ve benzeri alanların sınırları,

10) Teklif alan sınırının kırık noktaları, nokta numaraları ve koordinat değerleri listesi gösterilir.

Ülke genelinde tüm belediyelerin mücavir alan teklifleri; bilgi teknolojilerine uygun hazırlanması ve veri standardının sağlanması amacıyla, aşağıda belirtilen hususlara uyulacak şekilde hazırlanacaktır.

a) Mücavir alan teklifinin hazırlanacağı 1/25000 ölçekli halihazır paftalar bilgisayar ortamında taranacaktır. 1/25000 ölçekli paftaların sayısal arşivine sahip belediyeler, bu arşivleri kullanabileceklerdir.(taramada renkli 24bit, 300dpi çözünürlük ve “jpg” uzantılı resim dosyası kullanılacaktır).

b) Taranan paftalar, Ülke koordinat düzleminde koordinatlandırılacaktır.(projeksiyon: UTM 60; datum: ED-50 TÜRKİYE-7 param)

c) Paftalar sol üst köşeden başlayacak ve saat yönünde devam edecek şekilde dört köşe koordinatları girilerek koordinatlandırılacak ve ‘Gecw” veya “geotiff’ uzantılı olarak kaydedilecektir.

d) Paftaların bilgisayar ortamındaki görüntüsü üzerine, bütün sınır bilgileri, ayrı tabakalarda çizilecektir.

– Belediye Meclisi Kararı Alınması

5393 sayılı Kanun kapsamında kalan belediyelerin mücavir alanları kapsamına almak istedikleri yerler ile ilgili olarak meclis kararı almaları gerekir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 26.04.2007 tarihli ve 2007/03 sayılı Genelgesine göre, büyükşehir belediyesi kapsamında kalan belediyelerde, büyükşehir belediyeleri mücavir alan teklifleri için sadece büyükşehir belediye meclis kararı yeterlidir. Bu teklifler için ilçe ve ilk kademe belediyeleri meclis kararına gerek bulunmamaktadır.

Söz konusu Genelgede, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 5216 sayılı Kanundan önce onaylanan ve 5216 sayılı Kanun uyarınca yeniden belirlenen büyükşehir belediyesi sınırları içindeki mücavir alanların ikinci bir işleme gerek kalmadan ortadan kalktığı, söz konusu alanlarda hangi alt kademe belediyesinin (ilçe veya ilk kademe belediyesinin) yetkili olacağının büyükşehir belediye meclisi tarafından karara bağlanacağı ifade edilmiştir.

5216 sayılı Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca yeniden belirlenen büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalarak büyükşehir belediyelerinin alt kademe belediyesi haline gelen belediyelerin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından daha önceden onaylanmış mücavir alanları, (ilçe ve ilk kademe belediyelerinin münhasıran kendilerine ait mücavir alanlarının bulunamaması nedeni ile) Kanunun geçici 2. maddesi ile belirlenen sınırların dışında kalsalar bile hiçbir işleme gerek kalmadan büyükşehir belediyesinin mücavir alanı haline gelir. Bu alanlarda da yetki dağıtımı konusunda büyükşehir belediye meclisleri yetkilidir.

– Mücavir Alan Tekliflerinin Valilikçe İncelenmesi

Valilik, belediye tarafından iletilen teklif dosyasını on beş gün içinde inceler. Eksik veya uygun olmayan dosyalar ilgili Belediyesine iade edilir. Teklif dosyasında eksik bulunmaması halinde bu maddede belirtilen iş ve işlemler otuz gün içerisinde tamamlanır.

a) İlgili birim uzmanlarınca mahallinde inceleme yapılır. İnceleme sonuçlarına göre teklife konu alam görsel şemalar ile açıklayan, teknik bilgi veren belediye teknik gerekçelerini inceleyen ve belediyenin hizmet kapasitesinin etkin ve yeterli olup olmadığını analiz eden nitelikte teknik gerekçe raporu hazırlanır. Teklife ilişkin olarak hazırlanan teknik gerekçe raporunda ayrıca teklifin uygun bulunup bulunmadığına dair görüş belirtilir.

b) İl özel idaresinin ilgili teknik biriminden, teklif alana ilişkin olarak yatırım, plan, proje ve yürütülen hizmetleri hakkında görüşü alınır.

c) İhtiyaç duyulması halinde, teklif hakkında ilgili kurum ve kuruluşların görüşü süre belirtilerek istenir. Bu konudaki yazılara otuz gün içinde cevap verilmemesi halinde olumlu görüş verilmiş kabul edilir.

ç) Valilik teklif alanında kalan köylere bilgi verir. Bilgilendirmeyi takip eden bir hafta içerisinde teklife ilişkin gerekçeli köy ihtiyar heyeti kararı alınır ve valiliğe iletilir. Bu süre içinde karar alınmaması durumunda köy ihtiyar heyeti kararı olumlu kabul edilir. Köy ihtiyar heyeti kararının olumsuz olması durumunda, ihtiyar heyeti kararında yer alan gerekçeler incelenir ve konu hakkında görüş oluşturulur.

d) Ek-3 ve Ek-4’de yer alan değerlendirme formlarındaki valiliğin doldurulması gerekli kısımlar doldurulur, bilgilerin doğru ve eksiksiz doldurulduğunun kontrolü yapılır.

e) Teklife ilişkin, tüm bilgi, belge ve paftada yer alan sınır bilgilerinin doğruluğu kontrol edilir ve aslına uygunluğu onaylanır.

Teklif dosyasına, hazırlanan gerekçe raporu ile il özel idaresi görüşü eklenir ve teklif için karar alınmak üzere İl İdare Kuruluna gönderilir.

Valilik, belediyeden (4) takım halinde iletilen teklif dosyalarını, il idare kurulu kararı, il özel idaresi görüşü, teknik gerekçe raporu, alınmış ise köy ihtiyar heyeti kararı, ilgili kurum ve kuruluş görüşlerini de eklemek suretiyle düzenler. Bu teklif dosyalarından bir takımını kaydı tutulmak ve arşivlenmek üzere muhafaza eder, bir takımını ilgili belediyeye, iki takımını da incelenmek üzere Bakanlığa gönderir.

Valilik adına mücavir alan ile ilgili iş ve işlemleri Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü yürütür.

Bu Genelgede yer alan usul ve esaslara uygun hazırlanmayan, eksik bilgi ve belge bulunan teklifler hakkında Bakanlıkça yapılacak bildirimi müteakip doksan takvim günü içerisinde bütün eksiklerin tamamlanarak Bakanlığa sunulması zorunludur. Bu süre zarfında tamamlanmayan teklifler Bakanlıkça yeni bir işleme gerek olmaksızın kabul edilmemiş sayılır. Bu duruma gelmiş olan teklifin belediyesince müracaatı halinde yeniden hazırlanması gerekir.

Bakanlıkça onaylanmadığı müddetçe belediye meclisleri veya il idare kurulunca alınan kararlar mücavir alan onayı kazanmaz.

– İl İdare Kurulu Kararı Alınması

3194 sayılı İmar Kanununun 45. maddesine göre mücavir alanlar için il idare kurulu kararı alınması gerekmektedir. Her ne kadar 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun yürürlüğünden itibaren belediye sınırları dışında imar ile ilgili yetkiler il özel idarelerine geçmiş ise de, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 26.04.2007 tarihli ve 2007/03 sayılı Genelgesine göre mücavir alan tekliflerinde il idare kurulu kararı alınması yönündeki uygulamaya devam edilmesi gerekmektedir. Bu teklifler için il genel meclisi kararı alınması gibi bir durum söz konusu değildir. Ancak belediye sınırı dışında planlama yapma yetkisi il özel idarelerinde olduğu için, mücavir alan tekliflerinde il özel idarelerinin de görüşünün alınması gerekir.

– Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Nihai Onayı

İl idare kurulu alınarak tekrar Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gönderilen teklifler, bu Bakanlık tarafından onaylanarak yürürlüğe girer. Onaylı haritaların birer örneği İller Bankası Genel Müdürlüğü ile valiliklere gönderilir.

Ayrıca bu Bakanlık; onaylı üst ölçekli plan kararları, afetler, doğal, tarihi, kültürel ve ekolojik özellikler, değişen idari sınırlar sonucu mücavir alanların bütünlüğünün bozulması veya teklif gerekçesinin ortadan kalkması gibi zaruret gerektiren hallerde herhangi bir teklif veya talep olmaksızın ilgili valiliğe bilgi vererek ve gerektiğinde belediye ile işbirliği sağlayarak mücavir alana dahil etme ve çıkarma işlemini re’sen yapabilir.

f) Mücavir Alan Tespitine İlişkin İşlemlere Karşı Dava Açılması

Mücavir alan tespitine ilişkin işlemlere karşı idari yargıda iptal davası açılabilir. İdari yargıda görevli mahkeme, Danıştay değil, idare mahkemeleridir.

Danıştay kararlarına göre, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının mücavir alanlarla ilgili olarak gerek talep üzerine ve gerekse resen yapabileceği işlemler, 2575 sayılı Danıştay Kanununun 24/d maddesinde belirtilen düzenleyici işlem niteliğinde değildir. Bu nedenle, mücavir alan tespitine ilişkin olarak yapılan işlemlere karşı ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’da değil, idare mahkemelerinde iptal davası açılması gerekir. (D.6.D. 03.11.1992, E. 1992/3740, K. 1992/3957)

Yetkili mahkeme ise, mücavir alanı tespit edilen belediyenin mülki sınırları içerisinde bulunduğu ilçenin bağlı olduğu idare mahkemesidir.

İmar Sınırı Nedir?

a) İmar Sınırı

İmar sınırı ifadesindeki imar kelimesi, imar planlarını kapsar. 3194 sayılı İmar Kanunu‘nun 6. maddesine göre imar planları ise nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak hazırlanır. Dolayısıyla burada imar kelimesiyle kastedilen nazım ve uygulama imar planlarıdır. Bu planların sınırları, yani planın bittiği yer ise imar sınırı olarak adlandırılır.

b) İmar Sınırında Ne Demek?

Gayrimenkul satış ilanlarında bazı taşınmazlar için “imar sınırında” ifadesi kullanılmaktadır. Okuyucularımızdan da “imar sınırı ne demek” tarzı sorular alıyoruz. Buradaki imar sınırında ifadesi, imar planı içerisinde olmamakla birlikte imar planının bittiği yere çok yakın olan ama imar planı bulunmayan alanları ifade etmektedir. Yani bir parsele imar sınırında denildiği zaman imar planının olmadığı, buna karşılık imar planına sınırdaş olduğu anlamına gelir.

Büyükşehir Belediye Sınırları Ne Demek?

a) Büyükşehirlerde Belediye Sınırı

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 5. maddesinde; büyükşehir belediyelerinin sınırları adını aldıkları büyükşehirlerin belediye sınırı olarak tanımlanmış, ilçe belediyelerinin sınırları bu ilçelerin büyükşehir belediyesi içinde kalan kısımlarının sınırları olarak belirlenmiş ve ilk kademe belediyelerinin büyükşehir belediye sınırları dışında belediye sınırı olamayacağı düzenlenmiş bulunmaktadır.

On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun‘a göre büyükşehir belediyelerinin sınırları il mülki sınırlarıdır.

b) Büyükşehir Belediyesi Mücavir Alanı Nedir? Büyükşehir Mücavir Alan Sınırı Nedir?

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 27. maddesinin 3. fıkrasında da; Büyükşehir Belediyesi mücavir alanlarının ilçe ve ilk kademe belediyeleri arasındaki bölüşümünün büyükşehir belediye meclisince yapılacağı hükme bağlanmıştır. Bu düzenleme, Kanunun 5. maddesindeki tanım ile birlikte değerlendirildiğinde; büyükşehir belediyesi sınırı ile büyükşehir belediyesi mücavir alan sınırının farklı anlamları içeren iki farklı kavram olduğu açıktır.