Yapı Kayıt Belgesi İptalinin Sonuçları ve Yapı Kayıt Belgesi İptaline İtiraz/Dava

Yapı Kayıt Belgesi müracaatta bulunan tarafından e-Devlet sistemi üzerinden yapıya ilişkin bilgilerin beyan edilmesi üzerine sistem tarafından otomatik olarak üretilmekte olup, Yapı Kayıt Belgesi için herhangi bir idareye müracaat edilmesi, herhangi bir idare tarafından belge verilmesi veya belgenin herhangi bir idarece onaylanması söz konusu değildir.

3194 sayılı İmar Kanunu‘nun geçici 16. maddesiyle düzenlenen ve kamuoyunda imar barışı olarak adlandırılan uygulama ile 31/12/2017 tarihinde önce yapılmış olan yapıların kayıt altına alınması ve bu yapıları kullanan kişilere abonelik hakkı tanınarak yapının kullanımına olanak tanıyacak şekilde yapı kayıt belgesi düzenlenmesinin öngörüldüğü, yapı kayıt belgesi verilen yapılar hakkında yıkım kararı alınması engellenirken, yapı kayıt belgesinin ise yalnızca, hakkında yapı kayıt belgesi düzenlenemeyecek yapı olması durumunun tespiti halinde iptalinin söz konusu olacağı anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda kişilerin kendi arazileri üzerine 31.12.2017 tarihinde önce yaptıkları ve imar barışına konu ederek gerekli işlemleri tamamladıkları yapılar hakkında yapı kayıt belgesi düzenleneceği, bu belgenin anılan yapılar yenileninceye ve alan kentsel dönüşüme konu edilinceye kadar geçerli olacağı, söz konusu yapılarda yenileme veya kentsel dönüşüm söz konusu olmadığı sürece verilmiş olan yapı kayıt belgesinin iptal edilmesinin söz konusu olamayacağı görülmektedir.

Geçici 16. maddeye hükümlerine aykırı olarak (yapının yapılış tarihi, mülkiyet durumu vb. sebeple) Yapı Kayıt Belgesi alındığı yönünde ilgili belediyeler, diğer idareler veya vatandaşlarca Valiliklere (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) bildirimde bulunulması halinde, gerekli incelemelerin yapılması ve buna göre anılan Geçici 16 ncı madde hükmüne aykırı olarak usulsüz alındığı tespit edilen Yapı Kayıt Belgelerinin, Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 8 inci maddesinin (2). fıkrası uyarınca iptal edilmesi gerekmektedir.

Yapı Kayıt Belgesindeki Hataların Düzeltilmesi

Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesine göre; Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi safhasında e-Devlet sistemi üzerinden veya kurum ve kuruluşlara yapılan müracaatta yalan beyanda bulunulması durumunda; Yapı Kayıt Belgesi bedeli eksik olarak ödenmiş ise müracaat sahibince e-Devlet üzerinden gerekli düzeltme işlemi yapılması ve eksik olan meblağın ödenmesi sağlanarak, duruma uygun yeni Yapı Kayıt Belgesi düzenlenir. Eksik olan meblağın ilgilisince ödenmemesi halinde verilmiş olan Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir, daha önce yatırılmış olan bedel iade edilmez ve yalan beyanda bulunan hakkında 5237 sayılı Kanunun 206. maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulur. Bu konu hakkında detaylı bilgi için şu yazımıza bakabilirsiniz: Yapı Kayıt Belgelerinde Tespit Edilen Hatalar Nasıl Düzeltilir? Yapı Kayıt Belgesi Güncellenebilir mi?

Yapı Kayıt Belgesinin İptali

Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslara göre (madde 8) “Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir, bu belgenin sağlamış olduğu haklar geri alınır, Yapı Kayıt Belgesi bedeli olarak yatırılmış olan bedel iade edilmez ve belge düzenlenmesi safhasında yalan beyanda bulunan müracaat sahibi hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 206 ncı maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulur.”

a) Yapı Kayıt Belgesi Hangi Durumlarda İptal Edilir?

Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslara göre Yapı Kayıt Belgesi, sadece yapı kayıt belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda iptal edilebilir.  Usul ve Esasların “Yapı kayıt belgesi düzenlenemeyecek yapılar” başlıklı 8. maddesine göre; Yapı Kayıt Belgesi;

a) 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde, 3194 sayılı Kanunun geçici 16 ncı maddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanda,

b) İstanbul tarihi yarımada içinde 3194 sayılı Kanunun geçici 16ncımaddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda,

c) 19/5/2014tarihli ve 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda,

ç) Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlar üzerinde,

d) Kesinleşmiş planlar neticesinde sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığınca aynı amaçla değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara tahsis edilmiş Hazineye ait taşınmazlar üzerinde,

bulunan yapılar hakkında Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemez. Bu maddede yer almamakla birlikte Usul ve Esasların 4. maddesine göre, Yapı Kayıt Belgesi 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için verilir.  Bu tarihten sonra yapılan yapılar için yapı kayıt belgesi alınmış olsa bile iptali gerekir.

b) Yapı Kayıt Belgesi İptalinde Para İadesi

Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda veya Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi safhasında e-Devlet sistemi üzerinden veya kurum ve kuruluşlara yapılan müracaatta yalan beyanda bulunulması durumunda yapı kayıt belgesi iptal edilirse para iadesi yapılmaz.

Yapı Kayıt Belgesi İptalinin Sonuçları

Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda yapı kayıt belgesi iptal edilirse bunun önemli sonuçları söz konusu olacaktır.

Yapı kayıt belgesi iptal olursa;

a) İmar Kanunu’nun 42. maddesi kapsamında para cezası uygulanır.

b) İmar Kanunu’nun 32. maddesi kapsamında yıkım işlemi uygulanır.

c) Su, elektrik ve doğalgaz abonelikleri iptal edilir.

d) (Varsa) İşyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir.

e) Hazine arazilerinin veya belediye arazilerinin satışı yapılamaz.

f) TCK 184. madde kapsamında imar kirliliğine neden olma suçundan soruşturma açılır.

g) Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan suçundan soruşturma açılır.

a) Yapı Kayıt Belgesi İptal Olan Bina ve Yapıya Para Cezası Uygulanabilir mi?

Bu sorunun cevabı da evet şeklindedir. Yapı kayıt belgesi iptal olan binaya 3194 sayılı İmar Kanunu‘nun 42. maddesine göre imar para cezası kesilebilir.

b) Yapı Kayıt Belgesi İptal Olan Bina Yıkılabilir Mi? Yapı Kayıt Belgesi İptal Olan Bina Yıkılabilir Mi?

Yapı kayıt belgesi iptal olan binaların yıkımı açısından herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bu binalar, hem İmar Kanunu, hem de özel mevzuatına göre yıkıma konu olabilir. Bu konuda şu yazımıza bakabilirsiniz: Yapı Kayıt Belgesi Olan Yapı, Bina, Ev Yıkılabilir mi?

c) Yapı Kayıt Belgesi İptal Edilirse Abonelikler

3194 sayılı İmar Kanunu‘nun Geçici 16 maddesinin üçüncü fıkrasında, “Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir.” hükmüne yer verilmiştir. Dolayısıyla yapı kayıt belgesi iptal edilirse bu abonelikler de iptal edilir.

d) Yapı Kayıt Belgesi İptal Edilirse İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatı

Yapı kayıt belgesi ile, bu yapıların kayıt altına alınması karşılığında yenilenmesine kadar mevcut hali ile kullanımına imkân verilerek Devletle vatandaş arasında uzlaşma sağlanmış, taşınmazların kullanımı yasal hale gelmiş, işyeri açma ruhsatı ile ilgili sorunlar giderilmiş, elektrik, su vb. abonelik işlemlerinin yapılabilmesine imkân sağlanmış, yapının imar mevzuatına aykırı durumundan kaynaklanan ihtilaflar sona erdirilmiştir. 

İşyeri açma ve çalışma ruhsatı, Kanun’da yer alan bu geçici hüküm kapsamında sadece yapı kayıt belgesi alınması durumunda verilebildiği için yapı kayıt belgesinin iptal edilmesi durumunda işyeri açma ve çalışma ruhsatı da iptal edilebilir.

e) Yapı Kayıt Belgesi İptal Edilen Hazine Taşınmazlarında Hazine Tasarrufta Bulunabilir mi?

Hazineye ait taşınmaza yapı kayıt belgesi konusunda idare ile mahkemelik durumdayız. İdare taşınmaz hakkında kesin bir hukuki durum yokken yani mülkiyeti hakkında belirsizlik varken irtifak hakkı tesisi ihalesi yapabilir mi?

Hukuki olarak baktığınızda yapı kayıt belgesi iptal edilen taşınmaz üzerinde Hazine’nin irtifak hakkı gibi tasarruflarda bulunmasının önünde bir engel yoktur. Çünkü YKB iptal edildiğine göre ortada geçerli bir yapı kayıt belgesi bulunmamaktadır. Bu konuda açılacak dava da (yürütmeyi durdurma kararı verilmediği sürece) sadece yapı kayıt belgesi geçerli hale getirmez. Dolayısıyla irtifak hakkı tesisi işleminin haksız olduğunu düşünüyorsanız bir dava da ona açmanız gerekir.

f) Yapı Kayıt Belgesi İptal Olan Bina İmar Kanunu’nun 39. Maddesine Göre Yıkılabilir mi?

3194 sayılı İmar Kanunu’nun Geçici 16 ncı maddesinin (4) üncü fıkrası uyarınca Yapı Kayıt Belgesi alınan yapılarla ilgili olarak sadece 3194 sayılı Kanun ile 2960 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilecek olup, belirtilen Kanunlar dışında herhangi başka bir kanun uyarınca verilmiş yıkım kararı veya para cezası var ise, Yapı Kayıt Belgesi bahse konu cezaların veya kararların iptalini sağlamayacaktır.

Bu kapsamda, Yapı Kayıt Belgesi alınan yapının can ve mal güvenliği bakımından tehlike arz ettiği tespit edilmesi halinde bu yapı hakkında belediyesince 3194 sayılı Kanun’un 39 uncu maddesi uyarınca yıkım kararı alınabilecek ve Yapı Kayıt Belgesi bu kararın uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir. Bu konuda şu yazımıza bakabilirsiniz: Yapı Kayıt Belgesi Olan Yapı, Bina, Ev Yıkılabilir mi?

g) İptal Edilen Yapı Kayıt Belgesine İstinaden Tamamlanmış Olan Tapu İşlemleri de İptal Edilecek Midir?

3194 sayılı Kanun’ un Geçici 16 ncı maddesi kapsamında usulsüz olarak alındığı tespit edilen Yapı Kayıt Belgelerinin iptal edilmesinden sonra bu belgelere istinaden yapılan herhangi bir işlem var ise bunların da geri alınması için durumun ilgili kurum ve kuruluşlara bildirilmesi gerekmektedir. Ancak, alınan Yapı Kayıt Belgesine istinaden tapuda işlem yapılmış ve hatta tapudaki tescil işleminden sonra yapıların başkalarına devri konusunda yeni işlemler tesis edilmiş ise, Yapı Kayıt Belgesinin iptali yönünde idarece yapılan işlem, tapudaki bu işlemlerin de doğrudan iptali neticesini doğurmayacaktır. Zira tapuda işlem yapılmasına ilişkin mevzuata göre, tapu sicilindeki kayıtların terkini, tescil işleminin taraflarının muvafakati veya konuya ilişkin yargı kararlarına istinaden yapılabilmektedir. Belirtilen sebeple, Yapı Kayıt Belgesi iptal edildiğinde tapudaki işlemlerin de iptali için tapu müdürlüğüne bildirimde bulunulması ve tapudaki işlemlerin iptalinin nasıl yapılacağı hususunun tapu müdürlüğünce değerlendirilmesi uygun olacaktır.

h) Yapı Kayıt Belgesi İptalinde Ceza

Yapı Kayıt Belgesi bedeli eksik olarak ödenmiş ise müracaat sahibince e-Devlet üzerinden gerekli düzeltme işlemi yapılması ve eksik olan meblağın ödenmesi sağlanarak, duruma uygun yeni Yapı Kayıt Belgesi düzenlenir. Eksik olan meblağın ilgilisince ödenmemesi halinde verilmiş olan Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir, daha önce yatırılmış olan bedel iade edilmez ve yalan beyanda bulunan hakkında 5237 sayılı Kanunun 206 ncı maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulur.

3194 sayılı Kanun’un Geçici 16 ncı maddesi kapsamında Yapı Kayıt Belgesi alınamayacak yapılar için Yapı Kayıt Belgesi alındığının tespit edilmesi sebebiyle Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın 8 inci maddesinin (2) nci fıkrası uyarınca başvuru sahibi hakkında resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyanda bulunma suçundan yapılan suç duyurusuna istinaden yürütülen soruşturmalar neticesinde başvuru sahibi hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmesi bahse konu Yapı Kayıt Belgesinin Geçici 16 ncı madde kapsamında usulüne uygun olduğu anlamına gelmemektedir. Belirtilen sebeple, usulsüz alındığı tespit edilen Yapı Kayıt Belgeleri hakkında Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 8 inci maddesinin (2) nci fıkrası uyarınca işlem yapılmasına devam edilmesi gerekmektedir.

Yapı Kayıt Belgesi Hatalıysa Milli Emlak Genel Tebliğinin 11. Maddesi Nasıl Uygulanır?

Yapı kayıt belgesi gerçeği yansıtmıyorsa 396 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin 11. maddesi nasıl uygulanır? 396 sıra sayılı Milli Emlak Genel tebliğinin 11. Maddesinde, belge ile tespit alanı arasında bir farklılığın görülmesi halinde 6.6.2018 tarihli tebliğe atıf yapılıp, orada da suç duyurusu ile yapı kaydın iptali konusuna değinilmiştir Örneğin, yapı kayıt belgesinde yüzölçümü 200 m2, tespit yüzölçümü 180 m2, burada yüzölçümü fazla olan yapılar için bu atıf yapılan tebliğ hükümleri mi uygulanır? Diğer taraftan yapı 300 m2 yapı kayıt belgesi 100 m2, o zaman ne yapılacak? Yine yapı kaydın iptali için ilgili müdürlükçe yazışmalar mı yapılmalı? Bir de bu satış işlemlerinde, ilçede yetki konusunda Milli Emlak Müdürünün imzası ile tapuda ferağ verilebilir mi?

Öncelikle belirteyim “396 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin 11. Maddesinde, belge ile tespit alanı arasında bir farklılığın görülmesi halinde 6.6.2018 tarihli tebliğe atıf yapılıp, orada da suç duyurusu ile yapı kaydın iptali konusuna değinilmiş” ifadesi tam olarak doğru değildir. 396 sayılı Milli Emlak Genel Tebliği (Hazineye ait taşınmazların, Yapı Kayıt Belgesi sahiplerine satışına ilişkin usul ve esaslar) ne göre “Yapı Kayıt Belgesi ile tespit sonucu belirlenen alanlar arasında bir farklılık bulunduğunun belirlenmesi halinde, satış işlemlerine devam edilir ancak, bu konuda 6/6/2018 tarihli ve 30443 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 10 uncu maddesine göre işlem yapılması istenir.”

10. madde şu şekilde: “(2) (Değişik fıkra: 20.09.2018/30541)[10] Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi safhasında e-Devlet sistemi üzerinden veya kurum ve kuruluşlara yapılan müracaatta yalan beyanda bulunulması durumunda;

a) Yapı Kayıt Belgesi bedeli eksik olarak ödenmiş ise müracaat sahibince e-Devlet üzerinden gerekli düzeltme işlemi yapılması ve eksik olan meblağın ödenmesi sağlanarak, duruma uygun yeni Yapı Kayıt Belgesi düzenlenir. Eksik olan meblağın ilgilisince ödenmemesi halinde verilmiş olan Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir, daha önce yatırılmış olan bedel iade edilmez ve yalan beyanda bulunan hakkında 5237 sayılı Kanunun 206 ncı maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulur.

b) Yapı Kayıt Belgesi bedeli fazla ödenmiş ise, fazla ödenen kısmın iadesi için Müdürlüğe başvurulur. Müdürlükçe yapı mahallinde inceleme yapılarak Bakanlık resmi internet sitesinden yayımlanan düzeltme formu iki nüsha olarak doldurulmak suretiyle müracaat sahibine iade edilecek tutar belirlenir. Düzeltme formunun bir nüshası müracaat sahibinin talep dilekçesi ile birlikte resmi yazı ekinde iade işlemi yapılmak üzere il defterdarlık muhasebe müdürlüğüne gönderilir. İade işleminden sonra yeni Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmez. Düzeltme formunun onaylı ikinci nüshası, fazla ödenen bedele göre verilen Yapı Kayıt Belgesinin ayrılmaz parçası kabul edilir ve Yapı Kayıt Belgesi bu form ile birlikte hüküm ifade eder.”

Yani illa ki suç duyurusunda bulunmak gerekmiyor. YKB’deki bilgilerle (kullanılan alan, yapının alanı vb) bir farklılık bulunması halinde sadece ÇŞB İl Müdürlüğünde İmar ve Altyapı Müdürlüğü (ismi yanlış biliyor olabilirim) bildirimde bulunulması gerekiyor.

YKB’nin iptal edilmesi, düzeltilmesi, suç duyurusu gibi konular bu birim tarafından yapılması gerekiyor. Sonrasında bu birim tarafından tesis edilen işleme uygun işlem yapılacak. İptal edilmiş ise satış yapılamaz. Düzeltme var ise düzeltilmiş rakamlar üzerinden satış yapılmalı.

Yapı Kayıt Belgesi İptaline İtiraz

Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından yapılan iptal işlemlerine karşı itiraz edilmesi mümkündür.

a) Yapı Kayıt Belgesi İptaline Karşı Nereye İtiraz Edilir?

Yapı kayıt belgeleri Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından iptal edilmektedir. Bu neden le yapı kayıt belgesi iptali işlemine karşı yine Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine itiraz edilebilmektedir. 

İtiraz gerekçeleri, yapı kayıt belgesinin iptal gerekçelerine göre değişecektir. Ama genellikle yapı kayıt belgesi, ya 31.12.2017 den sonra yapılan yapılar için alındığı, ya da aslında hiç mevcut olmayan yapılar için alındığı gerekçesiyle iptal edilmektedir. Bu nedenle itirazda bu hususları çürüten ve  yapı kayıt belgesine konu yapının 31.12.2017 den önce yapıldığını ve halen mevcut olduğunu ispata yarar bilgiler verilmesi gerekmektedir.

b) Yapı Kayıt Belgesi İptaline İtiraz Dilekçesi Örneği

… Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğüne

İlgi: ……/…../………. tarihli …..…. –.…- E…… sayılı yazınız.

İlgi yazınızda; …………. İlçesi, ………… Mahallesi, ……… Ada, ……. Parseldeki yapıya alınmış olan; ……/……/……….. düzenleme tarihli, ………..……….. başvuru numaralı, ………….……… belge numaralı Yapı Kayıt Belgesinin; ……/……/……..…. tarihli ……..… sayılı Tutanak ile iptal edildiği bildirilmiştir.

Söz konusu yapıya alınmış olan, yapı kayıt belgemin iptaline ilişkin tespitlerin tekrar gözden geçirilmesi hususunda; gereğini arz ederim.

……/……/……….. İsim Soyisim, TCKN: …  Adres: … Tel:….

c) Yapı Kayıt Belgesi İptal İşlemlerine Karşı  İtirazda Bulunulması Halinde Ne Yapılacak?

Valiliklerce (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) yapılan incelemeler neticesinde usulsüz olarak alındığı tespit edilen Yapı Kayıt Belgeleri hakkında Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar‘in 8 inci maddesinin (2) nci fıkrası uyarınca işlem yapılarak bu belgenin iptal edilmesinden sonra, söz konusu belgenin iptal kararına karşı yapılan itirazlar kapsamında şayet Valiliğinize iptal gerekçesini çürütecek nitelikte (mesela yapının/aykırılığın 31/12/2017 tarihinden önce yapıldığını gösteren)  ek somut bilgi ve belge sunulmuş ise, konunun bu bilgi ve belgeler çerçevesinde Valiliğinizce yeniden değerlendirilmesi uygun olacaktır. Bu kapsamda, Yapı Kayıt Belgesi iptal işleminin hatalı yapıldığı tespit edilir ise söz konusu belgelerin sistem üzerinden aktif edilmek üzere Bakanlığımıza bildirilmesi gerekmektedir.

Yapı Kayıt Belgesinin İptaline Karşı Dava

Yapı kayıt belgesi iptali işlemine karşı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine yapılan itiraz kabul görmezse bu işleme karşı idari yargıda dava açılabilir.

a) Yapı Kayıt Belgesinin İptaline Nerede Dava Açılır?

Yapı kayıt belgesi iptaline ilişkin işlemler, bireysel idari işlem olduğu için bu işlemlere karşı idari yargıda ve idare mahkemelerinde dava açılır. Davada yetkili mahkeme, taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesidir. Yapının (taşınmazın) bulunduğu ilde idare mahkemesi yoksa, o ilin yargı çevresinde kaldığı idare mahkemesinde dava açılması gerekir.

b) Yapı Kayıt Belgesinin İptalinde Dava Kime Karşı Açılır?

Yapı kayıt belgeleri, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından gerçekleştirildiği için bu davalarda husumet taşınmazın bulunduğu yer Valiliğine açılır. Yani dava Valilik hasım gösterilerek açılır.

c) Yapı Kayıt Belgesinin İptaline Dava Açma Süresi Nedir?

3194 sayılı İmar Kanunu‘nun geçici 16. maddesi, yapı kayıt belgesi iptaline karşı açılacak davalar için özel bir dava açma süresi öngörmemiştir. Bu nedenle dava açma süresi 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7. maddesine göre 60 gündür. Bu süre yapı kayıt belgesi iptaline ilişkin yazının, yapı kayıt belgesi sahibine tebliğ tarihinde başlar.

d) Yapı Kayıt Belgesinin İptaline Dava Açmadan Önce İdareye Başvuru Zorunlu Mu?

Yapı kayıt belgesi iptaline karşı dava açılmadan önce idareye itiraz edilmesi zorunlu değildir. Bununla birlikte idareye itiraz edilmesinin önünde de bir engel bulunmamaktadır.

Yapı kayıt belgesi iptali işlemine karşı Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine itiraz edilmesi durumunda dava açma süresi konusunda İdari Yargılama Usulü Kanunu‘nun 11. maddesi uygulanır. Bu kapsamda yapı kayıt belgesi iptaline ilişkin yazının, yapı kayıt belgesi sahibine tebliğ tarihine başlayan dava açma süresi, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine yapılan itiraz tarihinden durur. İtirazın reddedilmesi durumunda ret kararının tebliği tarihinde kaldığı yerden işlemeye devam eder.

Yapı Kayıt Belgesi İptaline Karşı Açılan Davanın Sonucu

Yapı kayıt belgesi iptaline karşı açılan dava kaybedilirse ve dava reddedilirse yapılacak herhangi bir işlem kalmamaktadır. 

Yapı kayıt belgesi iptaline karşı açılan davada mahkemenin, yapı kayıt belgesi sahibini haklı bulması durumunda yapı kayıt belgesi iptaline ilişkin işlem yargı kararıyla iptal edilmektedir. Bu kapsamda, idarî işlemlerin yürütülmesinin durdurulması veya iptali yönündeki yargı kararları, idarî işlemi ve ona bağlı olarak yapılan “bağlı işlemleri” hukuk âleminden kaldırarak, işlemden evvel var olan hukukî statünün ve hakların geri gelmesini sağlar. Bir başka ifadeyle, yürütmenin durdurulması veya iptal kararları, davaya konu edilen işlemi ve o işleme bağlı işlemleri hukuk âleminde “hiç yapılmamış” hâle getirir.

3194 sayılı İmar Kanunu‘nun Geçici 16 ncı maddesi kapsamında alınan Yapı Kayıt Belgeleri ile ilgili açılan davalarda verilen yargı kararının uygulanması ile alakalı olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca bütün Valiliklere (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) gönderilen 14/11/2019 tarihli ve E.264816 sayılı yazıya göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Bu durumda olan, yani yapı kayıt belgesinin iptaline dair idari işlemin iptaline karar verilmiş olan dosyalarda yapı kayıt belgesini tekrar aktif hale getirmeye Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü) yetkilidir.

Bu kapsamda yapı kayıt belgelerinin Valilikçe (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) iptal edilmesi yönündeki işlemlerin iptali talebiyle açılan davalarda, dava konusu işlemin (yapı kayıt belgesinin iptaline dair idari işlemin) “yürütülmesinin durdurulması” veya “iptali” yönünde karar verilmesi durumunda, yargı kararı uyarınca işlem yapılması adına, iptal edilmiş olan Yapı Kayıt Belgesinin sistem üzerinden aktif hale getirilmesi için durumun Çevre ve Şehircilik Bakanlığına (Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü) bildirilmesi gerekmektedir.

Yapı Kayıt Belgesi İkinci Kez İptal Edilebilir mi?

yapı kayıt belgelerinin Valilikçe (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) iptal edilmesi yönündeki işlemlerin iptali talebiyle açılan davalarda, dava konusu işlemin (yapı kayıt belgesinin iptaline dair idari işlemin) “yürütülmesinin durdurulması” veya “iptali” yönünde karar verilmesi durumunda yapı kayıt belgeleri tekrar aktif hale getirilmektedir.

Tekrar aktif hale getirilen bu yapı kayıt belgesinin ikinci kez iptal edilip edilmeyeceği konusu, yargı kararının gerekçesine göre değişmektedir. Yargı kararında yapının 31.12.2017 öncesi yapıldığının veya yapı kayıt belgesi alınabilecek yerlerden ve yapılardan olduğunun kesin olarak karara bağlanması ve bu kararın kesinleşmesi durumunda yapı kayıt belgesi aynı gerekçelerle tekrar iptal edilemez.

Buna karşılık yargı kararlarının gerekçelerine göre aynı konuda yeniden idari işlem yapılması mümkün olduğundan özellikle yargı kararında, “Valilikçe yapılan Yapı Kayıt Belgesinin iptali işleminin somut bilgi ve belgelere dayandırılmadan yapıldığı” gerekçesi ile iptal kararı verilen hallerde, yargı kararının gerekçeleri de gözetilerek, şayet bahse konu yapı ve Yapı Kayıt Belgesine ilişkin olarak Valilikçe yeniden yapılacak incelemelere göre somut bilgi ve belgelere istinaden yeniden Yapı Kayıt Belgesinin iptal edilmesi yönünde işlem yapılması mümkün olacaktır.

Yapı Kayıt Belgesi İptali Emsal Karar Örneği

Yapı kayıt belgesi iptali ile ilgili olarak şu yazımıza bakınız: İMAR BARIŞI DANIŞTAY KARARLARI