Kaçak Yapı Nedir? Kaçak Yapı Nasıl İhbar Edilir?

Kaçak Yapı Nedir?

Kaçak yapıyı, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesindeki ifadelerden yola çıkarak tanımlamak mümkündür. 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi, ruhsat alınmadan veya ruhsat ve eklerine (veya ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapı yapılması durumunda bu yapılar hakkında yıkım işlemi yapılacağını öngörmektedir.

Dolayısıyla bu maddede yer alan ifadelerden kaçak yapıyı; a) ruhsat alınması gerektiği halde ruhsatsız olarak yapılan yapılar, b) ruhsat ve eklerine (veya ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapılan yapılar, olarak iki kısımda tariflemek mümkündür.

Ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hakkında şu yazılarımıza bakınız:

Ruhsat Alınması Gerekmeyen İnşaatlar Nelerdir? Ruhsat Gerektirmeyen Yapılar Nelerdir?

Köylerde Ruhsatsız Yapı Yapmanın Şartları

Ruhsat Alınması Gerektirmeyen Basit Tamirat ve Tadilat Nedir?

Büyükşehirlerde Mahalle Olan Köylerde Ev Yapmak Ruhsat Gerektirir Mi?

Baz İstasyonları İnşaat Ruhsatına Tabi mi?

Kaçak Yapı Yapmanın Cezası Nedir?

Kaçak yapı yapmanın iki türlü yaptırımı söz konusudur. Bunlardan birincisinde kaçak yapı, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. maddesi hükümleri çerçevesinde yıktırılır. Hangi yapılar hakkında yıkım kararı verilebilir, yapı tatil zaptı nedir, İmar Kanunu’nun 32. maddesine göre yıkım yetkisi hangi kurumda, İmar Kanunu 32. maddeye göre yıkım kararını kim verir, yıkım masraflarının tahsili nasıl olur gibi konular hakkında bilgi almak için şu yazımıza bakmanız yeterli olacaktır: İmar Kanunu’nun 32. Maddesi Kapsamında Yıkım İşlemleri Rehberi

Ayrıca kaçak yapılar hakkında İmar Kanunu’nun 42. maddesinde göre imar para cezası da uygulanır. İmar para cezaları hakkında detaylı bilgi almak için şu yazımıza bakınız: İmar Para Cezaları Rehberi – 2022

Bunun yanı sıra İmar Kanunu’nun 42. maddesi, köylerde kaçak olarak yapılan yapılar hakkında uygulanacak olan imar para cezalarını özel olarak belirlemiştir. Kanun’un 42. maddesinin 5. fıkrasına göre, Kanun’un 27. maddesine göre belirlenmiş köy yerleşik alanı ve civarı sınırları içinde köyün nüfusuna kayıtlı olan ve köyde sürekli oturanlar tarafından, projeleri fen, sanat ve sağlık şartlarına uygun olmasına rağmen valilik onayı alınmadan ve muhtarlığa bildirim yapılmadan konut ve zatî maksatlı tarım ve hayvancılık yapısı inşa edilmesi halinde yapı sahibine idari para cezası verilir. Bu konuda detaylı bilgi almak için şu yazımıza bakınız: Köylerde Kaçak Yapı Cezası

Kaçak Yapı Nasıl Yıktırılır?

Kaçak yapıyı yıktırmanın iki yolu söz konusudur. Bunlardan birincisinde, kaçak yapı, aşağıda anlatacağımız şekilde devlet dairelerine şikayet edilir veya bu konuda ihbarda bulunulur. Bu sayede devlet daireleri, konudan haberdar olarak gerekli işlemleri yapmakla yükümlüdürler.

Eğer devlet idareleri, konuyu çözemezler ise ve kaçak yapı, sizi doğduran etkiliyor ise kaçak yapının yıkımı için dava açılması da mümkündür.

Kaçak Yapı Şikayet Edilirse Ne Olur?

Kaçak yapı şikayet edildiğinde imar mevzuatı bakımından yetkili idarelerin, konuyu inceledikten ve yapının kaçak olduğuna kanaat getirdikten sonra öncelikle inşaatı durdurmaları, eğer yapı ruhsata bağlanmamışsa veya projesine uygun hale getirilmemişse de yapıyı (yapının bir kısmı aykırı ise bu kısımları) İmar Kanunu’nun 32. maddesi kapsamında yıkmaları gerekir. Ayrıca bu yapılar hakkında İmar Kanunu’nun 42. maddesine göre imar para cezası da uygulanmalıdır.

Kaçak Yapı Nasıl İhbar Edilir? Kaçak Yapı Nereye Şikayet Edilir?

Kaçak yapıların değişik kanallara şikayet ve ihbar edilmesi mümkündür. Bunları; belediye, il özel idaresi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve CİMER olarak sıralamak mümkündür.

Belediyeye Kaçak Yapı İhbarı Nasıl Yapılır?

Öncelikle, kaçak yapının yapıldığı alan belediye sınırları içerisinde ise belediyeye kaçak yapı ihbarının yapılması mümkündür. Hatta kaçak yapı ihbarının veya şikayetinin ilk yapılması gereken kurum, belediyedir. Çünkü belediyeler İmar Kanunu’nun 32. maddesine göre kaçak yapıları yıkmak ve önlemekle yükümlüdürler.

Büyükşehirlerde, öncelikle ilçe belediyesine şikayet yapılması gerekir. Şayet buradan sonuç alınamazsa büyükşehir belediyesine de şikayet ve ihbar yapılabilir. Belediyelerde şikayet imar müdürlüklerine yapılır.

Köyde Kaçak Yapı İhbarı Nereye Yapılır?

Köyler imar mevzuatı bakımından il özel idarelerinin yetkisindedir. Bu nedenle köyde kaçak yapı şikayeti, il özel idarelerinin imar birimlerine yapılmalıdır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kaçak Yapı İhbar Hattı

Kaçak yapıların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ALO 181 hattına ihbar edilmesi de mümkündür. Halk arasında “kaçak yapı ihbar telefonu” olarak bilinen bu hat sayesinde vatandaşlar çevre sorunları, hava, su, toprak, radyoaktif kirlilik, gürültü ve atık konulu şikayet ve ihbarlarını Alo 181’e iletebiliyorlar.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Türkiye’nin 81 ilden gelen şikâyet, ihbar ve bilgi taleplerini inceleyerek müdahalede bulunuyor ve denetimleri gerçekleştiriyor. Vatandaşlara bıraktığı kayıtlarla ilgili en kısa zamanda geri bildirimlerde bulunuluyor.

CİMER’e Kaçak Yapı Şikayeti Yapılabilir mi?

İlgili devlet dairelerine gerekli şikayet ve ihbarların yapılmasına rağmen sonuç alınamaması durumunda ilgili kamu idaresinin ve kamu görevlilerinin CİMER’e şikayet edilmesi de mümkündür.

Kaçak Yapı Nasıl Ruhsatlandırılır? Kaçak Yapılar Nasıl İmara Uygun Hale Getirilebilir?

Kaçak yapının ruhsatlı hale getirilmesi (eğer mevzuat açısından engel bir durum söz konusu değil ise) mümkündür.

İmar Kanunu’nun 32. maddesine göre; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine (veya ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası muhtara bırakılır, bir nüshası da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne gönderilir.

Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını istemesi mümkündür.

Yani inşaat durdurulduktan sonra, yapı sahibi en geç bir ay içerisinde; a) ruhsat alınmadan yapılan yapılar için, idareye başvurarak ruhsat alacaktır veya b) b) ruhsat ve eklerine (veya ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılarda) projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapılan yapılarda yapı, ruhsat ve eklerine, projelerine ve ilgili mevzuatına uygun hale getirilecektir.