3561 sayılı Mal Memurlarının Kayyım Tayin Edilmesine Dair Kanun hükümlerine göre vesayet makamınca 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri uyarınca her ilin merkez ve ilçeleri için çevre, şehircilik ve iklim değişikliği il müdürü kayyım olarak atanmaktadır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir.
Dolayısıyla herhangi bir taşınmazdan Milli Emlak tarafından ecrimisil alınabilmesi için taşınmazın Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlardan olması gerekir. Bu niteliği olmayan taşınmazlardan Milli Emlak tarafından ecrimisil alınamaz.
3561 sayılı Mal Memurlarının Kayyım Tayin Edilmesine Dair Kanun’a göre; bir kimsenin uzun süreden beri bulunamaması veya oturduğu yerin bilinememesi nedeniyle malvarlıkları üzerinde Hazine menfaatinin korunmasını sağlamak üzere; mahallin en büyük mal memurunun kayyım olarak atanmaktadır. Bu taşınmazlar ve diğer mal varlıkları, mal memurları tarafından yönetilmektedir.
Bu taşınmazlar niteliği gereği Hazine özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altına olan yerlerden değildir. Bu nedenle bu taşınmazlar hakkında 2886 sayılı Kanun’un 75. maddesine göre ecrimisil istenilemez.
Mal Memurlarının Kayyımlığı Hakkında Yönetmelik’in 9. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde “Kiralama işlemleri, işgale uğrayan taşınmazların tahliyesi ve işgal nedeniyle talep edilecek kullanım bedellerinin takip ve tahsili ile diğer konulara ilişkin işlemler, kendisine kayyım atanan kişinin hak ve menfaatleri gözetilerek kayyım tarafından yürütülür.” hükmü yer almaktadır.
Burada kullanım bedeli ifadesinin kullanılmasındaki amaç 2886 sayılı Kanun’un 75. maddesinde düzenlenen ecrimisilden farklı bir husus olduğunu vurgulamak içindir. 75. maddede düzenlenen ecrimisil kamu hukukuna tabidir. Kayyımlık malları ise özel hukuka tabidir.
Dolayısıyla, kayyımlıkla yönetilen taşınmazlardan 2886 sayılı Kanun’un 75. maddesine göre ecrimisil alınamaz. Bu taşınmazlardan Medeni Kanun hükümlerine göre kullanım bedeli (bir başka ifadeyle özel hukuk ecrimisili) alınır.
Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü tarafından verilen 11.11.2013 tarihli ve E: 2013/1340, K: 2013/1572 sayılı kararda mal memurunun kayyım vasfıyla yaptığı işlemlerin 3561 sayılı Kanun ve Mal Memurlarının Kayyımlığı Hakkında Yönetmelik’te yapılan atıflar gereğince 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümlerine tabi olduğu ve bu niteliği gereğince sorunun 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 2. Kitap 3. Kısım’da düzenlenen “Vesayet Hukuku” hükümleri çerçevesinde adli yargı yerince çözüme kavuşturulması gerektiği sonucuna varılmıştır.
