Vasiyetnamenin Tenfizi Davası

1) Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Nedir?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu‘nun 600. maddesi hükmüne göre kendisine belirli bir mal vasiyet edilen kimse, bu vasiyeti yerine getirmekle yükümlü olan varsa ona yoksa yasal mirasçılara karşı açacağı dava ile malın kendisine teslimini isteyebilir. İşte bu davaya vasiyetnamenin tenfizi davası denilmektedir.

Vasiyetnamenin tenfizi diye adlandırılan davalar, Sulh Hukuk Mahkemesince açılan vasiyetnamenin tebliğ işlemlerinin tamamlanmasından ve gerekli yasal sürelerin geçmesinden sonra, herhangi bir itiraza uğramadığı ve iptalinin istenmediği veya itirazların sonuçsuz kaldığının, bu nedenle de kesinleşmiş olduğunun tespiti için açılan davalardır.

a) Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Açmak Zorunlu Mu?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu‘Nun 600. maddesi hükmüne göre kendisine belirli bir mal vasiyet edilen kimse, bu vasiyeti yerine getirmekle yükümlü olan varsa ona yoksa yasal mirasçılara karşı açacağı dava ile malın kendisine teslimini isteyebilir. Bu nedenle, vasiyet alacaklısının vasiyetnamenin tenfizi davası açması zorunludur.

b) Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Açılmazsa Ne Olur?

Vasiyetnamenin açılıp okunmuş olması, mülkiyetin kendiliğinden vasiyet edilene geçmesini sağlamaya yeterli değildir. Bu itibarla kendisine muayyen mal vasiyet edilen kişi (yani vasiyet alacaklısı) Türk Medeni Kanunu’nun 600. maddesi uyarınca bu malın teslimini yasal veya seçilmiş mirasçılardan veya tenfiz memuru varsa ondan istemek durumundadır (Yargıtay 6. Hukuk Dairesi E: 2011/46 K: 2011/1467).

c) Vasiyetin Tenfizi Davası Ne Zaman Açılır?

Vasiyetin tenfizi davası, mirasbırakanın ölümü sonrasında mirasçılar veya diğer hak sahipleri tarafından, vasiyetnamenin geçerli bir şekilde yerine getirilmesi amacıyla açılır. Bu davanın açılması için öncelikle bazı yasal süreçlerin tamamlanması gerekmektedir.

• Mirasbırakanın vefatının ardından, vasiyetname noter veya miras bırakanın ailesi tarafından sulh hukuk mahkemesine sunulur.
• Mahkeme, vasiyetnameyi açar ve içeriğini mirasçılara bildirir. Bu işlem “vasiyetnamenin açılması” olarak adlandırılır.
• Vasiyetnamenin açılması işlemi sırasında mahkeme, vasiyetnamenin hukuki geçerliliğini inceler. Eğer şekil şartlarına uygun olduğu tespit edilirse geçerli kabul edilir.

Vasiyetnamenin tenfizi davası, mirasbırakanın ölümünün ardından, vasiyetnamenin açılması işleminden sonra açılabilir.

Vasiyetnamenin geçerliliğine ilişkin bir iptal davası açılmadığı takdirde veya iptal davası açıldıysa ve reddedildiyse, vasiyetin tenfizi için doğrudan dava açılabilir.

Bu dava herhangi bir süreye tabi olmamakla birlikte, mirasçılar arasındaki hak kaybını engellemek adına miras paylaşımı yapılmadan önce açılması tavsiye edilir.

d) Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Zamanaşımı

Vasiyetnamenin tenfizi davasında zamanaşımı süresiyle ilgili olarak, Türk Medeni Kanunu’nda doğrudan bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak genel olarak, vasiyetin yerine getirilmesi talebi niteliğindeki bu tür davalarda on yıllık genel zamanaşımı süresi uygulanmaktadır. Bu sürenin nasıl işlediğine bakalım:

Vasiyetnamenin tenfizi talebi, mirasbırakanın vefat etmesinden ve vasiyetnamenin açılmasından sonra ortaya çıkar.

Türk Borçlar Kanunu’nun 146. maddesine göre, dava hakkı doğduktan sonra bu tür talepler için on yıllık zamanaşımı süresi uygulanır.

Bu on yıllık süre, mirasbırakanın ölüm tarihinden itibaren işlemeye başlar. Ancak mirasbırakanın ölümünden sonra vasiyetname açılmadıysa veya mirasçılara duyurulmadıysa, zamanaşımı süresi henüz işlemeye başlamış sayılmaz. Ancak, vasiyetname açıldıktan sonra bu sürenin başladığı kabul edilir.

Eğer vasiyetnamenin içeriğiyle ilgili bir itiraz veya iptal davası açılmışsa, zamanaşımı süresi bu dava süresince durabilir veya kesintiye uğrayabilir. Ayrıca mirasçılar veya hak sahipleri arasında uyuşmazlık varsa ve yargı süreci devam ediyorsa, bu durum zamanaşımı süresinin etkilenmesine yol açabilir.

2) Vasiyetnamenin Tenfizi Davasının Şartları

Vasiyetnamenin tenfizi ve taşınmazın lehine vasiyet edilen davacı adına tescili için vasiyetnamenin açılıp okunması, tüm mirasçıların vasiyetnameyi itirazsız kabul etmesi veya 1 yıllık hak düşürücü süre içinde vasiyetnamenin iptali ya da tenkis davası açılmış ise sonucunun beklenmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekir Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2016/20404 K: 2018/7280). Buna göre vasiyetnamenin tenfizi için;

1) Vasiyetnamenin açılıp okunması,

2) Tüm mirasçıların vasiyetnameyi itirazsız kabul etmesi veya 1 yıllık hak düşürücü süre içinde vasiyetnamenin iptali ya da tenkis davası açılmış ise sonucunun beklenmesi ve sonucuna göre karar verilmesi, gerekir.

Bu nedenle tenfiz davasında öncelikle, vasiyetnamenin açılması dosyasındaki taraflara gerekçeli karar tebligatlarının yapılıp yapılmadığının tespit edilmesi, yapılmamış ise taraflara bu tebligatların usulüne uygun şekilde tebliğ edilmesi gerekmektedir. Nitekim hüküm, taraflara tebliğ edilmemiş ise, dosya henüz derdest dava hükmünde olacaktır (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2016/13250 K: 2017/16935 T: 4.12.2017)

Ayrıca 718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku hakkında Kanunun 54/c maddesinde, hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması, tenfiz şartları içinde sayılmıştır.

Buna göre, yabancı mahkeme kararının verilmesinde uygulanan hukuk ve bunun hangi kriterlere göre uygulandığı değil, yabancı kararın Türkiye’de icra edilmesi halinde meydana gelecek sonuçların Türk kamu düzenini ihlal edip etmeyeceğinin araştırılması gerekir.

Anılan maddede yer alan, “Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması” ifadesinden, yabancı mahkeme kararının esasına uygulanan hukukun Türk kamu düzenine aykırılığının incelenemeyeceği, sadece hükmün tenfizi neticesinde ortaya çıkan hukuki sonuçların kamu düzenine aykırı olması halinde yabancı mahkeme kararının tenfizinin reddedileceği sonucuna varılmalıdır.

a) Vasiyetnamenin Tenfizi Davasını Kim Açar?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 600. maddesi hükmüne göre kendisine belirli bir mal vasiyet edilen kimse, bu vasiyeti yerine getirmekle yükümlü olan varsa ona yoksa yasal mirasçılara karşı açacağı dava ile malın kendisine teslimini isteyebilir. Bu madde uyarınca muayyen mal vasiyetinde vasiyet alacaklısı kişisel bir istem hakkı kazanır ve bu hak dava yoluyla talep edilebilir.

Bu nedenle, vasiyetnamenin tenfizi davasını, sadece kendisine belirli bir mal vasiyet edilen kimse açabilir.

Medeni Kanun’un bu maddesi muayyen mal vasiyetini kapsayıp mirasçı atanmasını kapsamaz (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2014/13345 K: 2015/1156). Atanmış mirasçılarda miras, Medeni Kanun’un 599. maddesi hükmü gereğince miras bırakanın ölümü ile kazanılır. Mirasçı atanan kişi miras bırakanın ölümü ile tereke üzerinde doğrudan ve kendiliğinden bir ayni hak kazanır. Bu durumda, miras bırakandan intikal eden ayni hakların, atanmış mirasçı adına tescili için vasiyetnamenin yerine getirilmesi davasına dolayısıyla mahkeme hükmüne ihtiyaç yoktur. Atanmış mirasçıya, buna ilişkin mirasçılık belgesi verilmesi yeterli olup, bu nitelikteki belge ile ayni hakların bu kişi adına tapuda (resmi senet düzenlenmeksizin tescili) mümkündür.

b) Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Kime Karşı Açılır?

Türk Medeni Kanunu’nun 600. maddesine dayalı vasiyetnamenin yerine getirilmesi (tenfiz) isteğine ilişkin davaların, vasiyetnameyi yerine getirme görevlisi varsa ona karşı, yoksa ifa ile yükümlü olan yasal veya atanmış mirasçılara yöneltilmesi zorunludur. Anılan hüküm nedeni ile hasımsız açılan dava yolu ile vasiyetnamenin tenfizi mümkün değildir (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2010/21743 K: 2011/7893 T: 5/5/2011).

c) Vasiyetnamenin Tenfizi Hasımsız Açılır Mı?

Türk Medeni Kanunu’nun 600. maddesine dayalı vasiyetnamenin yerine getirilmesi (tenfiz) isteğine ilişkin davaların, vasiyetnameyi yerine getirme görevlisi varsa ona karşı, yoksa ifa ile yükümlü olan yasal veya atanmış mirasçılara yöneltilmesi zorunludur. Anılan hüküm nedeni ile hasımsız açılan dava yolu ile vasiyetnamenin tenfizi mümkün değildir (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2010/21743 K: 2011/7893 T: 5/5/2011).

3) Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Yetkili Mahkeme

Vasiyetin tenfizi davası, mirasbırakanın son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesinde açılır. Bu mahkemede vasiyetin geçerliliği ve tenfizi işlemleri yürütülür.

Mahkeme, vasiyetnamenin içerdiği hükümlerin yerine getirilmesi konusunda yetkilidir. Eğer vasiyette belirli bir malın belirli bir kişiye bırakılması, bir yükümlülüğün yerine getirilmesi gibi özel talepler varsa, mahkeme bu taleplerin uygulanmasını sağlar.

4) Vasiyetnamenin Tenfizi Dava Dilekçesi

İşte vasiyetnamenin tenfizi davası için örnek bir dilekçe. Bu örnek dilekçeyi kendi durumunuza göre uyarlayabilirsiniz.

SULH HUKUK MAHKEMESİ’NE 

DOSYA NO: … 

DAVACI: [Adınız, Soyadınız, TC Kimlik No] 

ADRES: [Adresiniz] 

VEKİLİ: [Eğer bir avukatınız varsa burada avukatın adı soyadı, baro sicil numarası, adresi] 

DAVALI: [Vasiyetin tenfizini engelleyen kişi/kişiler varsa buraya isim ve adresleri yazılabilir. Aksi takdirde “Hasımsız” olarak bırakabilirsiniz] 

KONU: [Miras bırakanın adı-soyadı]’nın vasiyetinin yerine getirilmesi (tenfizi) talebimizi içerir.

AÇIKLAMALAR: 

1. Müteveffa [Miras Bırakanın Adı-Soyadı], [ölüm tarihi] tarihinde vefat etmiştir. Kendisi, sağlığında [tarihi] tarihli bir vasiyetname düzenleyerek bazı taşınır/taşınmaz mallarının mirasçılarına veya vasiyet alacaklılarına belirli şekillerde bırakılmasını istemiştir.
2. Vasiyetname, [vasiyetnamenin açıldığı tarih] tarihinde [Mahkeme adı] tarafından açılmış ve bu konuda yasal süreç tamamlanmıştır. Vasiyetnamede herhangi bir eksiklik veya hukuki geçersizlik olmadığı tespit edilmiştir.
3. Miras bırakan, vasiyetname ile taşınmazlarının/taşınır mallarının/belirli haklarının belirli kişilere bırakılmasını ve/veya belirli bir yükümlülüğün yerine getirilmesini istemiştir. Bu doğrultuda, vasiyetnamenin ilgili hükümlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir.
4. Vasiyetnamenin hükümleri henüz tam olarak yerine getirilmemiş olup, mirasçılar veya hak sahipleri arasında herhangi bir uyuşmazlık bulunmaması için mahkemenizden tenfiz işlemlerinin yapılması ve vasiyetnamenin gereği gibi uygulanması talep edilmektedir.

HUKUKİ SEBEPLER: Türk Medeni Kanunu, ilgili diğer mevzuat hükümleri.

HUKUKİ DELİLLER:  – Mirasbırakanın ölüm belgesi,  – Vasiyetname sureti,  – Mirasçılık belgesi,  – Varsa tanık beyanları, diğer yasal deliller.

SONUÇ VE TALEP: Yukarıda açıklanan nedenlerle; müteveffa [Miras Bırakanın Adı-Soyadı]’nın [tarihi] tarihli vasiyetnamesinin tenfizine, vasiyetnamede belirtilen hükümlerin gereği gibi yerine getirilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.

5) Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Esasları

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2016/6028 K: 2016/6065 T: 19.4.2016: Vasiyetnamenin tenfizi talebi halinde hakim murisin iradesini ayakta tutacak bir yol izlemeli, azami biçimde murisin iradesini yerine getirmeli, vasiyetin tenfizine imkân sağlamalıdır. Vasiyetnamenin yorumunda murisin iradesini ayakta tutacak bir yol izlenmelidir.

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2014/6060 K: 2014/14006 T: 23.10.2014: Vasiyetname iptal edilinceye kadar geçerli beyanlardan olduğu mirasbırakanın düzenlediği vasiyetname, dava açılıp iptal edilmedikçe hakim tenfiz davasından kendiliğinden vasiyetnameyi geçersiz sayamayacağı, iptal sebeplerinin tenfiz davasında tartışılamayacağı

6) Vasiyetnamenin Tenfizi Vekaletname Özel Yetki Gerekir Mi?

Evet, vasiyetnamenin tenfizi için açılacak davalarda avukata verilecek vekaletnamede özel yetki bulunması gerekmektedir. Türk Hukukunda, belirli dava türlerinde avukatların dava açabilmesi veya müvekkillerini temsil edebilmesi için vekaletnamede özel yetki verilmiş olması şarttır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu uyarınca, mirasla ilgili davalar (örneğin, vasiyetnamenin tenfizi, miras paylaşımı, terekenin yönetimi gibi davalar) mirasçıların önemli hak ve menfaatlerini etkileyen davalardır. Bu nedenle, miras davalarında avukatın müvekkili adına hareket edebilmesi için vekaletnamede özel yetki olması zorunludur.

Vekaletnamede Bulunması Gereken İfade: Bu tür davalarda vekaletnameye genellikle şu ifadeler eklenir: “Vasiyetnamenin tenfizi, miras paylaşımı, terekenin yönetimi gibi miras işlemlerini yürütme ve müvekkili temsil etme konusunda özel yetkilidir.”

Eğer avukatınız sizin adınıza vasiyetin tenfizi davasını açacaksa veya bu süreci yönetecekse, vekaletnamede açıkça “vasiyetnamenin tenfizi” konusunda özel yetkili olduğuna dair bir ifade bulunmalıdır.

7) Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Masrafları

Vasiyetnamenin tenfizi davasında dava masrafları aşağıda açıklanmıştır.

a) Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Vekalet Ücreti Nispi Mi?

Vasiyetnamenin tenfizi davasında avukatlık vekalet ücreti, davaya konu olan mirasın değeri üzerinden nispi bir oranda belirlenir. Davalılar dava açılmasına sebebiyet vermemişse aleyhlerine karşı vekalet ücreti yüklenmez.

b) Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Harç

Vasiyetnamenin tenfizi davalarında, ilk derece mahkemecesince, keşif yapılmak suretiyle uyuşmazlık konusu taşınmazın dava tarihi itibariyle değeri belirlenip, nispi karar ve ilam harcına Harçlar Kanunu’nun 16. maddesi uyarınca belirlenen bu değer üzerinden hükmedilmesi gerekir (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2020/1871 K: 2021/3712)

c) Vasiyetnamenin tenfizi harç maktu mu?

Bu tür davalar ayni bir hak bahşeder nitelikte olduğundan nisbi harca tabidirler.

Vasiyetnamenin Tenfizi Yargıtay Kararları

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2020/1871 K: 2021/3712: Vasiyetnamenin tenfizi davalarında, ilk derece mahkemecesince, keşif yapılmak suretiyle uyuşmazlık konusu taşınmazın dava tarihi itibariyle değeri belirlenip, nispi karar ve ilam harcına Harçlar Kanunu’nun 16. maddesi uyarınca belirlenen bu değer üzerinden hükmedilmesi gerekir Devamını Oku

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E: 2012/3-235 K: 2012/600 T: 19.9.2012: Bağımsız bölüm yönünden, sağlığında vekaletname vererek satışı sağlayan murisin bu işleminin geçersiz olması sebebiyle tapu iptal ve mirasçılar adına tescile karar verilmiş olması sebebiyle artık bu taşınmaz yönünden vasiyetnameyi ayakta tutacak şekilde yorum yapılarak bu kısım için (vasiyetnamenin iptal edilmediği de gözetilerek) vasiyetnamenin tenfiziyle davacı adına tesciline kararı verilmesi gerekir Devamını Oku

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2015/19830 K: 2016/13961 T: 6.12.2016: Vasiyetnamenin tenfizi talebi halinde hakim murisin iradesini ayakta tutacak bir yol izlemeli, azami biçimde murisin iradesini yerine getirmeli, vasiyetin tenfizine imkân sağlamalıdır. Devamını Oku

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2014/6060 K: 2014/14006 T: 23.10.2014: Vasiyetname iptal edilinceye kadar geçerli beyanlardan olduğu mirasbırakanın düzenlediği vasiyetname, dava açılıp iptal edilmedikçe hakim tenfiz davasından kendiliğinden vasiyetnameyi geçersiz sayamayacağı, iptal sebeplerinin tenfiz davasında tartışılamayacağı Devamını Oku

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2014/13345 K: 2015/1156: Medeni Kanun madde 600 uyarınca muayyen mal vasiyetinde vasiyet alacaklısı kişisel bir istem hakkı kazanır ve bu hak dava yoluyla talep edilebilir. Medeni Kanunun 600. maddesi, muayyen mal vasiyetini kapsayıp mirasçı atanmasını kapsamaz. Mirasçı atanan kişi mirasbırakanın ölümü ile tereke üzerinde doğrudan ve kendiliğinden bir ayni hak kazanır. Devamını Oku

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2016/6028 K: 2016/6065 T: 19.4.2016: Vasiyetnamenin tenfizi talebi halinde hakim murisin iradesini ayakta tutacak bir yol izlemeli, azami biçimde murisin iradesini yerine getirmeli, vasiyetin tenfizine imkân sağlamalıdır. Vasiyetnamenin yorumunda murisin iradesini ayakta tutacak bir yol izlenmelidir Devamını Oku

Yargıtay 6. Hukuk Dairesi E: 2011/46 K: 2011/1467: Medeni Kanun’un 600. maddesi hükmüne göre kendisine belirli bir mal vasiyet edilen kimse, bu vasiyeti yerine getirmekle yükümlü olan varsa ona yoksa yasal mirasçılara karşı açacağı dava ile malın kendisine teslimini isteyebilir. Vasiyetnamenin açılıp okunmuş olması, mülkiyetin kendiliğinden vasiyet edilene geçmesini sağlamaya yeterli değildir. Devamını Oku

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2010/21743 K: 2011/7893 T: 5/5/2011: Türk Medeni Kanunu’nun 600. maddesine dayalı vasiyetnamenin yerine getirilmesi (tenfiz) isteğine ilişkin davaların, vasiyetnameyi yerine getirme görevlisi varsa ona karşı, yoksa ifa ile yükümlü olan yasal veya atanmış mirasçılara yöneltilmesi zorunludur. Anılan hüküm nedeni ile hasımsız açılan dava yolu ile vasiyetnamenin tenfizi mümkün değildir. Devamını Oku

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2016/13250 K: 2017/16935 T: 4.12.2017: Tenfiz davasında, vasiyetnamenin açılması dosyasındaki taraflara gerekçeli karar tebligatlarının yapılıp yapılmadığının tespit edilmesi, yapılmamış ise taraflara bu tebligatların usulüne uygun şekilde tebliğ edilmesi gerekmektedir. Nitekim hüküm, taraflara tebliğ edilmemiş ise, dosya henüz derdest dava hükmünde olacaktır. Devamını Oku

Yargıtay 3. Hukuk Dairesi E: 2016/20404 K: 2018/7280: Vasiyetnamenin tenfizi davasında öncelikle dava konusu vasiyetnamenin açılıp açılmadığı araştırılarak vasiyetnamenin açılmasına ilişkin kararın kesinleşme tarihi şerhini içerir onaylı sureti ilgili mahkemeden getirtilerek dava dosyası içerisine konulmalıdır. Devamını Oku