İskan Alındıktan Sonra Tapu Değişimi ve Kat Mülkiyetine Geçiş

Yapı Kullanım İzin Belgesi Nedir?

İskan izni yapının tamamlandığını ve içinde oturulabileceğini gösteren bir belgedir. Bu belge, belediyeler tarafından verilmektedir. İskan izni ““yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğine” ilişkin olarak verilir. Bu konu hakkında şu yazımıza bakabilirsiniz: Yapı Kullanma İzin Belgesi Nedir? İskan İzni Nedir? İskan İzni Nasıl Alınır?

İskanlı Ne Demek? İskanlı Ne Demek? İskanlı Daire Ne Demek?

İskanlı ibaresi, bir yapının, bir evin veya bir dairenin yapı kullanma izninin (iskan izninin) alınmış olduğunu gösterir. İskanlı ev veya iskanlı daire ifadeleriyle de yapı kullanma izninin mevcut olduğu ifade edilmeye çalışılmaktadır. Fakat bir yapının iskan izninin bulunması, bu yapının kat mülkiyetine geçtiğini göstermez.

İskan Alınınca Tapu Değişir Mi?

İskan alınınca tapudaki mülkiyet durumu otomatikman değişmez. Yani yapı kullanma izninin (iskanın) alınması, tapunun kendiliğinden değişmesi sonucunu doğurmaz. Bunun için taşınmaz maliklerinin ve ilgili belediyelerin aşağıda açıkladığımız işlemleri yerine getirmeleri gerekir.

İskan Alındıktan Sonra Yapılması Gerekenler

Yapı tamamlandıktan sonra yapılması gereken işlemler; öncelikle taşınmazın cins tashihinin yapılması ve bundan sonra kat mülkiyetinin kurulmasıdır. 

Yapı Kullanma İzin Belgesi İçin Cins Değişikliği

Kullanma izni verilmeden önce cins değişikliği harcının yatırılarak cins değişikliği yapılması 492 sayılı Harçlar Kanununun mükerrer 69. maddesinin son fıkrası gereği olmasına rağmen arsa ve araziler üzerine yeni inşa edilen yapılar ile yıkılan yapılar nedeniyle tapu sicilinde cins değişikliği işlemleri, mal sahiplerinin talebine istinaden yapıldığından kadastro müdürlüklerine talepte bulunulmadıkça tapu sicilinde cins değişikliği işlemleri gerçekleştirilememektedir. Bu nedenle, tapu sicili mevcut durumu göstermemekte ve güncelliğini kaybetmektedir.

Oysaki mükerrer 69. maddede “Belediyeler ve Bayındırlık ve İskân Bakanlığının ilgili memurları arsa, arazi veya bina üzerine yeniden inşa edilen binalarla ilgili yapı kullanma izni (iskân belgesini) vermeden önce, vergi dairesine gerekli harcın ödendiğini gösterir belgeleri talep etmeye mecburdurlar.” hükmüne yer verilmiştir.

Cins Değişikliği/Cins Tashihi Nedir?

Cins değişikliği; bir taşınmazın cinsinin, yapısız iken yapılı veya yapılı iken yapısız hale; bağ, bahçe, tarla vb. iken arsaya; arsa veya arazi iken bağ, bahçe ve benzeri duruma dönüştürmek için paftasında ve tapu sicilinde yapılan işlemdir.

Yapı Kullanma İzin Belgesi Olmadan Cins Değişikliği Yapılabilir mi?

Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 2010/4 sayılı Genelge’nin 24/1. maddesi gereğince “Kat Mülkiyeti Kanununa göre kat irtifakı kurulu olan yerlerin kat mülkiyetine geçiş işlemleri haricinde kalan cins değişikliği işlemlerinde, Belediye ve Valiliklerce yapı kullanma izin belgesi verilmeden önce, cins değişikliğine esas olacak teknik çalışmaların yapılması için, yapı kullanma izni almaya uygun olduğuna dair verdikleri yazı ile birlikte mal sahibinin veya mal sahiplerinin birisinin bu konudaki talebini ilgili kadastro müdürlüğüne yapmaları istenecektir. Kadastro müdürlüklerince döner sermaye ücreti tahsil edilip, harç ilişiğinin kesildiği tespit edildikten sonra işleme ait belgeler ilgili Belediye veya Valiliğe gönderilecek, ilgili idaresince yapı kullanma izin belgesi verildikten sonra tescil işlemi gerçekleştirilecektir.

Yani, cins değişikliği başvurusu için, belediyelerin “yapı kullanma izni almaya uygun olduğuna dair verdikleri yazı” yeterlidir. Sonrasında döner sermaye ücreti tahsil edilip, harç ilişiğinin kesildiğinde bu belgeler ilgiliye verilir.

Tapuda Cins Değişikliği Nasıl Yapılır?

19 Haziran 2021 tarihli ve 31516 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7327 sayılı İcra Ve İflâs Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, sonrasında cins tashihi için öncelikle, tahsil edilmesi gereken cins tashihi harcı, ilgili belediyesince yapı kullanma izni harcı ile birlikte makbuz karşılığı peşin olarak tahsil edilecektir.

Belediyeler tahsil ettikleri cins tashihi harçlarını cins tashihi harcının tahsiline yetkili vergi dairesine şekil, içerik ve muhteviyatı Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen bir bildirim ile tahsil edildiği günün akşamına kadar bildirip ödeyeceklerdir.

Sonrasında yetkili idare tarafından Mekânsal Adres Kayıt Sistemine yüklenerek elektronik ortamda kadastro müdürlüğüne gönderilen yapı kullanma izin belgesi ile yapı aplikasyon projesine göre kadastro müdürlüğünce tescil bildirimi düzenlenir.

Tapu müdürlüğüne gönderilen tescil bildirimi üzerine başkaca bir belge aranmaksızın cins değişikliği resen tescil edilecektir.

İskan Alındıktan Sonra Tapu Değişimi Ücreti 2022

a) Cins Tashihi Harcının Ödenmesi

492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı Tarifenin (13.a,c) pozisyonlarına göre;

1. 01.Ocak 1983 tarihinden önce inşaatı bitip iskan ruhsatının alındığının ve inşaata ilişkin Emlak Alım Vergisinin ödendiğini belgelendirilmesi halinde tashih harcı alınmadan,
2. Tapu sicilinde kayıtlı olan arsa ve arazi üzerinde inşa olunan bina vs. tesisler nedeniyle (yani yapısız iken yapılı hale getirilmesi nedeniyle) 13/a pozisyonunda belirtilen Binde 15 ve sosyal mesken vs. nitelikteki binalar nedeniyle yine 13/a pozisyonunun ikinci paragrafında belirtilen Binde 7.5 oranındaki harçlar ilgili maliye kuruluşunca tahsil edileceğinden, bu harçların ödendiğinin belgelendirilmesi halinde harç tahsil edilmeden, (Vergi dairesinden yazı getirilememesi halinde aşağıdaki cezalı harç tahsili hükmünün uygulanarak işlemin yapılması ve maliye kuruluşuna ihbarda bulunulması gerekir.)
3. Yapılı hale getirme ile ilgili olmayan her çeşit cins ve kayıt tashihinde emlak vergisi değerinden az olmamak üzere beyan edilecek değer üzerinden 13/c pozisyonu uyarınca, Onbinde 5 oranında harç tahsil edilerek,, taleplerin karşılanması gerekir.

b) İskan İlişiği Kesilmiştir Ne Demek?

Bazen farklı anlamda kullanımlar olsa da “İskan İlişiği Kesilmiştir” ibaresi, 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı Tarifenin (13.a,c) pozisyonlarına göre cins tashihi harcının tahsil edilerek yapının kat mülkiyetine geçebilecek hale gelmesidir. Buna uygulamada “13/A İlişiği Kesilmiştir” de denilmektedir.

c) Cins Değişikliği İşlemlerinde Cezalı Harç Tahsili

492 sayılı Harçlar Kanununda değişiklik yapan 2339 sayılı Kanunun 96-b maddesi ile (4) sayılı tarife ile ilgili olarak eklenen fıkrada, “bu Tarifenin 13 numaralı bendinin (a) ve (c) fıkralarında belirtilen işlemlerden Emlak Vergisi Beyannamesi verilmesini gerektirenlerin 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 27. inci maddesinde yazılı ek süre sonuna kadar tapuda gösterilmemesi halinde harç % 50 fazlasıyla alınır.” hükmü yer almaktadır.

d) Cins Değişikliği (Tashihi) İşleminin Ücreti Nereye Ödenir?

19 Haziran 2021 tarihli ve 31516 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7327 sayılı İcra Ve İflâs Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la, cins tashihi ve kat mülkiyetine geçiş ile ilgili önemli değişiklikler yapılmıştır. Kanun’un 10. maddesiyle de 492 sayılı Harçlar Kanunu‘nun 132 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Bu Kanuna bağlı (4) sayılı tarifenin “I- Tapu işlemleri:” başlıklı bölümünün 13 numaralı fıkrasının (a) bendine göre tahsil edilmesi gereken cins tashihi harcı, ilgili belediyesince yapı kullanma izni harcı ile birlikte makbuz karşılığı peşin olarak tahsil edilir. Bu suretle tahsil olunan harçlar; şekil, içerik ve muhteviyatı Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen bir bildirim ile cins tashihi harcının tahsiline yetkili vergi dairesine, tahsil edildiği günün akşamına kadar bildirilip ödenir. Tahsil edilen harçların ilgili vergi dairesine süresinde ödenmemesi durumunda, harç ilgili belediyeden 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir. Süresinde vergi dairesine beyan edilmeyen tutarlar hakkında 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri uygulanır. İşlemden doğan harçları tamamen almadan işlem yapan belediye personeli ve ilgili belediyeler harcın ödenmesinden mükelleflerle birlikte müteselsilen sorumludur.”

Bu düzenleme, halen Maliye Bakanlığı birimlerince tahsil edilen cins tashihi harcının, ilgili belediyesince yapı kullanma izni harcı ile birlikte makbuz karşılığı peşin olarak tahsil edilmesini öngörmektedir.

Cins Tashihinden ve İskan Alındıktan Sonra Tapu Değişimi

Taşınmazda cins değişikliği yapıldıktan sonra kat mülkiyetine geçilmesi gerekir. Öncelikle belirtelim ki, kat mülkiyetinin kurulabilmesi için cins değişikliği işleminin yapılmış olması gerekir. Kat mülkiyeti ancak bu aşamadan sonra kurulabilmektedir.

Kat mülkiyeti, tamamlanmış bir yapının kat, daire, iş bürosu, dükkan, mağaza, mahzen, depo gibi bölümlerinden ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya elverişli olanları üzerinde, o taşınmazın maliki veya ortak malikleri tarafından, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine göre, bağımsız mülkiyet hakları kurulabilir.

Yapı Kullanma İzin Belgesi Alındıktan Sonra Kat Mülkiyeti İçin Gerekli Belgeler

19 Haziran 2021 tarihli ve 31516 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7327 sayılı İcra Ve İflâs Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la, cins tashihi ve kat mülkiyetine geçiş ile ilgili önemli değişiklikler yapılmıştır. Yapılan düzenlemeye göre cins tashihi (düzeltmesi) ve kat mülkiyetine geçiş işlemleri ilgili kamu idaresince re’sen yapılacaktır. Bu Kanun’un 11. maddesiyle 0634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 10 uncu maddesinin altıncı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir: “Cins değişikliği yapılmış taşınmaz kat irtifakı tesisli ise, kat irtifakının tesciline ait resmî senede ve 12 nci maddede yazılı belgelere dayalı olarak başkaca bir belge aranmaksızın resen kat mülkiyetine çevrilir. Bu işlemler, döner sermaye hizmet bedelinden muaftır.”

Kat mülkiyetinin kurulması için, anagayrimenkulün kat mülkiyetine çevrilmesi hususunda o gayrimenkulün maliki veya bütün paydaşlarının aşağıda yazılı belgeler ile birlikte tapu idaresinde istemde bulunması gerekir:

a) Anagayrimenkulde, yapı veya yapıların dış cepheler ve iç taksimatı bağımsız bölüm, eklenti, ortak yerlerinin ölçüleri ve bağımsız bölümlerin konum ve büyüklüklerine göre hesaplanan değerleriyle oranlı arsa payları, kat, daire, iş bürosu gibi nevi ile bunların birden başlayıp sırayla giden numarası ve bağımsız bölümlerin yapı inşaat alanı da açıkça gösterilmek suretiyle, proje müellifi mimar tarafından yapılan, yetkili kamu kurum ve kuruluşlarınca anagayrimenkulün maliki veya bütün paydaşlarının imzaları alınarak onaylanan ve elektronik ortamda tapu müdürlüğüne gönderilen mimarî proje ile yapı kullanma izin belgesi.

b) Bağımsız bölümlerin kullanılış tarzına, birden çok yapının varlığı halinde bu yapıların özelliğine göre 28 inci maddedeki esaslar çerçevesinde hazırlanmış, kat mülkiyetini kuran malik veya malikler tarafından imzalanmış bir yönetim plânı.

Kat Mülkiyetine Geçiş İçin Gerekli Belgeler

Tapu sicil müdürlüğünce kat irtifakı kurulmadan doğrudan kat mülkiyeti kurulabilmesi için istenecek belgeler şunlardır.

1. Dilekçe: Bütün bağımsız bölümlerin ayrı ayrı değerleri ile bu bölümlere, değerleri ile orantılı olarak ayrılan arsa paylarını gösterir tüm maliklerce imzalanmış dilekçe. (İstenildiğinde bu dilekçe Tapu Sicil Müdürlüğü görevlilerince yazılabilir.)
2. Genel İnşaat Projesi: Bir mimar veya mühendis tarafından yapılmış olması ve doğruluğunun belediyece (belediye sınırları dışında Bayındırlık ve İskan Müdürlüğünce) tasdik edilmiş olması gerekir.
3. Vaziyet Planı: Bir arsa üzerine yapılacak birden fazla yapıların (blok veya ayrı ayrı) arsa içindeki konumunu, varsa özel yol, yeşil saha, spor tesisleri gibi ortak yerlerin açıkça gösterilmesi ve belediyece tasdik edilmiş olması gerekir. Genel inşaat projesinde, vaziyet planı mevcut ise ayrıca vaziyet planı ibrazına gerek yoktur.
4. Yapı kullanma izin belgesi (İskan Ruhsatı): Tüm bağımsız bölümlere ilişkin yapı kullanma izin belgesi aranmalıdır.
5. Fotoğraf: Ana gayrimenkulün ön ve arka cephelerini ve mümkünse yan cephelerini gösterir, en az 13 x 18 cm. boyutlarında olması ve belediyece tasdik edilmiş olması gerekir.
6. Liste: Listenin, her bağımsız bölümün arsa payını, kat, daire, iş bürosu gibi niteliğini ve bunların birden başlayıp sıra ile giden numarasını, varsa eklentisini göstermesi ve ana gayrimenkulün maliki veya bütün paydaşları tarafından imzalanması ve noterden tasdikli olması gerekir.
7. Yönetim Planı: Ana gayrimenkulün yönetimini düzenleyen yönetim planının her sayfasının bütün maliklerce imzalanmış olması gerekir.
8. Malikin/maliklerin veya temsilcilerinin fotoğraflı nüfus cüzdanları, cins değişikliği halinde vergi kimlik numaralarını gösterir vergi dairesinden alınmış belge.
9. Malikin/maliklerin son altı ay içinde çekilmiş 6 x 4 cm. büyüklüğünde çekilmiş ikişer adet vesikalık fotoğrafları (İstem belgesi/resmi senet ve tapu senetlerine yapıştırılması için).
10. Kat irtifakı bir taşınmaz malın kat mülkiyetine geçişte; 1, 2, 3, 6 ve 7 inci maddelerdeki belgeler kat irtifakı tesisinde alındığından yeniden ibraz edilmesine gerek yoktur.

Sadece, yapı kullanma izni (iskan ruhsatı), fotoğraf ve yönetim planının (önceden verilmemiş ise) ibrazı halinde maliklerden birinin veya yöneticinin talebine istinaden kat mülkiyeti kurulur.