18/05/2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7143 sayılı Kanunun 16. maddesi ile İmar Kanununa eklenen Geçici 16. maddenin 1. fıkrasında “Afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla, 31/12/2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve yetkilendireceği kurum ve kuruluşlara 31/10/2018 tarihine kadar başvurulması, bu maddedeki şartların yerine getirilmesi ve 31/12/2018 tarihine kadar kayıt bedelinin ödenmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilir. Başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir.” hükmüne, 4. fıkrasında ise “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu madde gereğince 06/06/2018 tarihli Resmi Gazetede Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu düzenlemelerle getirilen yapı kayıt belgesi uygulamasına kısaca imar barışı denilmektedir. Bu yazı dizimizde imar barışı düzenlemesinin ayrıntılarını el alacağız. Lütfen incelemek istediğiniz başlığa tıklayınız.
İçindekiler
1) Yapı Kayıt Belgesi Nedir? Yapı Kayıt Belgesi Almanın Sonuçları Nelerdir?
İmar Kanunu’nun Geçici 16. maddesinin 3. fıkrasında Yapı Kayıt Belgesinin yapının kullanım amacına yönelik olarak düzenlendiği belirtilmekte olup, bu bağlamda 31/12/2017 tarihinden önce ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar/aykırılıklar için Yapı Kayıt Belgesi alınması halinde, Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıya ve yapı malikine, -yapının yeniden yapılmasına veya kentsel dönüşüm uygulamasına kadar geçerli olmak üzere- bazı haklar tanınmıştır.
Kanuna göre “Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir. Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.” İşte bunun için alınan belgelere yapı kayıt belgesi denilmektedir.
2) İmar Barışının Kapsamı
Gerek İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesi ve gerekse Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar, bazı yapıların ve bazı alanlardaki yapıların imar barışından faydalanamayacağını düzenlemektedir. Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslara göre;
a) 2960 sayılı Boğaziçi Kanununda tanımlanan Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi içinde, 3194 sayılı Kanunun geçici 16. maddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanda,
b) İstanbul tarihi yarımada içinde 3194 sayılı Kanunun geçici 16. maddesi uyarınca adı geçen Kanuna eklenmiş olan kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanlarda,
c) 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirlenmiş Tarihi Alanda,
ç) Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlar üzerinde,
d) Kesinleşmiş planlar neticesinde sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığınca aynı amaçla değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara tahsis edilmiş Hazineye ait taşınmazlar üzerinde,
bulunan yapılar hakkında Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemez.
a) Hangi Yapılar İmar Barışı Kapsamında? Konteyner yapı Kayıt Belgesi Kapsamına Girer mi?
Öncelikle hangi yapıların imar barışı kapsamında olduğunu açıklayalım. Bir yapının imar barışı kapsamına girmesi için; a) 31.12.2017 tarihinden önce yapılmış olması, b) Ruhsatsız olması veya ruhsat ve eklerine aykırılık olması, c) Başkanlarına ait arazi üzerinde bulunmaması gerekmektedir. Bu konuda şu yazımıza bakınız: Hangi Yapılar İmar Barışı Kapsamında? İmar Barışı Hangi Yapılar İçin Geçerli?
b) Hangi Alandaki Yapılar İmar Barışı Kapsamında?
Yapı kayıt belgesi alınamayacak alanlar konusunda şu yazımıza bakınız: Kıyılarda, Meralarda ve Ormanlarda Yapı Kayıt Belgesi Geçerli mi? Bu konuda şu yazılarımıza da bakabilirsiniz: İmar Barışında Sosyal Donatı Alanları Nedir? Sosyal Donatı Alanlarında İmar Barışı Geçerli midir?
3) İmar Barışında Yapı Kayıt Belgesi Başvuru Yeri ve Süresi
Bu avantajlardan yararlanmak isteyenlerin imar barışına başvurarak yapı kayıt belgesi alması gerekir.
a) İmar Barışında Başvuru Yeri
Getirilen düzenlemede sayılan şartları taşıyan yapıların sahiplerinin başvurularını 31.10.2018 tarihine kadar Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine veya bu Bakanlığın yetkilendireceği kuruluşlara yapması gerekmektedir.
b) İmar Barışı Başvuru Süresi
Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslara göre Yapı Kayıt Belgesi için müracaatın 31/10/2018 tarihine kadar yapılması ve Yapı Kayıt Belgesi bedelinin 31/12/2018 tarihine kadar ödenmesi gerekir. Getirilen düzenlemeye göre başvuru süresi Bakanlar Kurulu tarafından bir yıl uzatılabilecektir.
Cumhurbaşkanlığının, 31.10.2018 tarihli Resmi Gazete’te yayımlanan 257 sayılı kararıyla 1/12/2017 tarihinden önce yapılmış ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar için yapı kayıt belgesi başvuru süresinin 31/12/2018 tarihine kadar uzatılmasına karar verilmiştir. Kararda yapı kayıt belgesi bedellerinin ödenmesine dair sürenin uzatıldığına dair herhangi bir ibare yer almamıştır.
Cumhurbaşkanlığının 31.12.2018 tarihli ve 30642 (4. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı 2018-558 (İmar Barışında Süre Uzatımı) kararıyla Yapı Kayıt Belgesi başvuru süresinin 15.06.2019 tarihine kadar, yapı kayıt bedeli ödeme süresinin 30.06.2019 tarihine kadar uzatılmasına karar verilmiştir.
c) İmar Barışına Kimler Başvurabilir
Düzenlemeye göre yapı kayıt belgesi için yapı maliklerinden herhangi birisi veya vekili tarafından başvuru yapılabilir. Paylı mülkiyette bulunan veya birden fazla kişiye ait olan yapılar için maliklerden herhangi birisinin başvurusu yeterlidir. Birden fazla kişinin mülkiyetinde bulunan yapılarda ruhsatsız inşaat bağımsız bölümlerden birindeyse sadece o malikin başvurusu yeterli olacaktır.
ç) Bir Parselde Bulunan Birden Fazla Yapı İçin İmar Barışı Başvurusu Nasıl Yapılır?
Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar ile imar barışı sisteminde önemli değişiklikler yapılmıştır. Bunlardan en önemlisinde, bir parselde birden fazla yapı için Yapı Kayıt Belgesi başvurusu yapılmasına imkan tanındı. Yeni düzenlemeye göre Yapı Kayıt Belgesi; yapı ruhsatı veya yapı kullanma izni bulunmayan yapılarda yapının tamamı için; yapı kullanma izni bulunan yapılarda ise ruhsat ve eklerine aykırılık hangi bağımsız bölümde/bölümlerde yapılmış ise o bağımsız bölümler için ayrı ayrı veya yapının tamamı tek bir malike ait ise ve aykırılık bütün bağımsız bölümlerde yapılmış ise yapının tamamı için düzenlenir.
Ayrıca bu yapıların malikleri farklı ise imar barışı başvurusu yapılırken arsa miktarı olarak hangi miktarın belirtilmesi gerektiği açıklığa kavuşturuldu. Buna göre parsel üzerinde birden fazla yapı bulunması durumunda, sadece Yapı Kayıt Belgesi müracaatında bulunulan yapıya isabet eden arsa payı üzerinden, hisseli taşınmazlarda, yapı malikine ait hisse oranı üzerinden imar barışı başvurusu yapılacaktır.
4) İmar Barışı Yapı Kayıt Belgesi Müracaatı Nasıl Yapılır?
Usul ve Esaslara göre Yapı Kayıt Belgesi için yapı maliklerinden herhangi birisi veya vekili tarafından, e-Devlet üzerinden Yapı Kayıt Sistemindeki Yapı Kayıt Belgesi formunun doldurulması suretiyle müracaatta bulunulabileceği gibi kurum ve kuruluşlara başvurulmak suretiyle de müracaatta bulunulabilir.
Müracaatın e-Devlet üzerinden yapılması durumunda, Yapı Kayıt Belgesi formunun eksiksiz olarak doldurulmasından ve Yapı Kayıt Belgesi bedelinin yatırılmasından sonra, Yapı Kayıt Sistemi tarafından oluşturulan Yapı Kayıt Belgesi talepte bulunan yapı sahibince e-Devlet üzerinden alınır.
Müracaat kurum ve kuruluşlara yapılmış ise, Yapı Kayıt Belgesi formu müracaat sahibinin beyanına göre eksiksiz olarak doldurulur, Yapı Kayıt Belgesi bedelinin yatırılması sağlanır, Yapı Kayıt Belgesi formu sistem üzerinden onaylanmak üzere Müdürlüğe gönderilir ve formun Müdürlükçe onaylanmasından sonra bir örneği talepte bulunan yapı sahibine verilir.
Maddeye göre göre başvuruya konu yapının ve arsasının mülkiyet durumu, yapı sınıf ve grubu ve diğer hususlar Bakanlık tarafından hazırlanan Yapı Kayıt Sistemine yapı sahibinin beyanına göre kaydedilir. Ayrıca başvurusu kabul edilenlerin, yapı kayıt bedeli ödemesi gerekmektedir.
5) Yapı Kayıt Belgesi Bedeli
İmar barışında getirilen düzenlemeye göre, yapılan tespit sonucunda yapının bulunduğu arsanın Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen emlak vergi değeri ile yapının Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş oranında alınacak kayıt bedeli ödenmesi gerekmektedir. Arsa emlak değerinden kastedilen her 4 yılda bir emlak vergisine esas olmak üzere belediyelerce belirlenen arsa asgari metrekare birim değerleridir.
a) Yapı Kayıt Belgesi İçin Ödenecek Nasıl Hesaplanacak?
Yapı kayıt belgesi bedeli iki kısımdan oluşuyor. Bunlardan birincisi yapının bulunduğu arsanın Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen emlak vergi değeridir. Bu bedel ilgili belediyeden temin edilebilir. Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslara göre yapının bulunduğu arsanın tamamı üzerinden vergi değeri hesaplanması gerekmektedir.
İkinci kısım ise yapının Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenen yaklaşık maliyet bedelidir. Ancak Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar, yapı bedellerini tek tek belirlemiştir. Buna göre yapının yaklaşık maliyet bedeli belirlenirken birim maliyet bedeli;
1) Tarımsal amaçlı basit binalar için 200 TL/ m2
2) 1-2 katlı binalar ve basit sanayi yapıları için 600 TL/m2
3) 3-7 katlı binalar ve entegre sanayi yapıları için 1000 TL/m2
4) 8 ve daha yüksek katlı binalar için 1600 TL/m2
5) Lüks binalar, villa, alışveriş kompleksi, hastane, otel ve benzeri yapılar 2000 TL/m2
6) Güneş Enerjisi Santralleri (GES) 100.000 TL/MW,
esas alınmak suretiyle hesap yapılır. Bu iki değerin toplamı üzerinden konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş oranında yapı kayıt belgesi bedeli ödenecektir. Yapı Kayıt Belgesi bedeli; yapının bulunduğu arsanın emlak vergi değeri ile binanın toplam yapı alanı dikkate alınarak hesaplanacak yapı yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden, yapının konut veya ticaret olarak tek kullanımlı veya karma kullanımlı olup olmadığı da gözetilerek ve karma kullanımlı yapılarda konut ve ticari olarak kullanılan alanların arsa oranları ayrı ayrı dikkate alınarak konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş katsayısı ile çarpılması suretiyle belirlenir.
Bir örnek ile açıklamak gerekir ise 450 metrekare arsa üzerine yapılan 3 katlı ve toplam inşaat alanı 250 m² olan bir yapının arsa emlak vergi değerini 1000 TL ve yapı yaklaşık maliyetini de 1000 TL olarak kabul edersek arsa toplam emlak vergi değeri 450.000 TL, yapı yaklaşık toplam maliyeti ise 250.000 TL olarak bulunur. Bu durumda toplam değer 700.000 TL olur. Bu bedelin konutlarda % 3’ü (yani 21000 TL) ödenerek yapı kayıt belgesi alınabilir. Eğer bu yapı ticari yapı ise alınacak bedel % 5 (yani 35000 TL) olacaktır.
b) AVM’ler Yapı ayıt Belgesi Başvuru Bedeli
Yapı kullanma iznine göre tek bağımsız bölüm olarak kullanılan; alışveriş kompleksi, hastane, otel, fabrika, imalathane ve benzeri yapılardaki aykırılıklarda, yapı yaklaşık maliyet bedeli aykırılıktan dolayı meydana gelen alan üzerinden hesap edilecektir. Yapılan aykırılık neticesinde herhangi bir alan kazanılmamış ise veya kazanılan alan 1000 m2 ve/veya bu miktarın altında ise yapı yaklaşık maliyet bedeli 1000 m2’den hesap edilecektir.
c) Hazine ya da Belediye Arazisinde Yapılmış Yapılarda Kayıt Bedeli Ne Olacak?
Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 5 inci maddesinin (1) inci fıkrasının (a) bendinde yapılan değişiklik ile arsa emlak vergi değeri hesaplanırken Hazineye ve belediyelere ait taşınmazlar üzerinde inşa edilmiş yapılar için yapının oturum alanına karşılık gelen arsa payı üzerinden hesaplama yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Yani, Yapı Kayıt Belgesinde arsa alanı kısmına yapının oturum alanına tekabül eden yüzölçümün girilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda Hazine ve belediye taşınmazlarında beyan edilecek arsa alanına ilişkin olarak anılan Tebliğde 20/09/2018 tarihinde yapılan söz konusu değişiklikte, “herhangi bir mevzuatta yapılan değişikliklerin, geçici madde ile özel bir düzenleme yapılmamış ise, değişik mevzuat hükümlerinin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki işlemler hakkında uygulanması” hükmü esas olmakla birlikte, Hazine ve belediye taşınmazlarının satışa konu edilmesi ve bu kapsamda yüzölçümü özel mülkiyete konu parsellere göre daha büyük olan bu taşınmazların ne kadarının satılacağına ilgili idarece karar verilecek olması sebebiyle Yapı Kayıt Belgesi alan vatandaşlar açısından hak kaybına sebebiyet verilmemesi için, değişiklik tarihinden önce alınan Yapı Kayıt Belgeleri için arsa alanının fazla girilmesi neticesinde ödenen fazla tutarın iadesi mümkündür. Bu durumda fazla ödenen yapı kayıt bedeli iadeleri ile ilgili olarak tüm Valiliklere (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) gönderilen 07/09/2018 tarihli ve E.154845 sayılı yazı çerçevesinde işlem yapılması gerekmektedir.
ç) Yapı Kayıt Belgesinde Peşinatı Ödeyip Geri Kalan Kısmını Süresinde Ödemeyenlerin Durumu
3194 sayılı Kanun kapsamında yapılan başvurulara ilişkin olarak, tahakkuk eden yapı kayıt bedelinin en az %25’i 31/07/2019 tarihine kadar peşin olarak yatırıldıktan sonra, geri kalan yapı kayıt bedelinin tamamı 31/12/2019 tarihine kadar yatırılması gerektiği halde yatırılmamış olan başvurular sistem tarafından otomatik olarak tarafından iptal edilmiş olup, yapı kayıt bedelinin kalan kısmının taksitle ödeme süresi sona erdiğinden dolayı, yapı kayıt belgesi başvurusunun aktif hale getirilmesi talepleri karşısında Bakanlığımızca yapılacak herhangi bir iş ve işlem bulunmamaktadır
Diğer taraftan, Bakanlığımızca tüm Valiliklere (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) gönderilen 08/01/2020 tarihli ve E. 5492 sayılı yazımız ile yapı kayıt bedelinin en az %25’i 31/07/2019 tarihine kadar peşin olarak yatırıldıktan sonra, geri kalan yapı kayıt bedelinin tamamı 31/12/2019 tarihine kadar yatırılması gerektiği halde yatırılmadığı için iptal edilen başvurulara ait liste gönderilmiş olup, listede yer alan başvuru sahiplerince ödenen bedellerin iadesi için Valiliğinize (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) müracaat edilerek dekontların sunulması halinde, dekont ile listedeki ödenen bedellerin tutup tutmadığının kontrol edilmesi suretiyle ödenen bedellerin iadesi mümkün olacaktır.
6) Yapı Kayıt Belgesi İskan Yerine Geçer Mi?
Yapı Kayıt belgesi yapıyı ruhsat ve eklerine uygun hale getirmemektedir, bu sebeple Yapı Kayıt Belgesi yapının ruhsat ve eklerine uygun olarak yapıldığını gösteren iskan (Yapı Kullanma İzin Belgesi) yerinene eşdeğer bir belge niteliğinde değildir.
a) Yapı Kayıt Belgesi Yapı Kullanma İzni Yerine Geçer Mi?
Bu bağlamda, anılan Geçici 16. madde ile Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar‘da Yapı Kayıt Belgesinin “Yapı Ruhsatı” veya “Yapı Kullanma İzin Belgesi” (iskan) yerine geçeceğine ilişkin herhangi bir hükme yer verilmediğinden, yapı ile alakalı olarak gerçekleştirilecek her işlemde Yapı Kayıt Belgesi, yapının ruhsat ve eklerine uygun olarak yapıldığını gösteren Yapı Kullanma İzin Belgesi yerine geçmeyecektir.
Kanunda yer alan “Yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, Yapı Kayıt Belgesi ile maliklerin tamamının muvafakatinin bulunması ve imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edilmesi halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilir.” hususu da yapı kayıt belgesinin, yapı kullanma izni yerine geçmeyeceğini göstermektedir.
b) Yapı Kayıt Belgesi İle Yapı Kayıt Belgesi (İskan) Arasındaki Fark Nedir?
Yapı kayıt belgesi, parsel üzerinde bulunan yapının mevzuata uygun olarak yapıldığını göstermez. Netice itibarıyla yapı kayıt belgesi sadece yapının yıkılmasını engelleyen bir belge niteliğindedir. Bu konu hakkında şu yazımıza bakabilirsiniz: Yapı Kayıt Belgesi Olan Yapı, Bina, Ev Yıkılabilir mi?
Üstelik bu yıkımı engelleme durumu sadece 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında yapılacak yıkımlarda geçerlidir. 3194 sayılı Kanun’un geçici 16. maddesine göre, “Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir. Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili bu Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.”
Oysaki yapı kullanma izni (yani iskan) parsel üzerinde bulunan yapının mevzuata uygun olarak yapıldığını gösteren bir belgedir. Bu nedenle yapı kullanma izni (yani iskan) olan yapılar, gerek imar kanunu ve gerekse diğer mevzuat açısından yıkılmaz.
7) Yapı Kayıt Belgesi Ruhsat İlişkisi
a) Yapı Kayıt Belgesi Ruhsat Yerine Geçer Mi?
Yapı kayıt belgesi, inşaat ruhsatı yerine de geçmez. Yani yapı kayıt belgesi alınmış bir yapıda tekrar inşaat yapılmak isteniyorsa, usulüne uygun olarak inşaat ruhsatı alınması gerekir. Bu konu hakkında detaylı bilgi için şu yazımıza bakabilirsiniz: Yapı Kayıt Belgesi Alındıktan Sonra Tadilat, Tamirat Yapılabilir mi?
b) Yapı Kayıt Belgesi İle Ruhsat Alınır Mı?
Bu soruya da olumsuz yanı vermek gerekir. Yapı kayıt belgesinin ruhsat alımına hiç bir etkisi bulunmamaktadır. Zaten yapı kayıt belgesi alınan yapılara iskan (yapı kullanma izni belgesi) alma imkanı olduğu için yapı kayıt belgesi olan yapıya ruhsat almanın da bir anlamı bulunmamaktadır.
c) Yapı Kayıt Belgesi Tapu Yerine Geçer Mi?
Kesinlikle hayır. Yapı kayıt belgesi, mevzuata aykırı olarak yapılmış bir yapının, yıkımını geçici olarak durduran bir belgedir. Bu belge mülkiyet hakkı vermez, dolayısıyla yapı kayıt belgesi tapu yerine geçmez.
8) Yapı Kayıt Belgesi Avantajları
Bu çerçevede alınan Yapı Kayıt belgesi yapıyı ruhsat ve eklerine uygun hale getirmemekte, sadece imar mevzuatına aykırılıklarına rağmen yapının mevcut haliyle kullanılmasına müsaade edilmesi neticesini doğurmaktadır. Diğer bir ifadeyle, imar mevzuatına ve imar planlarına aykırılık yapının kullanılmasına engel teşkil etmemektedir. Ayrıca yapı kayıt belgesi alınması bazı avantajlar sağlamaktadır.
Yapı kayıt belgesi almanın faydalarını şu şekilde sayabiliriz:
- Yapı kayıt belgesi ile kat mülkiyetine geçiş ve cins tashihi: İmar Barışı Kat Mülkiyeti Geçiş İşlemleri
- Yapı kayıt belgesi ile aboneliklerin alınması
- Yapı kayıt belgesi ile işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının alınması.
- Para cezalarının ve yıkım kararlarının iptali,
- Yapı kayıt belgesi alınan Hazine arazisinin satışı: Yapı Kayıt Belgesi Alınan Hazine Arazisi Satışı -2022
- Yapı kayıt belgesi alınan belediye arazisinin satışı: Belediye Mülkiyetindeki Taşınmazların İmar Barışında Satışı
- Yapı kayıt belgeli Hazine arazilerinde ecrimisil ödenmemesi
9) Yapı Kayıt Belgesi Olan Yapılarda Abonelikler
Yapı kayıt belgesi, yapıya abonelik alınmasını sağlar. Yapı kayıt belgesi alınması pek çok avantaj sağlamaktadır. Kanun bu açıdan yapı sahiplerine ciddi kolaylıklar sağlamaktadır. Her şeyden önce yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir.
3194 sayılı İmar Kanunu‘nun Geçici 16 maddesinin üçüncü fıkrasında, “Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Düzenleme ile bu yapıların kayıt altına alınması karşılığında yenilenmesine kadar mevcut hali ile kullanımına imkân verilerek Devletle vatandaş arasında uzlaşma sağlanmış, taşınmazların kullanımı yasal hale gelmiş, işyeri açma ruhsatı ile ilgili sorunlar giderilmiş, elektrik, su vb. abonelik işlemlerinin yapılabilmesine imkân sağlanmış, yapının imar mevzuatına aykırı durumundan kaynaklanan ihtilaflar sona erdirilmiştir.
Bu şekilde, Yapı Kayıt Belgesi alınan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanması hakkı tanınmış olduğundan, usulüne uygun olarak Yapı Kayıt Belgesi alınan yapılara ve bağımsız bölümlere belirtilen hizmetlerin bağlanması gerekmektedir.
Yapı Kayıt Belgesi alınan yapılara, halihazırdaki kullanım amacı dikkate alınarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanması gerekmekte olup, bu kapsamda söz konusu hükümde yer alan “geçici” ifadesi aboneliğin yapıya “geçici abonelik” sınıfından yapılması için değil, bahse konu hizmetlerin bağlanmasının herhangi bir kazanılmış hak teşkil etmeyeceği, bu bağlamda, gerekmesi halinde (yapının yeniden yapılması, kentsel dönüşüm uygulaması veya Özel Kanun kapsamında yapının yıkımının gerekmesi vb. sebeple) söz konusu aboneliklerin iptal edileceğini belirtmek amacıyla hükme eklenmiştir.
a) Yapı Kayıt Belgesi İle Elektrik Aboneliği Alma
Yapı Kayıt Belgesi alınan yapılara elektrik, su ve doğalgaz bağlanabilmesi için, Hazine mülkiyetindeki taşınmazlar üzerindeki yapılar da dahil olmak üzere, bu yapılara numarataj verilmesinin sağlanması gerekmektedir.
b) Yapı Kayıt Belgesi İle Doğalgaz Aboneliği?
Bu durumda, Yapı Kayıt Belgesi alınan yapılara, elektrik, su veya doğalgazın, Yapı Kayıt Belgesinde beyan edilmiş olan halihazırdaki kullanım amacı (yani meskense mesken, işyeri ise işyeri olarak) dikkate alınarak bağlanması gerekmektedir.
c) Abonelikler İçin Numarataj Alma
Binaların nüfus cüzdanı olarak nitelendirilen Numarataj belgesi, elektrik, su, doğalgaz bağlantısı gibi başvurularda istenmektedir. İmar Barışı’ndan faydalanmak isteyen vatandaşların, ilgili kurum ve kuruluşlara başvuruda bulunmadan önce bize gelip bu belgeyi almaları gerekiyor. İmar Barışı’ndan faydalanacak vatandaşlar, tapu sicil müdürlüğünden alınmış tapu belgesi ve ilçe belediyesinden alınacak vergi ödeme belgesiyle birlikte Numarataj Şubesi’ne müracaat edebilir.
ç) Yapı Kayıt Belgesi İptal Edilirse Abonelikler de İptal Edilir mi?
3194 sayılı İmar Kanunu‘nun Geçici 16 maddesinin üçüncü fıkrasında, “Yapı Kayıt Belgesi yapının kullanım amacına yöneliktir. Yapı Kayıt Belgesi alan yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu kapsamda abonelikler, sadece yapı kayıt belgesi olan yapılara verilmektedir. Yapı kayıt belgesi, gerçeğe aykırı beyan nedeniyle iptal edilirse abonelikler de iptal edilebilir. Sadece Yapı Kayıt Belgesine istinaden, tapuda işlem yapılması ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesinde, Yapı Kayıt Belgesi var ise yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın işlem yapılacaktır.
10) Yapı Kayıt Belgesi Alınan Yapılarda Yıkım ve Para Cezaları İptal Edilir
Ayrıca Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarla ilgili alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.
11) Yapı Kayıt Belgesi Alınan Yapılarda Kat Mülkiyetine Geçiş: Yapı Kayıt Belgesi İle İskân Nasıl Alınır
İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesi, yapı kayıt belgesi alınmış yapılarda, kullanma izni olmasa dahi, kat mülkiyeti kurulmasına imkân vermektedir. Yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, Yapı Kayıt Belgesi ile maliklerin tamamının muvafakatinin bulunması ve imar planlarında umumi hizmet alanlarına denk gelen alanların terk edilmesi halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilir. Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esasların 6. maddesinin 4. fıkrasına göre Yapı Kayıt Belgesi alındıktan sonra yapı ruhsatı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda, yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın kullanım maksadı değişiklikleri de dâhil olmak üzere tapuda cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesisi yapılabilir. Bu konuda şu yazımıza bakabilirsiniz: İmar Barışında Kat Mülkiyetine Nasıl Geçilir?
12) Yapı Kayıt Belgesi Aldıktan Sonra Tamirat ve Tadilat
31/12/2017 tarihinden önce tamamlanmış yapılar ile ilgili olarak Usul ve Esasların 6. maddesinin 7. fıkrasında “Yapı Kayıt Belgesi verilen yapılarda ruhsat alınmaksızın yapılabilecek basit onarım ve tadilatlar yapılabilir.” hükmü yer almaktadır. Yapı kayıt belgesi verilen yapılarda ruhsat alınmaksızın yapılabilecek basit onarım ve tadilatlar konusunda şu yazımıza bakınız: Yapı Kayıt Belgesi Alındıktan Sonra Tadilat, Tamirat Yapılabilir mi?
13) Yapı Kayıt Belgesi Alınan Hazine Arazisi Satışı
İmar barışıyla ilgili düzenleme olan İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesi şu şekildedir: “Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların, Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, bu taşınmazlar Bakanlığa tahsis edilir. Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin 31/12/2019 tarihine kadar yapacakları satın alma talepleri üzerine taşınmazlar Bakanlıkça rayiç bedel üzerinden doğrudan satılır.
Buna göre, Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların, Hazineye ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, bu taşınmazlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığına tahsis edilecektir. Bu Bakanlık da taşınmazları Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine rayiç bedel üzerinden doğrudan yapı kayıt belgesi sahiplerine satabilecektir. Ancak üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlarda bulunan yapılar ile Hazineye ait sosyal donatı için tahsisli araziler üzerinde bulunan yapılar bu düzenlemeden yararlanamıyor. Bu konuda şu yazımıza bakabilirsiniz: Yapı Kayıt Belgesi Alınan Hazine Arazisi Satışı -2023
14) Belediye Mülkiyetindeki Taşınmazların İmar Barışında Satışı
Getirilen düzenlemeye göre Yapı Kayıt Belgesi alınan yapıların belediyelere ait taşınmazlar üzerine inşa edilmiş olması halinde, Yapı Kayıt Belgesi sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerinin talepleri üzerine bedeli ilgili belediyesine ödenmek kaydıyla taşınmazlar rayiç bedel üzerinden belediyelerce doğrudan satılır. Bu konuda şu yazımıza bakabilirsiniz: Belediye Mülkiyetindeki Taşınmazların İmar Barışında Satışı
15) Konutu Ticari Kullanıma Çevirmek İçin Yapı Kayıt Belgesi Alınabilir Mi?
Sadece kullanım amacı değişikliğine istinaden alınan Yapı Kayıt Belgeleri geçerli mi? Konutu ticari kullanıma çevirmek için YKB alınabilir mi? Bunlarda cins değişikliği yapılabilir mi? Bu bağlamda, herhangi bir yapıda kullanım amacı değişikliği için 31/12/2017 tarihinden önce inşai bir faaliyete dayalı olarak aykırılık yapılmış olması halinde, anılan Geçici 16. madde kapsamında bahse konu yapı/aykırılık için yeni kullanım amacına yönelik Yapı Kayıt Belgesi alınması mümkündür.
Bu çerçevede, herhangi bir yapıda 31/12/2017 tarihinden önce kullanım amacı değişikliğine istinaden ruhsat ve eklerine aykırı bir uygulama yapılmadığı halde, İmar Barışı kapsamında sadece kullanım amacı değişikliği yapmak için Yapı Kayıt Belgesi alınması söz konusu olmayacağı gibi, yapının kullanım amacında değişiklik yapmak için 31/12/2017 tarihinden sonra ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan uygulamalar için de Yapı Kayıt Belgesi alınarak anılan Geçici 16 ncı madde hükmünden faydalanılması mümkün değildir.
16) Yapı Kayıt Belgesi Güncelleme
Yapı kayıt belgesinin güncellenip güncellenmeyeceği, tapuda işlemlerin yapılıp yapılmadığına göre değişmektedir. Bu konuda şu yazımıza bakınız: Yapı Kayıt Belgesi Güncelleme – İmar Barışı Güncelleme
16) Yapı Kayıt Belgesi Devredilebilir mi?
Alt Yapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğünün görüşüne göre yapı kayıt belgesinin ve yapı kayıt belgesine konu yapıların devredilmesi mümkündür. Alt Yapı ve Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü, hem yapı kayıt belgesine konu yapının, yapı kayıt belgesiyle devredilebileceğine, hem de miras yoluyla intikal edebileceği görüşündedir. Devir işleminin nasıl yapılacağı konusunda şu yazımıza bakınız: Yapı Kayıt Belgesi Devredilebilir mi? Devir İşlemleri Nasıl Yapılır? Devir İçin Gerekli Belgeler Neler?
17) Yapı Kayıt Belgesi İptali
Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslara göre (madde 8) “Yapı Kayıt Belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir, bu belgenin sağlamış olduğu haklar geri alınır, Yapı Kayıt Belgesi bedeli olarak yatırılmış olan bedel iade edilmez ve belge düzenlenmesi safhasında yalan beyanda bulunan müracaat sahibi hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 206 ncı maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulur.” Yapı kayıt belgesinin iptalinin sonuçları ve iptale karşı nasıl dava açılacağı konusunda şu yazımıza bakınız: Yapı Kayıt Belgesi İptalinin Sonuçları ve Yapı Kayıt Belgesi İptaline İtiraz/Dava
