İçindekiler
Mera Tahsisi Nedir?
Merak Kanunu’nun 3. maddesine tahsis; Çayır, mera, yaylak ve kışlakların kullanımlarının verimlilik ve sosyal adalet ilkelerine uygun şekilde düzenlenerek, münferiden ya da müştereken yararlanılmak üzere bir veya birkaç köy ya da belediyeye bırakılması olarak ifade edilmiştir.
Mera Tahsisi Nasıl Yapılır?
Mera Komisyonunca görevlendirilen teknik ekipler mevcut mera, yaylak ve kışlaklar ile bu Kanun gereğince mera, yaylak ve kışlak kapsamına alınacak alanları tespit ederek bu alanların sınırlarının belirlenmesi ve işaret konulması işlemlerini yapar, 1/5000 ölçekli haritalarını tanzim ederek bu yerleri sınırlandırır.
Mera, yaylak ve kışlak olarak tespit edilen yerlerin, bu Kanunda gösterildiği şekilde sınırlandırılmasına esas olmak üzere, yapılması gereken arazide sınır belirlemesi ve işaret konulması işlemleri, ilgili köy muhtarları ile belediye başkanlarının veya görevlendirecekleri temsilcilerinin de hazır bulunması kaydıyla gerçekleştirilir.
Teknik ekiplerce, bu Kanunun uygulandığı köy veya belediyelerin ekolojik, tarımsal ve ekonomik özellikleriyle mevcut hayvan varlıkları ve bunların gelecekteki muhtemel gelişmeleri dikkate alınarak, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikteki normlara göre mera, yaylak ve kışlak ihtiyaçları tespit edilir. Bu işlemlerin sonunda bir tutanak düzenlenir ve hazır bulunanlarca imzalanır.
Mera Tahsis Kararına İtiraz
Mera Kanunu’nun “Tahsis Kararının Tebliği, İlanı, İtirazı ve Kütüğe Kayıt” başlıklı 13. maddesine göre teknik ekiplerce yapılan çalışmaların sonuçlan komisyonca ilgili köy ve belediyelerin ilan yerlerinde 30 gün süre ile askıda kalır. Bu süre içerisinde itiraz edilebilir. Aşağıda itiraz edilmesi ve edilmemesi durumu ayrı ayrı açıklanmıştır.
a) Mera Tahsis Kararına İtiraz Edilmezse
30 günlük ilan süresi içinde haklarında dava açılmayan kararlar kesinleşir ve tapu sicil müdürlüğüne gönderilerek özel sicile kaydedilir.” hükmü ile de; tahsis kararının tebliğ, ilan, itiraz ve kütüğe kaydı düzenleme altına alınmış; bu kararlardan, 30 günlük ilan süresi içinde hakkında dava açılmayanların kesinleşerek tapu sicil müdürlüğündeki özel sicile kaydedileceği düzenlenmiştir,
b) Mera Tahsis Kararına İtiraz Edilirse
Teknik ekiplerin tespit ve tahdit sonuçlarına karşı askı ilanı süresi içinde komisyona itiraz edilebilir. Komisyon yapılan itirazları 60 gün içinde karara bağlar. Komisyonun itirazları inceleyerek aldığı kararlar ile tahsis kararlan, o yerin köy muhtarlığı ile belediye başkanlığına, defterdarlık veya mal müdürlüğüne, ilgili orman müdürlüğüne ve Tarım Reformu Teşkilatına tebliğ edilir. Ayrıca köy ve belediyelerde ve bunların bağlı olduğu ilçelerde alışılmış araçlarla ilan edilir ve bu konuda tutanaklar ve haritalar eklenerek 30 gün süre ile askıya çıkartılır.
Mera Tahsis Kararının İptal Davası
Mera Kanununun 21. maddesine göre tahsis kararlarında belirtilen haklara tahsislerin kesinleştiği tarihten itibaren 5 yıl geçtikten sonra tespitlerden önceki hukuki sebeplere dayanılarak itiraz edilemez ve bunlara karşı dava açılamaz.
4342 sayılı Kanun’un 13. maddesi, başlığında da belirtildiği üzere, tahsis kararının tebliği, ilanı, itirazı ve kütüğe kayıt usulünü, dolayısıyla da sicilin oluşmasına kadarki prosedürü; 21. maddesi ise metninde de açıkça ifade edildiği üzere 13. maddedeki prosedür tamamlandıktan, tahsisler kesinleştikten sonraki itiraz ve dava hakkını, düzenlemektedir.
Anılan 21. maddede; tahsis kararlarında belirtilen hakların, tespitlerden önceki sebeplere dayanılarak itiraz ve dava konusu edilebilmesini, tahsisin kesinleştiği tarihten itibaren beş yılla sınırlandırmaktadır. Bu sürenin hak düşürücü süre olduğunda kuşku bulunmamaktadır.
Çok açık biçimde görülmektedir ki, 30 günlük ilan süresi içinde hakkında dava açılmayan tahsis kararının Kanun’un 13. maddesi prosedürü içinde kesinleşip, tapu sicil müdürlüğündeki özel sicile kaydedilmesi; bu karara karşı hukuki yolların tükendiği anlamına gelmemektedir. Bilakis,
Aksine bir kabul şeklinin 21. madde hükmünün getiriliş amacına aykırı olacağı ve bu maddenin varlığını anlamsız kılacağı da unutulmamalıdır.
Nitekim benzer bir düzenlemeye 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nda da yer verilmiş; Kanun’un “Kadastro Tutanaklarının Kesinleşmesi ve Hak Düşürücü Süre” başlıklı 12. maddesinin ilk fıkrasında 30 günlük ilan süresi geçtikten sonra, dava açılmayan kadastro tutanaklarına ait sınırlandırma ve tespitlerin kesinleşeceği; ikinci fıkrasında sicile kaydedileceği ve bunun şekli, belirtildikten sonra; üçüncü fıkrasında yer alan “Bu tutanaklarda belirtilen haklara, sınırlandırma ve tespitlere ait tutanakların kesinleştiği tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra, kadastrodan önceki hukuki sebeplere dayanarak itiraz olunamaz ve dava açılamaz…” hükmü ile kesinleşen sınırlandırma ve tespitlere karşı, kesinleşme tarihinden başlamak üzere 10 (on) yıllık hak düşürücü süre içinde itiraz ve dava yoluna başvurulabileceği düzenlenmiştir.
Bu nedenle mera komisyonunun tahsise ilişkin kararlarının, bunlara karşı 30 (otuz) gün içinde dava açılmaması nedeniyle kesinleşmesi; bu yerin mera vasfının kesinleştiği, başka bir yasal yolun kalmadığı anlamına gelmemekte; 21. maddede yer alan 5 (beş) yıllık hak düşürücü sürede tespitlerden önceki hukuki nedenlere dayanılarak açılacak davada tahsis kararlarında belirtilen haklara yönelik iddiaların ileri sürülmesi ve mera belirlemesine karşı çıkma olanağı bulunmaktadır.
