Normal koşullarda milli emlak arazileri ve arsaları 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik kapsamında ihale ile olabilmektedir. Hazine arazisi kiralama konusunda hazırlamış olduğumuz geniş kapsamlı bir rehber için şu yazımıza bakınız: Hazine Arazisi Kiralama Bu yazımızda Hazine arazi ve arsalarının pazarlık usulüyle kiraya verilmesi veya doğrudan kiralanması mümkün olduğu durumları izah etmeye çalışacağız.
1) Pazarlık Usulüyle Kiraya Verilebilecek Hazine Parselleri
Yönetmelik’in 67. maddesine göre, kullanışlarının özelliği veya İdareye yararlı olması nedeniyle kapalı veya açık teklif usulleriyle ihalesi uygun görülmeyen Hazine taşınmazları, Kanunun 51. maddesinin (g) bendine, Hazinenin paylı veya elbirliği mülkiyetinde olan taşınmazlardaki payları (f) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir. Bu hüküm 2886 sayılı Kanun’un 51. maddesindeki istisnaların tekrarı niteliğindedir.
a) Hazinenin Hissedar Olduğu Parseldeki Hazine Hissesinin Kiraya Verilmesi
Devlet İhale Kanunu’nun 51/f maddesine göre “İdarelerin, müştereken veya iştirak halinde sahibi bulundukları taşınmazlardaki paylarının paydaşlara kiraya verilmesi” işlemleri pazarlık usulü ile yapılır.
b) Kapalı Veya Açık Teklif Yöntemleriyle İhalesi Uygun Görülmeyen Taşınmazların Kiraya Verilmesi
Devlet İhale Kanunu‘nun 51/g maddesine göre; kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, devletin özel mülkiyetindeki taşınmazların kiralanması işlemleri pazarlık usulü ile yapılır.
c) Diğer Hususlar
Taşınmazların kiraya verilmesi işlemlerinde; kullanışlarının özelliği veya İdareye yararlı olması hususlarının bulunup bulunmadığı Milli Emlak Genel Müdürlüğünce belirlenir. Ancak, aşağıda belirtilen durumlarda bu özelliklerin varlığı kabul edilmiş olup, bu yerler Devlet İhale Kanunun 51. maddesinin (g) bendine göre pazarlıkla kiraya verilebilir.
a) Tarım arazilerinin kiraya verilmesi,
b) Tahsisli taşınmazlar ile kamu hizmeti görülmek üzere genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince kiralanan taşınmazların ticari amaçla kullanılması mümkün olan bölümlerinden Bakanlıkça belirlenenlerin dışında kalanların kiraya verilmesi,
c) Geçici iş ve hizmetler için kullanılacak taşınmazların kiraya verilmesi,
ç) Para çekme makineleri için kullanılacak yerlerin bankalara kiraya verilmesi,
d) Baz istasyonları, radyo ve televizyon vericileri ile radyolink vericileri gibi tesisler için ihtiyaç duyulan yerlerin kiraya verilmesi,
e) Taşınmazların genel bütçe kapsamı dışındaki kamu idarelerine kiraya verilmesi,
f) Taşınmazların ağaçlandırma veya özel orman fidanlığı yapılmak amacıyla kiraya verilmesi,
g) Birlikte kullanılacağı parselin maliki veya kiracısı tarafından kiralanması talep edilen, bu parselle bütünlük arz eden ve müstakil kullanımı mümkün olmayan taşınmazların kiraya verilmesi,
h) Reklam levhası konulmak üzere kiralanması talep edilen taşınmazların kiraya verilmesi,
ı) Balıkçı barınaklarının o yörede en az on iki aydan beri faaliyette bulunan su ürünü kooperatiflerine veya su ürünü kooperatif birliklerine kiraya verilmesi,
i) ÇŞB’nca belirlenen esaslar çerçevesinde ahşap iskelelerin kiraya verilmesi,
j) Taşınmazların; mevzuatında yer alan özel hükümler doğrultusunda doğrudan kiraya verilmesi öngörülen kişilere kiraya verilmesi,
k) Taşınmazların; kamu yararına çalışan dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflara; yönetim binası ile üyelerinin sosyal ve diğer ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik lokal, sosyal tesis gibi tesisler hariç olmak üzere sağlık ve eğitim amaçlı kiraya verilmesi,
l) Taşınmazların; vakıflarca kurulan yükseköğretim kurumları ile kanunla kurulmuş kurum ve kuruluşlar ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, kendi kuruluş kanunlarında yer alan asli kuruluş gayelerine uygun olarak kullanılmak üzere kiraya verilmesi,
m) Taşınmazların geleneksel el sanatları faaliyetleri yapılması ile münhasıran yöresel ürünlerin üretilmesi ve pazarlanması amacıyla kiraya verilmesi.
n) Sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getiren eski kiracısı tarafından kiralanması talep edilen ve İdarece uygun görülen taşınmazların (tahsisli taşınmaz içerisinde yer almayan otoparklar hariç) ilk sözleşme tarihinden itibaren toplam kira süresi yirmi yılı geçmemek üzere kiraya verilmesi.
-Hazineye ait olmakla birlikte diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından kiraya verilen ve kiracıları tarafından kiralanması talep edilen taşınmazların kiraya verilmesi,
-Kanunlar gereği mülkiyeti Hazineye intikal eden taşınmazlardan, kiracıları tarafından talep edilen taşınmazların eski kiracısına kiraya verilmesi,
–233 sayılı KHK kapsamında bulunan kamu iktisadi teşebbüslerine kiraya verilmesi,
–Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığınca uygun görülenlere kiraya verilmesi,
–Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamına giren tarihi ve bedii değeri olan taşınmazların kiraya verilmesi,
işlemleri 2886 sayılı Kanunun 51 inci maddesinin (g) bendine göre pazarlık usulüyle yapılabilir.
2) Hazine Arazilerinin İhalesiz Olarak Doğrudan Kiralanabileceği Durumlar
Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerin tarımsal üretim yapılmak üzere, taşınmazın bulunduğu köy/mahalle nüfusuna kayıtlı olan veya o köyde/mahallede ikamet eden topraksız veya yeterli toprağı olmayan çiftçilere kiraya verilebilmektedir. Bu konuda şu yazımıza bakınız: Hazineye Ait Tarım Arazilerinin Topraksız veya Yeterli Toprağı Olmayan Çiftçilere Kiraya Verilmesi
Ayrıca aşağıdaki kiralama türleri, ihaleye tabi değildir. Bilgi almak için linklere tıklayınız.
- Milli Emlak’tan Çayocağı ve Kantin Kiralaması Nasıl Yapılır?
- Hazineye Ait Taşınmazların Tarımsal Amaçlı Kooperatiflere Kiraya Verilmesi
- Hazine Taşınmazlarında Ağaçlandırma Yatırımı Nasıl Yapılır?
- Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır? Tarım Bakanlığı Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Listesi
- Hazine Arazilerinin Kullanıcılarına Doğrudan Kiralanması
