Hazine Taşınmazlarında Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği

Hazine Taşınmazlarının Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği

Ülkemiz,  ekolojik zenginliği nedeniyle doğadan toplanan tıbbi ve aromatik bitkiler  ile  süs  bitkileri açısından  büyük  bir  potansiyele  sahiptir.  Bu  bitki türleri,  ilaç,  kozmetik  ve  süs  bitkiciliği  başta  olmak üzere birçok sektörde yoğun olarak kullanılmaktadır. Ülkemizde tıbbi ve aromatik bitkilerin üretiminin artırılması, bu daldaki birçok sanayi kolunun gelişmesi dünya pazar hacminde rekabet edilebilmesi açısından büyük önem arz etmektedir.

Bu amaçla yayımlanan 379 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği ile mevcut potansiyelin ortaya çıkartılmasını  ve  bu  bitkilerin  yurtiçinde  üretiminin artırılarak     ithalatın     azaltılmasını     desteklemek amacıyla,  Hazine  taşınmazlarının,  tıbbi  ve  aromatik bitkiler ile süs bitkileri yetiştirilmek üzere kiralanması teşvik edilmektedir.

Teşvik Şekli ve Kira Süresi

Hazine taşınmazlarını, tıbbi ve aromatik bitkiler ile süs bitkilerinin üretimi yapılmak üzere rayiç bedelin binde biri bedel üzerinden çok yıllık bitkiler için10 yıla kadar tek yıllık bitkiler için ise5 yıla kadar kiralama imkânı vardır. Hazine taşınmazları, çok yıllık bitkiler için on yıla, tek yıllık bitkiler için ise beş yıla kadar kiraya verilebilir.

Yıllık Kira Bedeli Ne Kadar

İlk yıl tahmini kira bedeli; taşınmazın rayiç bedelinin binde biridir. İlk yıl kira bedelinin dörtte biri, ihalenin onaylanmasına ilişkin kararın müşteriye tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde peşin olarak, kalanı üçer aylık dönemler hâlinde üç eşit taksitle; müteakip yıllar kira bedelleri ise, üçer aylık dönemler hâlinde dört eşit taksitle ödenir. Ancak, talep edilmesi halinde, peşinatın dışında kalan kira bedelleri, aynı yıl kira dönemi içinde olmak kaydıyla, dönemin son ayında ve tek seferde ödenebilir.

Bir yıldan uzun süreli kira sözleşmelerinde  müteakip yıllar kira bedelleri, Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Tarım Ürünleri Üretici Fiyatları Endeksi (Tarım ÜFE – bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde değişim) oranında arttırılır.

Süresi içinde ödenmeyen kira ve kullanım bedelleri ile diğer alacaklara, 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen oranda gecikme faizi uygulanır.

En Fazla Ne Kadarlık Alan Kiralanabilir?

Hak sahibi olarak belirlenenlere, aynı ilçe sınırları içerisinde, tıbbi ve aromatik bitkiler için; en fazla 1.000.000 m²’ye kadar, süs bitkileri için en fazla 2.000.000 m²’ye kadar, Hazine taşınmazı kiraya verilebilir.

Kiraya Verilecek Taşınmazlar Nasıl Belirlenir? İdarenin Belirlemediği Taşınmazlar İçin İdareye Talepte Bulunulabilir mi?

Tıbbi ve aromatik  bitkiler  ile  süs  bitkilerinin  üretimi yapılmak üzere kiraya verilebilecek  Hazine  taşınmazları,  idare tarafından re’sen belirlenebileceği gibi gerçek/tüzel kişilerin talebi üzerine de belirlenir. Bu Tebliğ kapsamında kiraya verilebilecek Hazine taşınmazları, re’sen veya gerçek/tüzel kişilerin talebi üzerine İdarece belirlenir. Dolayısıyla idarenin belirlemediği taşınmazlar için idareye talepte bulunulabilir.

Kiraya Verilecek Taşınmazlar İlan Ediliyor mu?

İdarece belirlenen veya gerçek/tüzel kişiler tarafından talep edilen ve kiraya verilmesi uygun görülen taşınmazlar, İdarenin internet sayfasında ve uygun görülen diğer şekillerle 30 gün süreyle ilan edilir. İlan edilen taşınmazlar ilgili belediye başkanlıkları, ticaret ve sanayi odaları ile ziraat odalarına da bildirilir. İlan edilen bu taşınmazlardan köy ve belde sınırları içerisinde bulunanlar aynı süre içerisinde ilgili köy ve beldede uygun görülen vasıtalarla duyurulur.

İlan edilen taşınmazlara ilişkin bilgiler, ilanın başladığı tarihten itibaren beş gün içerisinde Tarım İdaresine ayrıca gönderilir.

Başvuru Nereye Yapılır

İdarece ilan edilen Hazine taşınmazları üzerinde tıbbi  ve  aromatik  bitkiler  ile  süs  bitkileri  yetiştirmek isteyen  gerçek  veya  tüzel  kişilerce,  379  sayılı  Genel Tebliğ   eki   (Ek-2)’ye   uygun   olarak   doldurdukları başvuru   formu   ve   ekleriyle   birlikte,   ilan   süresi içerisinde  taşınmazın  bulunduğu  yerdeki  Çevre  ve Şehircilik  İl    Müdürlüğüne  (Emlak  Müdürlükleri,  Millî Emlak Müdürlükleri,  Millî  Emlak  Şeflikleri)  müracaat edilmesi gerekmektedir.

Başvuru Nasıl Yapılır

İdarece ilan edilen Hazine taşınmazları üzerinde tıbbi ve aromatik bitkiler ile süs bitkileri yetiştirmek isteyen gerçek veya tüzel kişiler, başvuru formu ve ekleriyle birlikte, ilan süresi içerisinde İdareye başvurur. Başvuru süresi sona erdikten sonra bilgi ve belge kabul edilmez. Başvuru formu için tıklayınız.

Başvurular Nasıl Değerlendirilecek? Kiralama Yapabilecek Kişiler Nasıl Belirlenecek?

Milli emlak birimlerine yapılan başvurular dosyalar halinde tarım idaresine gönderilecektir. Alınan başvuru formları ve eki belgeler, her bir taşınmaz için oluşturulan dosyalar halinde, teknik uygunluk açısından değerlendirilmek ve hak sahipliği belirlenmek üzere başvuru süresinin bitiminden itibaren en geç üç iş günü içerisinde ilgili Tarım İdaresine gönderilir.

Tarım İdaresi başvuruları aşağıdaki şekilde değerlendirir:

a) İlan edilen Hazine taşınmazı için sadece bir başvurunun olması durumunda, Tebliğ eki Teknik Uygunluk Değerlendirme Formu’nda belirtilen kriterlere göre teknik uygunluk değerlendirmesi yapılarak başvuranın hak sahibi olup olmadığı belirlenir.

b) İlan edilen Hazine taşınmazı için birden fazla başvurunun olması durumunda, Tebliğ eki Teknik Uygunluk Değerlendirme Formu’nda belirtilen kriterlere uygun olan başvurular için Tebliğ ekinde (Ek-4) yer alan Başvuruların Öncelik Açısından Değerlendirilme Formunda belirtilen kriterlere göre öncelik sıralaması açısından değerlendirme yapılarak hak sahibi belirlenir. Yapılan bu değerlendirmede puanların eşitliği halinde, Ek-4’de yer alan kriterlerden başvuru sahibine ilişkin birinci bölüm puanlaması esas alınır. Bu puanların da eşitliği halinde sırasıyla Başvuruların Öncelik Açısından Değerlendirilme Formunda yer alan diğer bölümlerin puanı dikkate alınır. Tüm puanlardaki eşitlik halinde kuraya başvurulur ve Tebliğ ekinde (Ek-5) yer alan Başvuru Sıralama Formu’na uygun bir şekilde başvuru sıralama listesi oluşturulur.

Tarım İdaresi başvuruları en geç 30 gün içerisinde değerlendirerek sonucunu İdareye bildirir.

Kira İşlemleri Nasıl Yapılacak?

Taşınmaz, hak sahibine Kanunun 51 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca pazarlık usulüyle ihale edilir ve kira sözleşmesi düzenlenir. Kiraya verme işlemlerinde, Yönetmelik ekinde yer alan Kira Şartnamesi ve Kira Sözleşmesi düzenlenir. Ancak, düzenlenecek Kira Şartnamesine ve Sözleşmesine bu Tebliğ ekinde yer alan (Ek-6) Özel Şartlar ayrıca eklenir. Kira sözleşmelerinin notere tasdik ve tescili zorunlu değildir.

Taşınmazın Teslimi

Kiraya verilen taşınmaz, İdarece sözleşme tarihinden itibaren onbeş gün içinde üzerindeki muhdesat ve müştemilat da gösterilmek suretiyle mahallinde tanzim edilecek tutanakla kiracısına teslim edilir.

Kira Dönemi İçerisinde Yatırımcının Yükümlülükleri, Geçici Yapılaşma Yapılabilir mi?

Kiracı, kiralama amacına uygun olarak en fazla altı ay içerisinde faaliyete başlamak zorundadır. Teslim edilen taşınmazın üzerinde kiracı tarafından kiralama amacına, başvuruda belirtilen şartlara ve bu Tebliğ hükümlerine uygun olarak faaliyette bulunulması esastır. Kiralama süresince yetiştirilecek bitkilerin, başvuruda belirtilen tıbbi ve aromatik bitkiler veya süs bitkileri grubunda yer alması gerekmektedir. Kiracı tarafından talep edilmesi ve bu talebin Tarım İdaresince uygun görülmesi halinde;

a) Münavebe ihtiyacı nedeniyle, kiralama süresince başvuruda belirtilen aynı grup içerisinde yer alan farklı bitkilerin yetiştiriciliği yapılabilir.

b) Üretim planlaması ya da zirai karantina gereğince teknik bir zorunluluk olması durumunda Hazine taşınmazının bir kısmı nadasa bırakılabilir.

c) Ayrı bir sözleşme düzenlenmeksizin ve bedel alınmaksızın sadece yeşil gübreleme yapmak amacı ile kullanılan bitkilerle ara tarım yapılabilir.

Kiracı sözleşmenin bir kısmını veya tamamını devredemez, sözleşmeye ortak alamaz (tarımsal amaçlı üretici örgütleri, kooperatif veya birliklerin üye ve ortaklarındaki değişiklikler hariç), kiraya verilen yeri genişletemez, değiştiremez ve amacı dışında kullanamaz.

Tıbbi ve aromatik bitkiler ile süs bitkileri yetiştirilmesi amacıyla kiraya verilen taşınmazlar kiralama amacı dışında kullanılamaz, üzerlerinde hiçbir şekilde sabit yapı ve tesis inşa edilemez. Ancak kiracı tarafından talep edilmesi halinde üretim için zorunlu olan, kiralama amacına matuf takılıp sökülebilir malzemelerle geçici nitelikte tesis, depo vb. yapılar, kontrol ekibinin uygun görüşü ve İdarenin izni ile yapılabilir. Bu şekilde izin verilen yapılar, sözleşme bitiminde kiracı tarafından kaldırılır ve tahliye edilir.

Sözleşmemi Devredebilir miyim? Ortak Alabilir miyim?

Kira sözleşmeleri devredilemez ve bu sözleşmelere ortak alınamaz. Ancak, tarımsal amaçlı üretici örgütleri, kooperatif veya birliklerin üye ve ortaklarında değişiklik olabilir.

Kira Sözleşmesi Hangi Hallerde Feshedilir?

Kiraya verilen taşınmaza, kira sözleşmesinin sona ermesinden önce kamu kurum ve kuruluşları tarafından kamu hizmetlerinin yürütülebilmesi için zorunlu olarak ihtiyaç duyulması veya taşınmazın özel kanunlar gereğince değerlendirilmesinin talep edilmesi halinde, sözleşme tazminat alınmaksızın İdarece tek taraflı olarak feshedilir. Kiracı yapılacak tebligatı takip eden üç ay içerisinde taşınmazı tahliye etmekle yükümlüdür.

Kontrol ekibi tarafından yapılan denetim sonucunda faaliyetin uygun yürütülmemesi ve kontrol ekibince verilen süre içerisinde aykırılıkların giderilmemesi hallerinde, sözleşme feshedilir ve taşınmazın tahliyesi sağlanır.

Yeniden Kiralama Yapabilir miyim? Yeniden Kiralama Yapılıncaya Kadar Geçen Dönem İçin Kira Ödenecek mi?

Kiracısı tarafından yeniden kiralanması talep edilmeyen taşınmazlar kira süresinin bitiminde herhangi bir tebligata gerek kalmadan derhâl tahliye edilir. Yeniden kiralanması talep edilen ancak kiraya verilmesi uygun görülmeyen veya sözleşmesi feshedilen taşınmazlar yapılacak tebligatı takip eden on beş gün içerisinde tahliye edilir. Kira sözleşmesi feshedilen veya yeniden kiralama talebinde bulunulmayan taşınmazların tahliyeleri sağlanıncaya kadar geçen süre içindeki kullanımlar nedeniyle ecrimisil tespit ve takdir edilir.

Kira süresi sonunda kiracının talep etmesi halinde, kontrol ekibinin uygunluk raporu ile yeniden bedel belirlenmek suretiyle taşınmaz, yükümlülüklerini yerine getiren eski kiracısına yeniden kiraya verilebilir.

Kira süresinin sona ermesi nedeniyle kiracısı tarafından yeniden kiralama talebinde bulunulan taşınmazların, eski kiracısına kiraya verilinceye kadar geçen süre içindeki kullanımı için, yeni sözleşmede öngörülen bedel üzerinden kullanım bedeli tahsil edilir.

Üretimi Teşvik Edilen Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Listesi

Üretimi teşvik edilen tıbbi ve aromatik bitkilerin listesi 379 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği ekinde (Ek-1) yer almaktadır. Hazine taşınmazları, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca belirlenen ve Tebliğ ekinde (Ek-1) yer alan tıbbi ve aromatik bitkiler ile süs bitkilerinin üretimi yapılmak üzere hak sahiplerine kiraya verilebilir.

Tarım İdaresince uygun görülmeyen süs bitkileri ile bu Tebliğ ekinde (Ek-1) yer almayan tıbbi ve aromatik bitkiler için yapılan kiralama talepleri bu Tebliğ kapsamında değerlendirmeye alınmaz.

İhtiyaç halinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının görüşleri doğrultusunda tıbbi ve aromatik bitkiler grubu içerisinde yer alan bitki türlerinde değişikliğe gidilebilir.

Bu listede yer alan bitkilerin yetiştiriciliğine özel bir mevzuatın bulunması halinde ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.

Ayrıca tıbbi ve aromatik bitkiler için oluşturulan bu liste, bir bitkinin tıbbi veya aromatik amaçla kullanılıp kullanılmaması esasına göre oluşturulmuştur. Örneğin bir yağ bitkisi olan aspir, boyar madde eldesi amacıyla çiçeklerinden yararlanmak amacıyla yetiştiriliyorsa “Tıbbi-Aromatik Bitki” olarak değerlendirilir. Ancak aspir, yağ elde etmek amacıyla yetiştiriliyorsa “Yağ Bitkisi” olarak değerlendirilir ve bu listede kapsamında işlem tesis edilmez.

TIBBİ VE AROMATİK BİTKİ TÜRÜ LİSTESİ