İçindekiler
Bölge Planı Nedir? Kısaca…
Bölge planı; kentlerin sosyal ve ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedeflerini ve alt yapıların dağılımlarını belirlemek için hazırlanan planlardır.
⇒ Ülkemizde diğer mekânsal planlar ve imar planları konusunda bilgi almak için şu yazımıza bakınız: 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Nedir?
Bu planlar, kalkınma planları doğrultusunda hazırlanan; bölgesel kademelenme, bölgesel alan kullanımı ve alt yapıya ilişkin kararları ve yatırımları zaman ve mekan boyutu ile belirleyerek, ilgili kuruluşların sektörel uygulama plan ve programlarına yansımasını, yatırımların koordinasyon ve yönlendirilmesini sağlayan; çevre düzeni ve imar planlarını yönlendiren plandır.
Bölge planlamada, planlanacak bölge belirlenirken “coğrafi, ekonomik, sosyolojik, idari” çeşitli kriterlerin bir ya da bir kaçı kullanılmaktadır.
Bölge planlama, dünyada bu tür alanların ekonomik, toplumsal ve fiziksel bütünleşmesinde yararlanılan bir araçtır. Yani bölge planlamanın ana teması bölgeler arası dengesizliklerin giderilmesidir. (DPT, 2002).
Bölge Planlarında Amaçlar
Bölge planlamasında güdülen temel amaçlar Keleş (2002: 331-333) tarafından şu şekilde sıralanmıştır:
– Kalkınma planları, kalkınmanın coğrafi yönünü ihmal etmektedir. Bölge planları, kalkınmanın coğrafi boyutunun da dikkate alınması gerekliliğinden kaynaklanmaktadır.
– İkinci olarak, bölge planları, kalkınma planları ile mahalli ihtiyaçlar arasındaki dengeyi sağlamaktadır. Bu planlar, ulusal politikalar ile yerel planlama arasında bağ işlevi görür. Bu planlar, imar planlaması açısından bakıldığında, kalkınma planı ile mahalli planlar arasında geçiş kademesini oluşturmaktadır.
Merkezi yönetimlerin sahip olduğu enerji kuruluşları, yollar, barajlar, limanlar, tarımsal krediler gibi araçların, mahalli ihtiyaçlar için en uygun şekilde kullanılması bölge planları ile olmaktadır.
– Bölge planları, yerel bilgilerin ve verilerin ulusal planlara girmesini sağlamaktadır.
– Bölge planları, birden fazla bölge arasındaki eşgüdümü sağlayarak kaynak israfını önler.
Bölge planlarında, bir bölgenin ülke genelindeki fonksiyonu (tarım bölgesi, sanayi bölgesi gibi) belirlenir. Bu planlarda belirlenen kullanımlara imar planlarında (çevre düzeni planları, nazım imar planları gibi) da uyulması zorunludur.
Bölge Planları Nelerdir?
Ülkemizde bölge planlamasına ilişkin ilk çalışmalar DPT ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca, birinci beş yıllık kalkınma planı ana ilke ve politikaları doğrultusunda yürütülmüştür. Bu çalışmalar sonucu Türkiye bölge planlaması açısından; Marmara, Ege, Orta Anadolu, Antalya, Çukurova, Batı Karadeniz, Doğu Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi olmak üzere sekize ayrılmıştır.
Bu bölgelerde; Doğu Marmara Planlama Projesi, Zonguldak Projesi, Antalya Projesi, Çukurova Bölgesi Projesi, Zonguldak-Karabük-Bartın Bölgesel Gelişme Projesi, Doğu Anadolu Projesi (DAP), Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişme Projesi (DOKAP), Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) olmak üzere sekiz adet bölge planı hazırlanmıştır.
Bölge Planları Niçin Önemlidir?
Bölgesel kalkınmanın sürdürülebilirliğini, bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasını ve kaynakların yerinde ve etkin kullanımını hedefleyen; birlikte hareket mantığının ve bölgesel program ve projelerin temelini oluşturacak bir strateji, koordinasyon ve yönlendirme belgesidir.
Bölge Planlarını Kim Yapar? Bölge Planlarını Kim Onaylar?
1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı” görevlerini düzenleyen kısmının “Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü” görevlerini düzenleyen 394. maddesinde “Bölgesel gelişme ulusal stratejisi, bölge planları ve stratejilerinin hazırlık çalışmalarını yapmak veya yaptırmak, bu belgelerin sektörel ve tematik politikalarla uyum ve tamamlayıcılığını sağlayacak tedbirler geliştirmek” bu Genel Müdürlüğün görevleri arasında sayılmıştır.
Bölge Planı Ölçeği
Bölge planı fiziki bir mekânsal plan olmadığı için ölçeği de bulunmamaktadır.
