Yapı Kullanma İzin Belgesi Nedir? İskan İzni Nedir? İskan İzni Nasıl Alınır?

Yapı Kullanma İzin Belgesi (İskan İzni) Nedir?

3194 sayılı İmar Kanunu kapsamına giren yapılar için öncelikle yapı ruhsatının, yapının tamamlanması üzerine de “yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğine” ilişkin yapı kullanma izninin alınması zorunludur. Yapı kullanma izin belgesi, yapı tamamlandığında tamamının veya kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığında bu kısımlarının kullanılabilmesi için, mal sahibinin müracaatı üzerine yapı ruhsatını veren ilgili idareden alınan ve yapının ikamet veya başka amaçlarla kullanılmasına izin veren bir belgedir.

Yapı kullanma izni, bir yapının ya da yapı bölümlerinin kullanılmasında sakınca bulunmadığını belirten belgedir. Yapı kullanma izin belgesi, inşaatın tamamlandığını ve yapının kısmen veya tamamen kullanılabileceğini gösterir.

Yapı Kullanma İzin Belgesi İskan Mı? Yapı Kullanma İzni Alma Zorunlu mu?

Evet, yapı kullanma izin belgesi, binada oturmaya izin verilen bir belge olduğu için uygulamada “iskan izni” olarak adlandırılmıştır. Yapı kullanma izni, bir yapının ya da yapı bölümlerinin kullanılmasında sakınca bulunmadığını belirten belgedir. İmar Kanununun 30. maddesine göre; yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımlarının kullanılabilmesi için inşaat ruhsatını veren belediye veya il özel idaresinden yapı kullanma izni alınması gerekir.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesinde de benzer bir hüküm bulunmaktadır: “Yapı tamamlandığında tamamının veya kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığında bu kısımlarının kullanılabilmesi için, mal sahibinin müracaatı üzerine yapı ruhsatını veren ilgili idareden izin alınması zorunludur.

Bu iznin alınması için ilgili idareye yapılan başvuru dilekçesi ekinde, fenni mesullerin veya yapı denetim kuruluşlarının yapının ruhsat eki projelerine, fen ve sağlık kurallarına uygun olarak yapılıp yapılmadığını, mevzuata uygun malzeme kullanılıp kullanılmadığını belirten raporları, yetki belgesini haiz mimar, mühendis veya kuruluşlarca tanzim edilen enerji kimlik belgesi ile yapıya ilişkin fotoğrafları yer alır.”

Yapı Kullanma İzin Belgesi Olmazsa Ne Olur?

Yapı kullanma izin belgesi olmazsa, binada oturulamaz, abonelikler yapılamaz, ayrıca işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınamaz. Yapı kullanma izin belgesi olmazsa kat mülkiyetine geçilemez. 

3194 sayılı İmar Kanununun 30.maddesinin 1. fıkrasında “Yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımlarının kullanılabilmesi için inşaat ruhsatını veren belediye, valilik 27. maddeye göre ruhsata tabi olmayan yapıların tamamen veya kısmen kullanılabilmesi için ise ilgili belediye ve valilikten izin alınması mecburidir. ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir.

Müracaata Rağmen Belediye İskan İzni Vermezse Ne olur?

3194 sayılı İmar Kanununun yapı kullanma iznini düzenleyen 30. maddesinin 2. fıkrasında, belediyelerin, valiliklerin mal sahiplerinin müracaatlarını en geç otuz gün içinde neticelendirmek mecburiyetinde olduğu, aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılacağı hükme bağlanmıştır.

Anılan Yasa kuralı uyarınca davacının başvurusu üzerine yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin saptanması halinde ilgili idarece yapı kullanma izninin verileceği, başvuru tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili idarece yanıt verilmediği takdirde yapının kullanılmasına izin verilmiş sayılacağı açık olduğundan yapı kullanma izni verilmemesinden doğan bir zarardan söz edilemez. Bu durumda, davanın reddine ilişkin mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik bulunmamaktadır.

Yapı Kullanma İzin Belgesi ve Abonelikler

Yapı kullanma izin belgesi, bina için aboneliklerde de gereklidir. İmarla ilgili hizmetleri yapmak veya yaptırmak belediyenin görev ve sorumlulukları arasında olup, kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapıların, izin alınıncaya kadar elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılmayacakları açıktır.

3194 sayılı İmar Kanununun Yapı Kullanma İzni başlıklı 30. maddesinde; “Yapı tamamen bittiği takdirde tamamının, kısmen kullanılması mümkün kısımları tamamlandığı takdirde bu kısımlarının kullanılabilmesi için inşaat ruhsatını veren belediye… ve valilikten izin alınması mecburidir. Mal sahibinin müracaatı üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir” denilmektedir. Yine aynı kanunun Kullanma İzni Alınmamış Yapılar başlıklı 31. maddesinde de; “İnşaatın bitme günü, kullanma izninin verildiği tarihtir. Kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapılarda izin alınıncaya kadar elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılmazlar. Ancak, kullanma izni alan bağımsız bölümler bu hizmetlerden istifade ettirilir.” hükmü bulunmaktadır. Açıklanan madde hükümleri birlikte değerlendirildiğinde yapı kullanma (iskan) izni verilmeyen veya alınmayan yapıların izin alınıncaya kadar belediye hizmetlerinden ve tesislerinden faydalanamayacakları açıktır.

3194 sayılı İmar Kanunu‘nun 31. maddesinde, “inşaat bitme günü, kullanma izninin verildiği tarihtir. Kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapılar da izin alınıncaya kadar elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılmazlar. Ancak kullanma izni alan bağımsız bölümler bu hizmetlerden istifade ettirilir” kuralına yer verilmiştir. Anılan düzenlemeyle imar mevzuatına uygun olarak inşa edilmeyen, bu nedenle de yapı kullanma izni belgesi alınamayan yapılarda yaşanmasının önüne geçilmesi, bu sayede tüm yapıların imara uygun olarak inşaa edilmesi amaçlanmıştır.

Yapı Kullanma İzin Belgesi ve İş Yeri Açma Ruhsatı

3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanunun 5. maddesinin 2. fıkrasında; ilgililerin, işyeri açma ve çalışma ruhsatı adlı belgeye dayanarak işyeri açabileceği belirtilmiştir. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in 6. maddesinde, yetkili idareden usulüne uygun işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerlerinin yetkili idarelerce kapatılacağı düzenlemesi yer almıştır.

İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre, iş yeri açma başvuru sahiplerinin işyeri açma ve çalışma ruhsatı başvuru işlemleri sırasında istenen yapı kullanma izin belgesi bilgilerine Kimlik Paylaşım Sistemi üzerinden erişim için gerekli bilgiler başvuru sahiplerinden talep edilir. Yetkili idare, başvuru sahiplerine ait yapı kullanma izin belgesi bilgilerine Kimlik Paylaşım Sistemi üzerinden erişememesi durumunda yapı kullanma izin belgesinin suretleri veya kurumca onaylı suretlerini başvuru sahiplerinden talep edebilir.

İskan (Yapı Kullanma) İzni Başvurusu İçin Yapılması Gerekenler

Yapı kullanma izni düzenlenebilmesi için başvuru yapılmadan önce, öncelikle yapının kanun, imar planı, yönetmelik hükümlerine, ruhsat ve eklerine uygun olarak tamamlanmış olması, kullanılmasında fen ve sağlık bakımından sakınca bulunmaması gerekir. Ayrıca Yapı Denetim Firmasının Raporunun, SGK İlişiksiz Yazısının, Enerji Kimlik Belgesinin alınması, iskan harcının ödenmiş olması gerekir. Yapı kullanma izni verilebilmesi için gereken şartlar aşağıda açıklanmıştır. Bu şartlar oluştuğu halde yapı kullanma izni verilmemesi, hukuka aykırılık teşkil edecektir.

a. Yapının Ruhsat ve Eklerine Uygun Olarak Yapılmış ve Tamamlanmış Olması

Yapının ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılması gerekir. İmar Kanunu’nun 30. maddesinin 1. fıkrasına göre mal sahibinin müracaatı üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre bir parselde birden fazla bina bulunması halinde, bir kısım binalarda ruhsat eki projelerine aykırılıkların bulunması, aykırılık içermeyen binalara yapı kullanma izin belgesi düzenlenmesine engel değildir.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre mal sahibinin müracaatı üzerine ruhsat vermeye yetkili idare, yapının ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına uygun olarak tamamlanıp tamamlanmadığını belirler. İdare ayrıca yapı kullanma izni işlemlerinde; uydu antenleri ve diğer haberleşme antenleri ile telefon, televizyon, kablo tv ve internet gibi, sesli ve görüntülü haberleşme ve iletişim sistemlerine dair tesisatı, kullanıcıların aynı hizmeti aynı anda farklı kuruluşlardan sağlanmasına imkân veren çoklu sisteme uygun olarak ve görüntü ve haberleşme kirliliğine yol açmayacak şekilde tesis edilip edilmediğini, ticari binalarda standartlara uygun ve görüntü kirliliğine yol açmayacak şekilde tabela yeri bırakılıp bırakılmadığını, binalarda usulüne uygun atık ayrıştırma bacası yapılıp yapılmadığını, ilgili mevzuatına uygun olarak yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılıp faydalanılmadığını, sitelerde gri su toplama havuzu, dış güvenlik kamerası tesisatı ve benzeri önlemlerin alınıp alınmadığını varsa projesini de dikkate alarak denetlemek zorundadır.

Yapı kullanma izni müracaatında bulunabilmek için yapının tüm vizeleri alınarak tamamlanmış olması gerekir. Bu konuyla ilgili olarak şu yazımıza bakabilirsiniz: Temel Vizesi Nedir? Su Basmanı (Temel Üstü) Vizesi Nedir? Isı Yalıtım ve Kaba İnşaat Vizesi Nedir?

b. Tamamlandığı Halde Yapı Kullanma İzni Alınmamış Yapılara İskan Alınabilir mi?

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 54. maddesinin 7. fıkrasına göre ruhsat ve eklerine uygun olarak tamamlanmasına rağmen ruhsat süresi içinde yapı kullanma izni düzenlenmemesi nedeniyle ruhsatı hükümsüz hale gelen yapılara, denetimi yapan fenni mesul mimar ve mühendisler veya yapı denetim kuruluşları tarafından denetim raporu hazırlanmak ve ilgili idare tarafından dosyasında ve yerinde, inceleme ve tespit yapılmak koşuluyla yeniden ruhsat düzenlenmeksizin yapı kullanma izin belgesi verilir. Mevcut yapılarla ilgili özel bir hüküm getirilmeden imar planı değişikliği yapılan alanda kalan yapılar da ilk ruhsat alındığı tarihteki plan hükümleri dikkate alınmak suretiyle bu hükme tabidir.

Bununla birlikte bu durumda olan yapılar için en önemli şart yapının ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılmış ve tamamlanmış olmasıdır. Yapının ruhsat ve eklerine uygun olarak yapılması gerekir. İmar Kanunu’nun 30. maddesinin 1. fıkrasına göre mal sahibinin müracaatı üzerine, yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin tespiti gerekir.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre mal sahibinin müracaatı üzerine ruhsat vermeye yetkili idare, yapının ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına uygun olarak tamamlanıp tamamlanmadığını belirler. İdare ayrıca yapı kullanma izni işlemlerinde; uydu antenleri ve diğer haberleşme antenleri ile telefon, televizyon, kablo tv ve internet gibi, sesli ve görüntülü haberleşme ve iletişim sistemlerine dair tesisatı, kullanıcıların aynı hizmeti aynı anda farklı kuruluşlardan sağlanmasına imkân veren çoklu sisteme uygun olarak ve görüntü ve haberleşme kirliliğine yol açmayacak şekilde tesis edilip edilmediğini, ticari binalarda standartlara uygun ve görüntü kirliliğine yol açmayacak şekilde tabela yeri bırakılıp bırakılmadığını, binalarda usulüne uygun atık ayrıştırma bacası yapılıp yapılmadığını, ilgili mevzuatına uygun olarak yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılıp faydalanılmadığını, sitelerde gri su toplama havuzu, dış güvenlik kamerası tesisatı ve benzeri önlemlerin alınıp alınmadığını varsa projesini de dikkate alarak denetlemek zorundadır.

c. TSE Standartlarına Uygun Malzeme Kullanılması

Yapılarda TSE standartlarına uygun malzeme kullanılmalıdır. Bu husus; hem yapı denetim şirketi, hem de yapı kullanma izni verilmeden önce idare (belediye, il özel idaresi vb.) tarafından denetlenir.

ç. Yapı Denetim Firmasının Raporu

Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 1. maddesine göre; İmar Kanununun 26. maddesinde belirtilen kamuya ait yapı ve tesisler, 27. maddesinde belirtilen ruhsata tabi olmayan yapılar, tek parselde, bodrum katı dışında en çok iki katlı ve toplam iki yüz metrekareyi geçmeyen müstakil yapılar hariç, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dışında bulunan yapılar yapı denetimine tabidir.

Yapının tamamlanması üzerine yapı denetim şirketi tarafından yapının kısmen ya da tamamen bitirildiğine dair rapor verilmesi gerekir. Yapı denetimi raporunda; yapının ruhsat ve eklerine uygun olarak yapıldığının, kullanılmasında fen ve sağlık yönünden herhangi bir sakınca görülmediğinin, otopark ihtiyacı bulunan alanlarda otoparkın, sığınak yapılmasını gerektiren durumlarda sığınağın yapıldığının bildirilmesi gerekir.

d. SGK İlişiksiz Yazısının İstenilmesi

5510 sayılı Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 90. maddesinin 4. ve 5. fıkrası gereği, yapı kullanma izni verilmeden önce ilişiksiz yazısının istenilmesi gerekmektedir. İşte bu yazıya SGK İlişiksiz Yazısı denilmektedir. Bu konuyla ilgili olarak şu yazımıza bakabilirsiniz: İskan Almak İçin SGK İlişiksiz Yazısı Zorunluluğu

e. Enerji Kimlik Belgesinin Alınması

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği’nin 25. maddesine göre enerji kimlik belgesi düzenlenmeyen binalara ilgili idarelerce yapı kullanma izin belgesi verilmez. Enerji Kimlik Belgesi, Enerji Kimlik Belgesi vermeye yetkili kuruluş tarafından hazırlanır. Bu belge, yeni binalar için yapı kullanma izin belgesi alınması aşamasında ilgili idarelere sunulur. Yönetmeliğin 5. maddesine göre bu Yönetmelik esaslarına uygun projesine göre uygulama yapılmadığının tespiti halinde, tespit edilen eksiklikler giderilinceye kadar binaya, ilgili idare tarafından yapı kullanım izin belgesi verilmez.

Aynı maddenin 9. fıkrasına göre Türk Silahlı Kuvvetleri, Milli Savunma Bakanlığı ve bağlı kuruluşları, Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı binaları ile mücavir alan dışında kalan ve toplam inşaat alanı 1.000 m²’den az olan binalar için Enerji Kimlik Belgesi düzenlenmesi zorunlu değildir.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre mücavir alan dışında kalan ve yapı inşaat alanı 1000 m2’den az olan binalar hariç diğer binalarda binanın enerji performansını değiştirecek her türlü tadilatın sonunda binanın enerji performansını ortaya koyan enerji kimlik belgesinin yeniden düzenlenmesi zorunludur. Enerji kimlik belgesi düzenlenmemiş binalarda yapılacak tadilatlarda ve ruhsata tabi olmasına rağmen ruhsat alınmaksızın inşa edilen yapılara Kanunun 32’nci maddesi kapsamındaki ruhsat ve yapı kullanma izni işlemlerinde de enerji kimlik belgesi düzenlenmesi şarttır.

f. Yapı Kullanma İzni Harcının Ödenmesi

Bu konu hakkında şu yazımıza bakabilirsiniz: İskan (Yapı Kullanma) İzni Harcı Nedir? Nasıl Hesaplanır? Kim Öder?

Yapı Kullanma İzin Belgesi Nereden Alınır? Yapı Kullanma (İskan) İzni Müracaatı Nasıl Yapılır? 

Yapı kullanım izninin verilebilmesi için yapı sahibinin dilekçe ile belediye veya özel idareye başvurması gerekir.

a) Yapı Kullanma Belgesi Müracaatı

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre yapının mevzuata uygun bulunması halinde, 30 gün içinde yapı kullanma izin belgesi düzenlenir. Yapının kısmen kullanılması mümkün olan kısımlarına yapı kullanma izni düzenlenebilmesi için, bu bölümlere hizmet veren ortak kullanım alanlarının tamamlanmış ve kullanılabilir olması ve yapıda mevzuata aykırılığın bulunmaması şarttır.

b) Yapı Kullanma İzin Belgesi İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 65. maddesine göre yapı kullanma izinlerine ilişkin başvurularda, başvuru sahibinin dilekçesi veya idare tarafından hazırlanmış matbu form ile yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğuna, uygun malzeme kullanılıp kullanılmadığına ve yapının kullanılmasında fen ve sağlık bakımından mahsur görülmediğine ilişkin fenni mesul veya yapı denetim kuruluşu raporları ile birlikte enerji kimlik belgesi ve yapının fotoğrafları dışında herhangi bir belge istenmez.

– Daha Önceden Verilen Evraklar

Yapı kullanma izni vermeye yetkili idarenin görevi gereği kendisinde bulunan bilgi ve belgeler ile daha önce başvuru sahibinden alınarak kurum kayıtlarına aktarılan ve değişmediği başvuru sahibi tarafından beyan edilen belgeler yeniden istenmez.

Diğer idarelerin elektronik ortamda paylaşıma açtığı bilgi ve belgeler, başvuru sahibinden istenmez. Ancak, bu bilgi ve belgelere kolayca erişim için gerekli bilgiler istenebilir.

– Kimlik Paylaşım Sisteminde (KPS) Bulunan Veriler

Yapı ruhsatına ilişkin bilgilerin Kimlik Paylaşım Sisteminde (KPS) bulunması halinde söz konusu bilgiler buradan temin edilir. KPS üzerinden erişilebilen bilgiler yapı sahipleri veya vekillerinden istenmez.

– Numarataj veya Kanal Bağlantısı Yapılmasına İlişkin Bilgiler

Yapı kullanma izin belgesi verilmesine ilişkin işlemler sırasında ilgili yapıya ait numarataj veya kanal bağlantısı yapılmasına ilişkin bilgilere ihtiyaç duyulması halinde bu bilgiler belediyelerin numarataj veya kanal işlemlerinden sorumlu birim veya kurumları tarafından ilgili idareye elektronik ortamda sunulur.

Başvuru sahiplerinden numarataj veya kanal işlemlerine ilişkin belge istenmez. Belediyelerin numarataj ve kanal işlemlerinden sorumlu birim veya kurumları söz konusu bilgileri elektronik ortamda kayıt altına almakla ve yapı kullanma izni vermeye yetkili idarelerle paylaşmakla yükümlüdür.

Yapı kullanma izni vermeye yetkili idarece, başvuru sahibinden; kullanılan malzemenin irsaliye ve faturası, doğalgaz uygunluk belgesi, yangın güvenlik (itfaiye) raporu, sığınak raporu, emlak alım vergisi ve ilişik kesme belgesi, yapı denetim kuruluşu tarafından gerçekleştirilen temel, toprak ve ısı yalıtım vizeleri başta olmak üzere herhangi bir vize işlemi için ilgili idarece hazırlanacak onay belgesi, çevre düzenine ilişkin yazı, işgaliye borcu olmadığına ilişkin yazı, vergi dairelerinden vergi borcu olmadığına ilişkin belge, belediye tarafından alınan vergi ve harçların makbuzları ve buna benzer belgeler de istenmez.

İlgili idareler, bu maddede yapı kullanma izin belgesi için öngörülen elektronik ortamda veri paylaşımına ilişkin tedbirleri almak ve bu verileri yapı kullanma izni vermeye yetkili idarelerin erişimine açmakla yükümlüdür.

Ayrıca Sığınak Yönetmeliğine göre, yapı ruhsatiyesi verilen bina ve tesislere yapı kullanma izin belgesi verilmeden önce, ilgili idarelerce mülki idare amirliklerinin sığınağın Yönetmelik hükümlerine uygun olduğuna ilişkin yazılı görüşünün alınması zorunludur.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre yapı, ruhsat ve eki projelere uygun olarak tamamlandığında yapı kullanma izni düzenlenmesi aşamasında tüm parsel maliklerinin muvafakati aranmaz.

b) Yapı Kullanma İzninde Yapı Müteahhidinin, Şantiye Şefinin, Mimari Proje Müellifinin İmzası

Yapı kullanma izninin ilgili bölümlerinin yapı müteahhidi, şantiye şefi ve mimari proje müellifi tarafından imzalanması gerekir. Fenni mesuller uzmanlık alanlarına göre yapı kullanma izin belgesini imzalamak zorundadır. Yapının ruhsat ve eki projelerine uygun olarak yasal süresi içinde tamamlandığı belgelenmesine rağmen, haklı bir gerekçe göstermeksizin kanunla verilen görevi olan yapı kullanma izin belgesinin imzalanmasından imtina eden fenni mesuller hakkında Kanunun 42. maddesine göre işlem tesis edilir.

Ancak Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre yapının ruhsat ve eki projelerine uygun olarak yasal süresi içinde tamamlandığı ilgili idare tarafından fenni mesuller ve yapı sahibi ile birlikte belgelenmiş ise, yapı kullanma izin belgesi düzenlenmeden önce yapı müteahhidinin, şantiye şefinin, mimari proje müellifinin vefat etmesi, mahkûmiyet ve benzeri nedenlerle kendisine ulaşılamadığı veya yapının yapı kullanma izni almasına engel haklı bir gerekçe göstermeksizin imzadan imtina ettiği durumlarda; yapı kullanma izin belgesinde ilgili bölümlere yapı müteahhidinin, şantiye şefinin, mimari proje müellifinin bilgileri kaydedilerek imzaları olmadan yapı kullanma izin belgesi düzenlenir ve bu kişiler, haklarında işlem yapılmak üzere ilgili meslek odasına bildirilir.

Bu durumda daha önce ilgili idare tarafından verilmiş iskâna uygunluk raporu, süresi içinde yapılan yapı kullanma izin belgesi başvurusuna ilişkin belgeler, ilgililere ulaşılamadığına dair belgeler ve bunlarla yapılan sözleşmeler ruhsat dosyasında bulunmak zorundadır.

Yapı kullanma izin belgesinde müteahhidin, şantiye şefinin, mimari proje müellifinin imzasının bulunmaması, sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.

Yapı Kullanma Belgesi Müracaatının Değerlendirilmesi

3194 sayılı İmar Kanununun yapı kullanma iznini düzenleyen 30. maddesinin 2. fıkrasında; belediyelerin, valiliklerin mal sahiplerinin müracaatlarını en geç otuz gün içinde neticelendirmek mecburiyetinde olduğu, aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılacağı hükme bağlanmıştır. Bu hüküm uyarınca yapı sahibinin başvurusu üzerine yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin saptanması halinde, ilgili idarece yapı kullanma izninin verilmesi gerekmektedir.

Yapıyı Kontrol Yetkisi ve Yükümlülüğü

Yapının ruhsat ve eklerine uygunluğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur olup olmadığının tespit edilebilmesi için kullanma izni vermeye yetkili idarenin yapıyı bizzat kontrol etmesi gerekir. Yapı denetim şirketinin düzenlediği yapı denetimi raporu, idareyi kontrol yükümlülüğünden kurtarmaz. Bu nedenle yapının, idarenin yetkili fen elemanlarınca kontrol edilmesi gerekir.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre mal sahibinin müracaatı üzerine ruhsat vermeye yetkili idare, yapının ruhsat ve eklerine, fen ve sağlık kurallarına uygun olarak tamamlanıp tamamlanmadığını belirler.

İdare ayrıca yapı kullanma izni işlemlerinde; uydu antenleri ve diğer haberleşme antenleri ile telefon, televizyon, kablo tv ve internet gibi, sesli ve görüntülü haberleşme ve iletişim sistemlerine dair tesisatı, kullanıcıların aynı hizmeti aynı anda farklı kuruluşlardan sağlanmasına imkân veren çoklu sisteme uygun olarak ve görüntü ve haberleşme kirliliğine yol açmayacak şekilde tesis edilip edilmediğini, ticari binalarda standartlara uygun ve görüntü kirliliğine yol açmayacak şekilde tabela yeri bırakılıp bırakılmadığını, binalarda usulüne uygun atık ayrıştırma bacası yapılıp yapılmadığını, ilgili mevzuatına uygun olarak yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılıp faydalanılmadığını, sitelerde gri su toplama havuzu, dış güvenlik kamerası tesisatı ve benzeri önlemlerin alınıp alınmadığını varsa projesini de dikkate alarak denetlemek zorundadır.

a) Yapıda Eksiklik ve Hata Yok İse İskan Verme Zorunluluğu

Yapılan kontrolde herhangi bir eksiklik ya da aykırılık tespit edilemediği takdirde başvuru tarihinden itibaren 30 gün içinde yapı kullanma izni verilmelidir.

b) 30 Gün İçinde Yapı Kullanma (İskan) İzni Verilmezse

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre yapının mevzuata uygun bulunması halinde, 30 gün içinde yapı kullanma izin belgesi düzenlenir. Aksi takdirde yapı sahibi yapı kullanma izni almış sayılır. Başvuru tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili idarece yanıt verilmemesi halinde yapının kullanılmasına izin verilmiş sayılır. Ancak, bu durum sadece idarece yanıt verilmemesi hali için geçerlidir.

3194 sayılı İmar Kanununun yapı kullanma iznini düzenleyen 30. maddesinin 2. fıkrasında; belediyelerin, valiliklerin mal sahiplerinin müracaatlarını en geç otuz gün içinde neticelendirmek mecburiyetinde olduğu, aksi halde bu müddetin sonunda yapının tamamının veya biten kısmının kullanılmasına izin verilmiş sayılacağı hükme bağlanmıştır. Bu hüküm uyarınca yapı sahibinin başvurusu üzerine yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından mahzur görülmediğinin saptanması halinde, ilgili idarece yapı kullanma izninin verilmesi gerekmektedir.

İlgili idarece yapılan kontrollerde eksiklik ya da aksaklık tespit edilmediği halde 30 gün içerisinde yapı kullanma izninin düzenlenmemiş olması durumunda yapı kullanma izni verilmiş sayılır. Böyle bir durumda idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem bulunmadığını düşünüyoruz.

Bu nedenle, eğer yapı kullanma izni için yapılan başvuru üzerine idarece yapılan tespitte yapıda fen ve sağlık kuralları yönünden eksiklikler tespit edilir ve bu eksikliklerin giderilmesi için yapı sahibine tebligatta bulunulur ise yapı kullanma izni verilmiş sayılamayacağından yapı kullanılamayacaktır. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre yapının mevzuata uygun bulunması halinde, 30 gün içinde yapı kullanma izin belgesi düzenlenir. Aksi halde, eksikliklerinin tamamlanarak yapının mevzuata uygun hale getirilmesi istenir.

Eksiklik ya da aykırılık tespit edilmesi halinde aykırılıklar giderilmediği sürece yapı kullanma izni düzenlenmemelidir. “Aykırılıkları giderilmediği sürece yapı kullanma izni düzenlenemeyeceğine” ilişkin olarak idarece yapılan bildirim kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olduğu için dava konusu edilebilir.

c) Yapıda Eksik ve Hata Tespit Edilirse

Eğer yapı kullanma izni için yapılan başvuru üzerine idarece yapılan tespitte yapıda fen ve sağlık kuralları yönünden eksiklikler tespit edilir ve bu eksikliklerin giderilmesi için yapı sahibine tebligatta bulunulur ise yapı kullanma izni verilmiş sayılamayacağından yapı kullanılamayacaktır. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinin 64. maddesine göre yapının mevzuata uygun bulunması halinde, 30 gün içinde yapı kullanma izin belgesi düzenlenir. Aksi halde, eksikliklerinin tamamlanarak yapının mevzuata uygun hale getirilmesi istenir.

Eksiklik ya da aykırılık tespit edilmesi halinde aykırılıklar giderilmediği sürece yapı kullanma izni düzenlenmemelidir. “Aykırılıkları giderilmediği sürece yapı kullanma izni düzenlenemeyeceğine” ilişkin olarak idarece yapılan bildirim kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olduğu için dava konusu edilebilir.

Eksikliklerin tamamlanmasından sonra, aynı süreç izlenerek yapı kullanma izin belgesi düzenlenip, yapı kullanma izni verilir. Yapı kullanma izin belgesinin birer örneği, mal sahibi ve/veya sahiplerine, yapının müteahhidine, proje müelliflerine ve fenni mesullere verilir.

İskandan Sonra Cins Tashihinin Yapılması ve Kat Mülkiyetine Geçiş

Taşınmaz üzerinde yapılan yapı tamamlandıktan ve yapı kullanma izni alındıktan sonra yapılması gereken işlemler öncelikle taşınmazın cins tashihinin yapılması ve bundan sonra kat mülkiyetinin kurulmasıdır. Bunun nasıl yapılacağı konusunda şu yazımıza bakabilirsiniz: Yapı Kullanma İzni (İskan) Belgesi Alınan Yapılarda Kat Mülkiyetine Geçiş Nasıl Yapılır?